“Một lượng lớn người của Elon Musk đã vào vị trí rồi và họ không rời đi, nên sự hỗn loạn sẽ tiếp diễn và chẳng có gì thay đổi” - một nguồn tin nói với CNN.
Tỷ phú Elon Musk đăng tải trên mạng xã hội X hình ảnh của mình cùng tấm biển: Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE).
Theo CNN, vai trò nổi bật của Elon Musk trong chính quyền Tổng thống Donald Trump dường như đang mờ nhạt dần, nhưng đứa con tinh thần của tỷ phú công nghệ – Ban Hiệu quả Chính phủ (Department of Government Efficiency – DOGE) – vẫn đang sẵn sàng tiếp tục công việc sau khi ông rút lui.
Mạng lưới vươn rộng của DOGE
Chỉ trong chưa đầy bốn tháng, DOGE đã cắm rễ vào khắp các cơ quan chính phủ – từ việc cài cắm nhân sự vào các vị trí chủ chốt, cải tổ các hệ thống phần mềm đã cũ kỹ hàng thập niên, đến việc thúc đẩy xây dựng một cơ sở dữ liệu tổng thể chứa dữ liệu cá nhân nhạy cảm nhằm tăng tốc thực thi luật nhập cư và xác định các vụ gian lận trong chi trả ngân sách.
Đội ngũ này có thể sẽ còn hoạt động nhiều tháng, thậm chí nhiều năm tới. Một số là nhân viên đặc biệt của chính phủ (giống ông Musk) – chỉ được phép làm việc tối đa 130 ngày; số khác theo hợp đồng tạm thời đến 30/9 (cuối năm tài khóa). Ngoài ra còn có những người đã nhận các vị trí mang tính lâu dài.
“Một lượng lớn người của Elon đã vào vị trí rồi và họ không rời đi, nên sự hỗn loạn sẽ tiếp diễn và chẳng có gì thay đổi”, một nhân viên Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp (GSA) am hiểu nội tình nhận định với CNN.
Trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, DOGE đã gây chấn động bộ máy liên bang: ít nhất 121.000 công chức bị sa thải hoặc nằm trong diện sa thải, hàng nghìn người khác nhận trợ cấp nghỉ việc. Nhiều người kể lại cảm giác hỗn loạn, bị buộc quay lại văn phòng hoặc phải chuyển chỗ ở để giữ việc. Nhiều chương trình, khoản trợ cấp bị cắt đột ngột, rồi có khi được phục hồi nhờ phán quyết của tòa.
DOGE là một thực thể lai tạp với mạng lưới vươn rộng, bất chấp các tranh cãi pháp lý và chính trị về quyền hạn của nó. Luật sư cao cấp Bộ Tư pháp, Bradley Humphreys, từng nói với tòa hồi tháng 3: “Sứ mệnh của DOGE lan rộng đến mức chính chúng tôi cũng khó mà định nghĩa rõ ràng.”
Điều chưa rõ là DOGE và nhân sự mà họ cài cắm có tiếp tục đạt được mục tiêu khi không còn Elon Musk đứng mũi chịu sào. Một số bộ trưởng, như Ngoại trưởng Marco Rubio và Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, đã tỏ thái độ phản đối sự can thiệp của DOGE.
Song, việc Elon Musk – vốn là tâm điểm chỉ trích – rút lui, có thể lại giúp DOGE hoạt động trơn tru hơn.
Một quan chức cấp cao nói với CNN: “Giờ không còn là chuyện quyền lực hay tiếp cận – mà là hành động. Và việc không còn bị soi đèn sân khấu có thể lại là lợi thế.”
Nghị sĩ Cộng hòa Rich McCormick cho rằng: “DOGE sẽ vẫn tiếp tục làm việc, chỉ là sẽ không còn bị đưa lên mặt báo nhiều như trước".
Khoảng trống Musk để lại
DOGE từ đầu vốn là ý tưởng của Musk – chính ông chỉ đạo các chiến lược và mục tiêu. Ông dành phần lớn thời gian trong một phòng họp lớn thuộc Tòa nhà Điều hành Eisenhower, thỉnh thoảng lui tới văn phòng nhỏ ở Cánh Tây Nhà Trắng. Có lúc Musk ngủ lại văn phòng, thậm chí ngủ trong Phòng Lincoln theo đề nghị của Tổng thống Trump. Lịch trình và chỗ ở của ông được giữ kín như bí mật quốc gia.
