Lịch sử lập lại - Cộng sản đánh “nhào” người đầu bếp
Mathieu von Rohr - Trà Mi lược dịch
Vơ Văn Thận chạy trốn Cộng sản Việt Nam và sang Pháp năm 1979. Sự căm giận chế độ cộng sản đă tàn dần với thời gian và với hạnh phúc ông t́m thấy trong nghề đầu bếp. Nhưng nay chính phủ cộng sản lại một lần nữa đánh ông ngă nhào, lần này ông mất việc quản lư tại một nhà hàng nổi tiếng ở Paris.
Khi Vơ Văn Thận nghe tiếng rầm rầm, ông tưởng đó là tiếng xe đi lấy rác. Lúc ấy mới 8 giờ sáng, ông đang nằm trên giường ở tầng hai của nhà hàng “Nhà Việt Nam” (“Foyer Viêtnam”) tại Paris mà ông là quản lư,
Khi nghe tiếng chân rần rần chạy lên cầu thang, ông biết có điều ǵ đó không ổn, nhưng đă quá muộn. Mở cửa xem chuyện ǵ xảy ra, Thận bất ngờ chạm trán với một người đàn ông vạm vỡ đẩy ông vào lại pḥng, và nói “Ở trong đó. Chúng tôi là người của Đại sứ quán Việt Nam.”
Sau khi đập vỡ một ô kính cửa trước, mười người đàn ông đă đột nhập vào nhà hàng. Họ lấy b́a cứng che bít cửa sổ và treo bảng: “Đóng cửa để sửa chữa”. Họ nối các đường dây điện thoại đến một máy trả lời tự động, và gắn thêm một cánh cửa trên tầng hai để chặn không cho Thận đi xuống nhà hàng.
Đó là một cuộc “hành quân” có kế hoạch, nhưng làm thế nào chuyện lại có thể đến nỗi này?
Foyer Viêtnam/Nguồn: justacote.com
“Nhà Việt Nam” với cửa tiệm bằng gỗ cũ kỹ, sơn nâu trầy tróc nằm ở số 80 trên đường Monge, trong khu đại học cũ ở ven khu phố Latin. 10 € (12,80 $US), hay 8 € cho sinh viên là giá cho một bữa ăn trưa - gồm một món khai vị, một món chính và món tráng miệng - hầu như chưa từng nghe đến ở thành phố đắt đỏ này. Thức ăn đơn giản, nhưng ngon đến nỗi đầu bếp nổi tiếng Alain Ducasse đă phải một lần đề cập đến trong một cuốn sách. “Foyer Viêtnam” là nhà hàng Việt Nam duy nhất ở Paris có treo h́nh Hồ Chí Minh trên tường.
Chạy trốn Cộng sản
Chef Vơ Văn Thận, Foyer Viêtnam
Nguồn: jFrederic Sautereau / DER SPIEGEL
Vơ Văn Thận, người quản lư tiệm ăn, trông giống như Hồ Chí Minh, với bộ râu muối tiêu dài và trán cao, trừ cái áo đầu bếp trắng là không hợp. Ông Thận 56 tuổi, đến Pháp năm 1979, sau khi chạy trốn cộng sản. Điều kỳ quặc của câu chuyện này là Thận lại làm quản lư cho một nhà hàng mà Đại sứ quán CSVN là chủ cho thuê.
Thận lớn lên khi đất nước chia đôi, phía bắc do cộng sản cai trị và miền nam dưới một chế độ được Hoa Kỳ hỗ trợ. Ông sinh ra trong một gia đ́nh giàu có Việt Nam. Ông nội của ông là quan triều đ́nh, và cha ông là một quận trưởng với chế độ. Được anh, một tướng lănh miền Nam, che chở, Thận chỉ làm lính canh tại một trại giam tù nhân chính trị.
Khi chiến tranh chấm dứt và miền Nam đầu hàng vào năm 1975, Thận, trước tiên, đă trở thành người tù. Tài sản gia đ́nh bị tước đoạt. Sau đó, ông đưa vợ và con chạy trốn khỏi đất nước, vượt biển bằng một chiếc thuyền nhỏ, đến Malaysia và sau cùng tới Paris.
