Dummar, Damarcus, Syria về đêm. (Ảnh minh họa: T Foz/Unsplash)
Theo nhận định của Hoa Kỳ, Moscow đă chi ra những số tiền khổng lồ cho cái gọi là
"chiến dịch quân sự đặc biệt" của ḿnh ở Ukraine.
Bộ trưởng Bộ Quốc Pḥng Mỹ ông Lloyd Austin cho rằng, Nga đă chi hơn 200 tỷ USD cho cuộc chiến ở Ukraine và đă khiến cho hàng trăm ngàn binh sĩ Nga bị thương vong. Và rằng nước Nga sẽ khó để kham nổi sự tốn kém to lớn đó về lâu về dài.
Nga không b́nh luận ǵ về các con số mà ông Lloyd Austin đă đưa ra. Nhưng trước đây Nga thường chế nhạo các quan điểm phê b́nh, đánh giá của phương Tây về con số thiệt hại về người và của cải của Nga ở Ukraine, cho rằng phương Tây chỉ giỏi phóng đại, và rằng Nga chỉ bị hề hấn không đáng kể ở Ukraine. Nói nôm na theo giọng Huế là
"tau có chi mô".
Không thể nói ai đúng ai sai v́ rất khó để cho xác minh độc lập, bởi ć các thông tin do mỗi bên đưa ra thường với mục đích gây ra bất lợi cho đối phương. Song, với sự sụp đổ chóng vánh của chế độ độc tài Assad ở Syria, có thể nói phía Hoa Kỳđă đúng khi nhận định như vậy về nước Nga. Và chính v́ không thể tiếp tục chịu đựng nổi các chi phí quá lớn về quân sự mà Moscow đă buộc phải buông tay Syria, chấp nhận sự sụp đổ dễ dàng của chế độ tên Assad này.
Mất đi Syria rơ ràng là một thất bại nhục nhă và đau đớn về địa lư chính trị của những kẻ kiêu căng ở Moscow. Putin nay khó có thể tiếp tục kênh kênh cái mặt nói rằng,
"tau có chi mô"! Mặt sưng vù mà bảo tớ có sao đâu th́ chỉ co ma nó tin!
Nga gần đây nhất vẫn khăng khăng nói, chỉ ngồi vào bàn đàm phán với Ukraine nếu Ukraine chấp nhận nhượng đứt cho Nga bán đảo Crimea và bốn tỉnh sát nhập trái phép ở vùng Donbass (nơi có vựa lúa mạch lớn và nguồn khoáng sản quư hiếm). Điều này có thể hiểu là Moscow muốn cho thấy, nếu Nga đă thua ở Syria th́ phải thắng ở Ukraine. Gần ba năm qua, Moscow đă tốn kém biết bao nhiêu sinh mạng và của cải cho cuộc xâm lăng ở Ukraine mà chẳng lẽ lại chẳng được ǵ th́ quá đau đớn.
Bởi lẽ, nếu trở về với tay không th́ khác nào đă thua cuộc. Cuộc chiến ở Ukraine kết thúc như thế nào, Nga sẽ thắng hay thua, lời hay lỗ th́ điều này c̣n phải chờ xem. Nhưng rất có thể giờ đây Moscow đang thấm thía lời của ông Trump khi ông này cho rằng cuộc chiến ở Ukraine là
"cuộc chiến không bao giờ nên được bắt đầu!"
***
Phe đối lập Syria mới đây đă cho hành quyết tên Suleiman, em họ của Tổng thống vừa bị lật đổ Bashar al-Assad.
Suleiman al-Assad vốn là kẻ chỉ đạo lực lượng pḥng vệ quốc gia. Ngay trước khi bị hành quyết ông này, phe đối lập Syria với người thủ lănh là Abu Mohammad al-Jolani đă lập ra danh sách để truy nă những người từng
"gây tội ác lớn với nhân dân" mà đứng đầu là tên Bashar al-Assad này.
Assad được cứu vớt vào giờ chót, Moscow tuyên bố đă đến Nga và được Nga cho phép xin tỵ nạn. Nhiều người tin rằng chính phủ mới của Syria không sớm th́ muộn sẽ yêu cầu Moscow phải giao nộp Assad để cho họ xử tội.
Việc lá cờ của phe đối lập Syria được kéo lên ở sứ quán nước này tại Moscow sau khi tên độc tài Assad bị lật đổ, có thể được xem là một chỉ dấu cho thấy Nga sẵn sáng để công nhận phe đối lập. Nếu Nga thực sự muốn có mối bang giao tốt đẹp với nước Syria mới nhằm duy tŕ các lợi ích của Nga ở nước này, th́ có nhiều khả năng Nga sẽ bị rơi vào thế khó xử một khi chính phủ mới của Syria đưa ra yêu cầu Nga phải giao nộp ra tên Assad. Nói khó xử là bởi v́, nếu Nga không giao nộp Assad th́ sẽ không xong, c̣n nếu Nga chịu giao nộp th́ sẽ quá hèn, quá nhục cho Putin. Đường đường là một siêu cường mà không dám đứng ra bảo vệ một người từng nhiều năm phục vụ trung thành cho Nga th́ sẽ chẳng c̣n có ai sẽ kính trọng Nga. Bởi v́ chẳng có ai lại kính trọng một thằng hèn cả.
Khi được hỏi liệu Nga có giao nộp ông Assad để cho chính phủ mới ở Syria xử tội không, Thứ trưởng Ngoại giao Nga là Sergei Ryabkov đă không trả lời thẳng vào câu hỏi mà chỉ đáp rằng:
"Nga không phải là bên tham gia Quy chế Rome về Ṭa H́nh Sự Quốc Tế". Có thể xem đây là câu trả lời có tính cách
"nước đôi", ai muốn hiểu ra sao cũng được. Với câu trả lời đó, người ta có quyền hiểu rằng, Nga sẽ không chịu giao nộp và cho dẩn độ Assad về Syria. Và người ta cũng có thể hiểu rằng, Nga vẫn có thể giao nộp ông ta. Bởi v́ đâu có luật lệ nào bảo đảm rằng do không phải là thành viên ICC th́ có quyền không giao nộp để cho dẫn độ.
Nói đi nói lại, nếu chính phủ mới của Syria lên tiếng yêu cầu Nga giao Assad cho họ xử tội, th́ Nga chắc chắn sẽ lâm vào thế khó xử. Để thoát khỏi thế bí đó, rất có thể Nga sẽ cho giết Assad rồi dàn dựng đó là một vụ tự sát, như tự treo cổ chẳng hạn. Thiết nghĩ, đó sẽ là giải pháp hay nhất cho Putin.
Và có lẽ đó cũng là kết cục xứng đáng cho tên Assad, kẻ đă v́ lợi ích riêng mà bán đứng tổ quốc cho Nga.