Thủ tướng Mark Carney phát biểu về thuế quan trong cuộc họp báo tại Đồi Quốc hội ở Ottawa vào ngày 3 tháng 4 năm 2025. The Canadian Press/Adrian Wyld
WASHINGTON—Tổng thống Donald Trump sẽ tiếp đón Thủ tướng mới của Canada, Mark Carney, tại Nhà Trắng vào thứ Ba để tham dự các cuộc hội đàm quan trọng tập trung vào thương mại và an ninh.
Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa hai đồng minh, sau khi Trump áp đặt mức thuế quan cao đối với các sản phẩm của Canada và liên tục đưa ra những phát biểu cho rằng Canada nên trở thành tiểu bang thứ 51 của Hoa Kỳ.
Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa hai nhà lănh đạo kể từ khi Đảng Tự do của Carney giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang ngày 28 tháng 4.
“Ông ấy đă gọi cho tôi. Ông ấy rất tử tế và tôi đă chúc mừng ông ấy,” Trump nói với chương tŕnh “Meet the Press” của NBC vào Chủ Nhật, ám chỉ đến cuộc điện thoại sau bầu cử với Carney.
Trump cho biết ông sẽ nêu ư tưởng đưa Canada trở thành tiểu bang thứ 51 trong cuộc gặp với thủ tướng Canada.
“Tôi sẽ luôn nói về điều đó, bạn biết đấy, tại sao chúng ta trợ cấp cho Canada tới 200 tỷ đô la một năm,” ông nói. “Nếu Canada là một tiểu bang, chúng ta sẽ không phải tốn kém, điều đó thật tuyệt. Nó sẽ thật tuyệt—nó sẽ là một tiểu bang được trân trọng.”
Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Hoa Kỳ sang Canada là 349,4 tỷ đô la , trong khi kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ Canada là 412,7 tỷ đô la , dẫn đến thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ là 63,3 tỷ đô la.
Nền kinh tế Canada gắn chặt với Hoa Kỳ, với khoảng 75 phần trăm hàng xuất khẩu của nước này đi về phía nam biên giới. Sự phụ thuộc đáng kể vào thương mại này chủ yếu được thúc đẩy bởi các ngành năng lượng và ô tô.
Canada cùng với Mexico đă bị loại khỏi chế độ thuế quan có đi có lại quốc tế của Trump v́ cả hai nước đều đă phải chịu mức thuế 25 phần trăm do những lo ngại liên tục của Hoa Kỳ về vấn đề di cư bất hợp pháp và buôn bán fentanyl. Thuế quan này đă tạo ra một ngoại lệ cho các sản phẩm năng lượng và kali của Canada, thay vào đó, chúng bị đánh thuế thấp hơn 10 phần trăm.
Ngoài ra, Hoa Kỳ duy tŕ mức thuế 25 phần trăm đối với thép và nhôm nhập khẩu và mức thuế 25 phần trăm đối với tất cả ô tô nhập khẩu, với một ngoại lệ đối với nội dung của Hoa Kỳ. Các mức thuế này có tác động đáng kể đến Canada.
Vào ngày 4 tháng 5, Trump cũng công bố kế hoạch áp thuế 100 phần trăm đối với phim do nước ngoài sản xuất, một động thái có thể ảnh hưởng đến ngành công nghiệp điện ảnh của Canada.
Để trả đũa, Canada đă áp dụng mức thuế 25 phần trăm đối với một số hàng hóa nhất định của Hoa Kỳ, bao gồm các sản phẩm thép, nhôm và ô tô nhập khẩu.
“Một lần nữa, hăy nhớ điều này, chúng ta không cần xe của họ, chúng ta không cần gỗ của họ, chúng ta không cần năng lượng của họ. Chúng ta không cần bất cứ thứ ǵ,” Trump nói trong cuộc phỏng vấn của NBC. “Chúng ta làm rất ít việc kinh doanh với Canada. Họ làm tất cả mọi việc kinh doanh của họ thực tế với chúng ta. Họ cần chúng ta, chúng ta không cần họ.”
Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick đă hạ thấp khả năng đạt được thỏa thuận thương mại với Canada trong cuộc họp sắp tới, mô tả t́nh h́nh là "rất phức tạp".
Lutnick nói rằng: “Họ có chế độ xă hội chủ nghĩa và về cơ bản là dựa vào nước Mỹ”, ám chỉ đến Đảng Tự do Canada.
Trong cuộc phỏng vấn với NBC, Trump đă bác bỏ ư tưởng dỡ bỏ thuế quan khi nói rằng: "Tôi sẽ không làm điều đó v́ nếu ai đó nghĩ rằng họ sẽ được miễn trừ, tại sao họ lại xây dựng ở Hoa Kỳ?"
Khi được hỏi liệu ông có cân nhắc sử dụng vũ lực để sáp nhập Canada hay không, Trump cho biết kịch bản như vậy "rất khó xảy ra".
“Tôi nghĩ chúng ta sẽ không bao giờ đạt đến điểm đó. Điều đó có thể xảy ra. Thành thật mà nói, điều ǵ đó có thể xảy ra với Greenland. Chúng ta cần điều đó v́ an ninh quốc gia và quốc tế,” Trump nói.
“Tôi không thấy điều đó ở Canada. Tôi chỉ không thấy điều đó, tôi phải thành thật với bạn.”
Sau chiến thắng trong cuộc bầu cử, Carney đă có cuộc điện thoại với Trump. Vào ngày 30 tháng 4, Trump nói rằng ứng cử viên ghét ông "ít nhất" đă thắng cử. Trump trước đó đă nói rằng chính phủ Tự do dưới thời Justin Trudeau "tồi tệ" trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông với tư cách là tổng thống nhưng ông muốn đối phó với một chính phủ Tự do hơn là một chính phủ Bảo thủ lần này.
Trudeau đă từ chức sau khi Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland tuyên bố từ chức khỏi nội các của ông trong một bức thư công khai vào giữa tháng 12, phản đối việc Trudeau điều chuyển bà khỏi vai tṛ bộ trưởng tài chính và nói rằng chính phủ cần phải có trách nhiệm hơn trong việc chi tiêu.
Sự cố này, cùng với sự suy giảm sự ủng hộ dành cho Đảng Tự do trong các cuộc thăm ḍ, đă dẫn đến nhiều lời kêu gọi công khai hơn trong nhóm đảng Tự do yêu cầu Trudeau từ chức, và ông đă đồng ư vào đầu năm nay.
Carney, người bắt đầu sự nghiệp của ḿnh trong khu vực tư nhân, đă làm công chức trước khi trở thành thống đốc Ngân hàng Canada từ năm 2007 đến năm 2013, và sau đó là Ngân hàng Anh từ năm 2013 đến năm 2020.
Sau đó, ông lại gia nhập khu vực tư nhân, phục vụ trong ban quản trị của một số tổ chức. Ông cũng từng là Đặc phái viên của Liên hợp quốc về Hành động và Tài chính v́ Khí hậu. Ông cho biết ông đă từ chức khỏi mọi vai tṛ trước khi trở thành ứng cử viên trong cuộc đua giành vị trí lănh đạo của Đảng Tự do vào tháng 1.