Từ cả trăm năm nay, người Việt Nam đă đổ về sống ở thủ đô của nước thực dân cũ. Trong những năm 1920, Hồ Chí Minh đă gặp cháu của Karl Marx ở Paris và trở nên “hồ hởi” với chủ nghĩa cộng sản, trước khi trở thành một chiến sĩ cho tự do.
T́m thấy b́nh yên trong nhà bếp
Tại Paris đă có hai quán ăn cho sinh viên Việt Nam từ năm 1959. Sinh viên cộng sản gặp nhau tại “Nhà hàng của Bác Hồ” ở Công trường Maubert. Cách đó không tới 1 cây số, toà Đại sứ Việt Nam Cộng Hoà đă mở một quán ăn cho sinh viên thân chính phủ, đó là “Nhà Việt Nam”. Cả hai tiệm ăn vẫn hoạt động đến khi Việt Nam thống nhất vào năm 1976. Sau khi Bắc Việt đánh bại miền Nam, Đại sứ quán Cộng sản mới cũng đă tiếp thu “Foyer Viêtnam”.
Au Pied de Cochon, Paris/Nguồn: posters.uk.com
Khi đến Paris, Thận đă viết truyền đơn chống lại chế độ và đă sinh hoạt lại với một nhóm cựu Hướng đạo Việt Nam. Sự căm hờn chế độ chỉ tan dần với thời gian khi ông trở thành một đầu bếp. Sau khi học nghề tại “Au Pied de Cochon”, một quán ăn ở quận Les Halles, ông đă mở một tiệm ăn Việt Nam ở vùng ngoại ô của Paris. Nấu ăn đem lại hạnh phúc cho Thận.
Năm 2001, một doanh nhân Việt Nam thế lực và có quan hệ với Đại sứ quán (CHXHCNVN) hỏi Thận có muốn tiếp quản “Nhà Việt Nam” hay không. Anh của ông ở Hoa Kỳ khuyên Thận không nên làm việc cho cộng sản, nói rằng không thể có chuyện yêu thương hay bè bạn được với họ được. Thận nói rằng ông muốn làm một cái ǵ đó cho đất nước mà ông đă không thấy kể từ khi bỏ chạy vào những năm 1970. Ông nhận làm việc với “Nhà Việt Nam”.
Một thế giới Việt Kiều phức tạp
Đối với Thận, quản lư nhà hàng cho cộng sản là một h́nh thức ḥa giải. Ông lại c̣n treo một bức tranh của Hồ Chí Minh trong nhà hàng; Thận cảm phục Hồ Chí Minh là một người yêu nước. “Nhà Việt Nam” đă trở thành công việc gắn liền với cuộc đời của Thận. Vấn đề duy nhất là Thận không bao giờ có một hợp đồng hay một văn bản nào chứng minh ông là nhân viên được trả lương. Thận đă quản lư “Nhà Việt Nam” hơn 10 năm, và khách hàng đều biết ông, nhưng Thận không có tên trên bất kỳ mảnh giấy nào.
Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là một thế giới phức tạp. Có rất nhiều chuyện cũ, thù xưa, và các mối quan hệ tṛng tréo. Một ngày kia Thận căi nhau lầm người. Và nay Đại sứ quán CHXHCNVN và Hội Việt Kiều quản trị nhà hàng muốn đuổi Thận, nhưng ông muốn ở lại. Ông trở thành một người chiếm cứ ngay trong tiêm ăn quê hương ông thành lập. Ông nhất định không để bị đánh “nhào” lần thứ hai.
Trong nhóm người muốn tống Thận khỏi tiệm ăn có cả quản lư mới được bổ nhiệm để thay thế ông. Nhà chức trách đă được tŕnh báo ngày 12 tháng 11, hôm xảy ra sự vụ, quyết định cho Thận được phép tạm thời ở lại v́ cho rằng Thận không thể dùng vũ lực xâm nhập “Nhà Việt Nam”.
Thận hy vọng một câu chuyện về ḥa giải sẽ không biến thành một câu chuyện về những vết thương không bao giờ lành. Nhưng Thận đă cảm thấy rằng ông sẽ không thể ở lại “Nhà Việt Nam”. Thứ năm tuần trước (5/1/2012 -TM), cảnh sát đóng cửa nhà hàng cho đến khi có thông báo khác.
© DCVOnline