Cholesterol cao hay c̣n gọi là rối loạn mỡ máu tuy không phải bệnh lư cấp tính, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, trong đó có tim mạch và đột quỵ.

Một chế độ ăn hợp lư giúp giảm LDL, tăng HDL, hạn chế triglyceride, từ đó giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, đột quỵ và bệnh tim mạch. Ảnh: Freepik.
Rối loạn mỡ máu thực chất là t́nh trạng tăng, giảm bất thường các chỉ số mỡ máu. Sự thay đổi các chỉ số này được thể hiện cụ thể như tăng cholesterol toàn phần, tăng triglyceride, tăng LDL-Cholesterol (mỡ xấu), giảm HDL-Cholesterol (mỡ tốt).
Mỡ máu cao hiểu đơn giản hơn là t́nh trạng lượng mỡ trong máu tăng khiến sự lưu thông của ḍng máu trong mạch bị ảnh hưởng. Khi mảng xơ vữa h́nh thành, ḷng mạch sẽ bị thu hẹp lại làm cho nghẽn mạch, khiến máu đi các cơ quan bị ảnh hưởng gây bệnh nguy hiểm trong đó có đột quỵ. Theo nghiên cứu, rối loạn mỡ máu chính là một trong những nguyên nhân gây ra 56% bệnh mạch vành và 18% bệnh đột quỵ.
Thay đổi lối sống và ăn uống khoa học là cách tốt nhất giúp hạ mỡ máu hiệu quả không dùng thuốc.
Cần tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục có thể cải thiện cholesterol. Hoạt động thể chất vừa phải có thể giúp tăng cholesterol tốt HDL. Với những trường hợp mắc các bệnh lư th́ cần tham vấn ư kiến của bác sĩ. Thông thường nên tập thể dục ít nhất 30 phút, 5 lần một tuần hoặc hoạt động aerobic mạnh mẽ trong 20 phút với tần suất 3 lần/tuần.
Thêm hoạt động thể chất, thậm chí trong khoảng thời gian ngắn vài lần một ngày như: Đi bộ nhanh hàng ngày sau giờ ăn trưa; Đạp xe đi làm; Chơi một môn thể thao yêu thích. Để duy tŕ động lực, hăy cân nhắc t́m một người bạn tập thể dục hoặc tham gia một nhóm tập thể dục.
Tránh xa thuốc lá
Hăy tránh xa khói thuốc hoặc bỏ thuốc nếu đă hút, kể cả hút thuốc lá thụ động, tức hít phải khói thuốc do người hút phả ra. Nó giúp cải thiện mức cholesterol HDL tốt và giảm LDL.
Kiểm soát cân nặng, tránh béo ph́
Tránh béo ph́ v́ nó góp phần làm tăng cholesterol. Chính v́ thế hăy kiểm soát cân nặng nếu dùng đồ uống có đường, hăy chuyển sang nước lọc. Ăn nhẹ với bỏng ngô hoặc bánh quy mặn - nhưng hăy theo dơi lượng calo. Nếu thèm thứ ǵ đó ngọt, hăy thử nước trái cây hoặc kẹo ít hoặc không có chất béo, và ít đường, chẳng hạn như đậu thạch.
T́m cách kết hợp nhiều hoạt động hơn vào thói quen hàng ngày của bạn, chẳng hạn như sử dụng cầu thang bộ thay v́ đi thang máy hoặc đỗ xe xa văn pḥng của bạn hơn. Đi dạo trong giờ giải lao tại nơi làm việc. Cố gắng tăng cường các hoạt động đứng như nấu ăn hoặc làm vườn hay tham gia chơi với con cái, trẻ nhỏ v.v.
Chọn ăn thực phẩm tốt cho tim mạch
Chất béo băo ḥa, chủ yếu được t́m thấy trong thịt đỏ và các sản phẩm từ sữa nguyên kem, làm tăng tổng lượng cholesterol. Giảm tiêu thụ chất béo băo ḥa có thể làm giảm cholesterol xấu (LDL).
Chất béo chuyển hóa, đôi khi được liệt kê trên nhăn thực phẩm là "dầu thực vật được hydro hóa một phần", thường được sử dụng trong bơ thực vật và bánh quy, bánh quy gịn và bánh ngọt mua ở cửa hàng. Chất béo chuyển hóa làm tăng mức cholesterol tổng thể.
Cần tăng cường thực phẩm giàu axit béo omega-3 v́ axit béo omega-3 không ảnh hưởng đến cholesterol LDL nhưng chúng lại có lợi ích tốt cho sức khỏe tim mạch, giảm huyết áp. Thực phẩm có axit béo omega-3 có nhiều trong cá hồi, cá thu, cá trích, quả óc chó và hạt lanh.
Tăng cường chất xơ ḥa tan v́ có thể làm giảm sự hấp thụ cholesterol vào máu. Nó được t́m thấy trong các loại thực phẩm như bột yến mạch, đậu tây, rau xanh dạng mầm, táo và lê.
Chỉ uống rượu có chừng mực
Sử dụng rượu hợp lư, vừa phải có tác dụng làm tăng cholesterol HDL nhưng lợi ích không đủ mạnh để khuyến nghị uống rượu cho bất kỳ ai chưa từng uống rượu. Nếu có thói quen uống rượu, hăy dùng nó điều độ. Đối với người khỏe mạnh, tối đa 1-2 ly nhỏ mỗi ngày. Uống quá nhiều rượu có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như cao huyết áp, suy tim và đột quỵ.
Cắt giảm rượu sẽ giúp gan hoạt động tốt hơn trong việc loại bỏ cholesterol xấu. Nó cũng có thể cải thiện sức khỏe tim mạch theo những cách khác nhau như giảm cân và hạ huyết áp.
Nếu thay đổi lối sống không đủ làm giảm mức cholesterol hăy tư vấn bác sĩ của bạn để được tư vấn dùng thuốc. Nên dùng thuốc theo quy định trong khi tiếp tục thay đổi lối sống để có thể giúp duy tŕ ngưỡng cholesterol ở mức tối ưu, cải thiện sức khỏe tim mạch.
VietBF@sưu tập