Du khách đến Chiang Mai có thể thư giãn tại các spa đặc biệt, do nữ phạm nhân không phạm tội bạo lực thực hiện, được giám sát bởi quản giáo.
Trung tâm cải huấn phụ nữ Chiang Mai, nằm trên đường Ratvithi ở khu phố cổ, thu hút đông đảo du khách ghé thăm nhờ dịch vụ massage độc đáo do chính phạm nhân thực hiện.
Địa điểm mở cửa từ 8h đến 16h30 các ngày trong tuần và từ 9h đến 16h30 cuối tuần. Du khách phải đăng ký trực tiếp trong ngày và nên đến sớm vì lịch hẹn thường kín. Lịch nghỉ lễ được cập nhật trên Facebook của trung tâm.
Không gian chờ cho du khách có quán cà phê, thác nước nhân tạo, xôi xoài tráng miệng, tạo cảm giác thư giãn như một buổi sáng bình thường, điểm khác là có quản giáo đứng canh. Khi đến lượt, khách được dẫn vào căn phòng sáng mờ, giường xếp ngay ngắn. Tương tự các điểm massage truyền thống khác ở Thái Lan, phòng massage là không gian mở, du khách được chuẩn bị quần áo để thay. Điện thoại, ví và tư trang được cất trong tủ khóa. Các kỹ thuật viên là nữ phạm nhân, chỉ trao đổi ngắn gọn với khách về lực tay và tập trung trị liệu. Theo nhiều du khách, cảm giác ngỡ ngàng khi nằm trong trại giam nhanh chóng nhường chỗ cho sự thư giãn.
Khu vực massage tại Trung tâm cải huấn phụ nữ Chiang Mai. Ảnh: Naree De’Klangwiang
Trung tâm cải huấn phụ nữ Chiang Mai là một nhà tù dành cho nữ giới, nơi cung cấp chương trình đào tạo massage và spa Thái Lan. Chương trình này còn có tên là Naree Spa, cho phép các tù nhân không phạm tội bạo lực tham gia học nghề và mỗi buổi massage giúp họ tiến gần hơn đến chứng chỉ massage Thái truyền thống. Các tù nhân sinh hoạt ở một khu vực khác trong thành phố nhưng được đưa đến đây hàng ngày cùng các quản giáo và nhân viên để tham gia đào tạo.
Các dịch vụ phổ biến gồm massage Thái truyền thống một giờ 250 baht (khoảng 7 USD), hai giờ 500 baht (khoảng 15 USD) hoặc massage chân một giờ 250 baht. Khách được khuyến nghị mặc quần áo rộng rãi, dễ vận động và khai báo tình trạng sức khỏe nếu có bệnh tim, dị ứng hay vấn đề y khoa khác. Ngoài ra, du khách có thể lựa chọn 5 spa thuộc hệ thống Dignity Network tại Chiang Mai, nơi việc đặt lịch dễ dàng hơn với chất lượng dịch vụ tương tự. Ngoài dịch vụ massage, khuôn viên còn có nhà hàng, cửa hàng lưu niệm, tiệm làm tóc và bảo tàng giới thiệu thông tin về dự án.
Nuad Thai, hay massage Thái, đóng vai trò quan trọng trong văn hóa và lịch sử Thái Lan, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại. Trong các ngôi làng truyền thống Thái Lan, người thực hành massage được xem như những người chữa lành. Chứng chỉ spa vẫn được Bộ Y tế Công cộng Thái Lan quản lý chặt chẽ.
Chương trình đào tạo massage Thái tiêu chuẩn kéo dài 800 giờ trong hơn hai năm. Tương tự các học viên massage khác ở Thái Lan, tù nhân tại Trung tâm cải huấn phụ nữ Chiang Mai phải học các môn triết học, giải phẫu học và các khóa học sinh lý khác. Họ cũng cần hoàn thành 300 giờ thực hành chuyên môn và những buổi massage thực hành. Trong buổi massage, nhân viên có thể phát hiện vấn đề chỉ sau khi chạm nhẹ vào một cơ nhỏ ở mắt cá chân của du khách.
Việc nhận chứng chỉ spa là một tia sáng hy vọng trong thực tế khắc nghiệt của các nữ tù nhân tại Thái Lan. Theo thống kê từ Viện Nghiên cứu Chính sách Tội phạm và Tư pháp, Thái Lan có tỷ lệ giam giữ phụ nữ cao thứ hai trên thế giới.
Andrea Giorgetta, Giám đốc khu vực châu Á của Liên đoàn Quốc tế về Nhân quyền (FIDH), cho biết: "Phụ nữ ở Thái Lan thường đối mặt với nhiều khó khăn và phân biệt đối xử hơn nam giới trong hệ thống pháp luật do các yếu tố như nghèo đói, thiếu kiến thức pháp lý và hỗ trợ pháp lý không đầy đủ".
Những yếu tố kinh tế và xã hội này khiến phụ nữ phải chịu những bản án dài hơn so với tội danh của họ, đặc biệt khi xét đến trách nhiệm chăm sóc gia đình hoặc tác động của lạm dụng và cưỡng chế. Sau khi ra tù, phụ nữ thường gặp khó khăn trong việc tìm việc làm, dẫn đến tỷ lệ tái phạm từ 14% (bị giam lần hai) đến 20% (bị giam đến lần thứ năm).
Thunyanun Yajom, người từng làm việc tại nhà tù hơn 15 năm với vai trò cai ngục, đã sáng lập Dignity Network, một trung tâm massage được chứng nhận dành cho các cựu tù nhân tốt nghiệp chương trình đào tạo nghề. Dù đã hoàn thành chương trình của Bộ Y tế Công cộng Thái Lan, các nữ nhân viên này vẫn đối mặt với định kiến khi tìm việc.
Bà Yajom cho hay trước đây, các cựu nữ tù nhân rất khó tìm được việc làm sau khi mãn hạn. "Một khi biết họ từng bị giam giữ, nhiều nơi sẽ thẳng thừng từ chối", bà Yajom nói.
Năm 2014, bà mở trung tâm đầu tiên với chỉ ba cựu tù nhân và nơi này nhanh chóng được cả du khách quốc tế lẫn người dân địa phương yêu thích. Từ đó, Dignity Network đã mở rộng thành năm trung tâm massage quanh Chiang Mai, cung cấp việc làm cho hơn 500 cựu tù nhân trong 10 năm qua. Công việc ổn định này giúp phụ nữ độc lập tài chính, chu cấp cho gia đình và đóng góp cho cộng đồng.
"Chúng tôi làm việc như một gia đình, khi khách hàng đến cửa hàng, họ cũng cảm nhận được điều đó vì chúng tôi chăm sóc họ chu đáo", bà Yajom nói.
Trong số hàng nghìn spa tại Thái Lan, các trung tâm của Dignity Network và nhà tù nữ mang đến cho du khách cơ hội trải nghiệm massage với ý nghĩa đặc biệt. Những liệu pháp này là một phần nhỏ trong phong trào lớn hơn hướng tới sự giải phóng và độc lập của phụ nữ tại Thái Lan.