Nhóm DOGE vận hành theo tinh thần “di chuyển nhanh và phá vỡ mọi thứ” kiểu Thung lũng Silicon, không theo các quy tắc chức danh hay hợp đồng truyền thống của chính phủ.
Họ giữ các chức danh như cố vấn cấp cao, chánh văn phòng, giám đốc thông tin, cố vấn pháp lý… – thậm chí kiêm nhiệm ở nhiều cơ quan, có email và thẻ an ninh cho từng nơi.
Khi Tesla rơi vào hỗn loạn, phong cách thiếu thân thiện của Musk khiến ông ngày càng bị cô lập trong chính quyền Trump. Khi ông Trump chuyển trọng tâm sang chương trình nghị sự kinh tế, sự chú ý dành cho DOGE giảm dần.
Musk nói với nhà đầu tư hồi tháng 4 rằng ông sẽ lui về khỏi DOGE để tập trung vào Tesla, nhưng vẫn dành 1-2 ngày/tuần cho công việc chính phủ. Vai trò cố vấn của ông với Tổng thống Trump – chính thức hay không – vẫn chưa rõ ràng.
Trong khi đó, người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt khẳng định: “Sứ mệnh của DOGE – cắt giảm lãng phí, gian lận và sai phạm – chắc chắn sẽ tiếp tục".
Nghị sĩ Aaron Bean, đồng lãnh đạo nhóm DOGE tại Hạ viện, ví von: “Elon như tên lửa đưa DOGE vào quỹ đạo. Giờ là lúc tên lửa đẩy tách ra. Tôi tin ông ấy vẫn có ảnh hưởng với Tổng thống”.
Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Hạ viện Tom Cole thừa nhận DOGE gây ra “không ít va chạm” nhưng nói: “DOGE rất hữu ích và sẽ không biến mất. Ít nhất trong nhiệm kỳ ông Trump, nó sẽ được thể chế hóa”.
Nhân sự DOGE bám rễ trong chính quyền
Chính quyền Tổng thống Trump đã giữ bí mật về quy mô thực sự của DOGE sau khi Musk rút lui. Một quan chức tiết lộ ẩn danh rằng: “DOGE ở khắp mọi nơi”. Bản thân ông Musk từng nói trên Fox Business rằng DOGE có khoảng 100 người, kỳ vọng tăng lên 200.
Một số đã được chuyển sang vị trí chính thức trong các cơ quan – và nhiều người khác sẽ tiếp bước.
Người của DOGE đã giữ các vị trí cấp cao ở hầu hết mọi bộ, thậm chí đứng đầu một số cơ quan. Các lãnh đạo đến từ Tesla, SpaceX, Boring Company, xAI hay X hoặc có quan hệ thân thiết với Musk đang kiểm soát những “trung tâm thần kinh” quan trọng nhưng ít được biết đến của chính phủ.
Họ đã chiếm lĩnh các cơ quan phụ trách an sinh, thuế và hỗ trợ – như Cơ quan An sinh Xã hội, Sở Thuế IRS, Văn phòng Quản lý Nhân sự, Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp và Cơ quan Quản lý Bảo hiểm Y tế.
Khi Musk sắp rời đi, một số đảng viên Dân chủ đã bắt đầu chuyển hướng khỏi việc nhắm mục tiêu cụ thể vào vị tỷ phú công nghệ. Thay vào đó, họ tập trung nhiều hơn vào các quyết định của DOGE - như sa thải cựu chiến binh và cắt giảm các khoản tài trợ nghiên cứu về cứu sống con người.
Một số người hy vọng rằng việc Musk rút bớt vai trò sẽ làm chậm đà phát triển của DOGE. Nghị sĩ Pat Ryan, người từng công khai vận động chống lại việc đóng cửa các văn phòng An sinh xã hội tiềm tàng, nói: "Hy vọng khi Musk ra đi, chúng tôi có thể phản đối mạnh mẽ hơn nữa".
Những người khác cho biết thách thức chính sẽ là chuyển sự chú ý từ Elon Musk sang người đã trao quyền cho ông.
"Tôi nghĩ công chúng hiểu chính xác những gì Elon Musk đang cố gắng làm thay mặt cho ông chủ của mình, Donald Trump, và tôi nghĩ rằng họ sẽ hiểu rằng công việc đó sẽ tiếp tục, bất kể Elon Musk có phải là người điều khiển đằng sau hay không" - nghị sĩ Dân chủ, Pete Aguilar, nói.
VietBF@sưu tập
