Đến lượt Đông Nam Á 'chao đảo' sau hạn chế nhập cảnh của ông Trump

[Romano]

Lệnh cấm mới của ông Trump gây khó cho người dân Đông Nam Á và làm dấy lên lo ngại về vai trò của Mỹ trong khu vực trước ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc.Ngày 9/6, chính quyền Tổng thống Donald Trump bắt đầu áp dụng lệnh cấm/hạn chế nhập cảnh mới với công dân của 19 quốc gia, trong đó có hai nước Đông Nam Á Myanmar và Lào. Đây là lần đầu tiên khu vực này nằm trong danh sách hạn chế di chuyển vào Mỹ.

Sắc lệnh trên được ban hành sau nhiều tháng đánh giá năng lực kiểm soát visa và an ninh của các chính phủ liên quan. Chính quyền Trump viện dẫn lý do về tỷ lệ lưu trú quá hạn thị thực cao từ các nước này. Dù vậy, các nhà quan sát cho rằng quyết định này vừa mang tính hành chính đơn giản, vừa có lợi về mặt chính trị đối với nhóm cử tri cốt lõi của ông Trump, theo CNA.

Lệnh cấm được đưa ra trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ ghi nhận tốc độ tăng trưởng việc làm thấp nhất trong hai năm, dư luận chỉ trích một số chính sách lớn và căng thẳng xã hội gia tăng sau một vụ tấn công mang yếu tố kỳ thị. Theo giới phân tích, đây có thể là động thái nhằm chuyển hướng chú ý khỏi các vấn đề trong nước.Tại Đông Nam Á, Lào và Myanmar là hai nước có lượng công dân nhập cảnh Mỹ tương đối nhỏ, nhưng tác động về chính trị lại khá lớn.

Rick Reece, Giám đốc tổ chức phi chính phủ Village Focus International, cho biết cộng đồng Lào tại Mỹ có mối liên hệ gia đình sâu sắc với người thân ở quê nhà. Ông lo ngại lệnh cấm sẽ tạo ra tâm lý bất ổn và hoài nghi trong dân chúng.

Tại Myanmar, tình hình cũng tương tự. Cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, bà Tatum Albertine, nhận xét việc đưa Myanmar vào danh sách bị cấm là điều khó hiểu. Bà cho rằng Washington hiện chưa xác định rõ hướng đi trong mối quan hệ với chính quyền Naypyidaw, nhất là sau phản ứng mờ nhạt của Mỹ đối với trận động đất lớn xảy ra tại đây hồi tháng 3.

Ngoài ra, các quốc gia khác trong khu vực như Singapore cũng chịu ảnh hưởng từ chính sách thắt chặt visa. Việc ngừng phỏng vấn thị thực du học và mở rộng kiểm tra mạng xã hội khiến nhiều sinh viên được nhận vào các trường đại học Mỹ lâm vào thế bị động, không rõ liệu họ có thể nhập cảnh hay quay lại học sau kỳ nghỉ hay không.Trong bối cảnh Mỹ cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc tại Đông Nam Á, các biện pháp hạn chế đi lại có thể khiến các chính phủ khu vực xem xét lại chiến lược hợp tác. Các doanh nghiệp quốc tế cũng gặp khó trong việc điều phối nhân sự và duy trì kết nối với đối tác tại Mỹ.

Tổn thất kinh tế do sụt giảm du lịch cũng bắt đầu lộ rõ. Thành phố New York ước tính giảm khoảng 2,5 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2025. Du khách từ Canada được dự báo giảm hơn 20%. Hội đồng Du lịch và Lữ hành Thế giới dự tính Mỹ mất hơn 12 tỷ USD trong chi tiêu du khách quốc tế năm nay.

Nelson Cunningham, từng là cố vấn cấp cao tại Bộ Ngoại giao Mỹ dưới thời Tổng thống Biden, cảnh báo nếu Mỹ tiếp tục cắt đứt kết nối với cộng đồng quốc tế, chính sách “nước Mỹ trên hết” có thể chuyển thành “nước Mỹ tự cô lập”. Đồng thời, ông kết luận chính sách hiện tại của ông Trump có thể tạo cơ hội để Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.

Lệnh cấm nhập cảnh lần này không chỉ mang ý nghĩa kiểm soát biên giới, mà còn phản ánh cách tiếp cận rộng hơn về ngoại giao, an ninh và kinh tế của chính quyền Mỹ đối với thế giới trong nhiệm kỳ mới. Với việc mở rộng danh sách cấm sang Đông Nam Á, thông điệp về chính sách đối ngoại của Mỹ đang dần rõ nét – nhưng cũng vấp phải không ít phản ứng từ khu vực từng được coi là ưu tiên chiến lược.