Khi RFK Jr. - Robert F. Kennedy Jr. được tổng thống đắc cử Donald Trump chọn làm ứng cử viên cho chức bộ trưởng y tế, ông sẽ phải đối đối đầu với ngành công nghiệp dược phẩm, hay c̣n gọi là Big Pharma.
Tổng thống đắc cử Trump và ông Kennedy- người được đề cử bộ trưởng y tế Mỹ. Ảnh: Getty Images.
Đề cử gây tranh căi
Vị trí của Kennedy có phạm vi hoạt động rộng khắp trong ngành y tế Mỹ, bao gồm an toàn thực phẩm, dược phẩm, y tế cộng đồng và tiêm chủng.
Nếu chức vụ của ông được Thượng viện Mỹ phê chuẩn, ông sẽ phụ trách các cơ quan y tế quan trọng với khoảng 80.000 nhân viên và ngân sách hàng ngh́n tỷ USD.
RFK Jr từ lâu đă bày tỏ quan điểm trái ngược với bằng chứng khoa học, đặc biệt là về vaccine, và việc đề cử ông đă gây ra sự phản đối từ các chuyên gia y tế cộng đồng.
Nhưng ông cũng đă áp dụng các quan điểm được nhiều người ủng hộ, xem xét kỹ lưỡng việc sử dụng phụ gia thực phẩm và kêu gọi hạn chế quyền lực của các công ty dược phẩm lớn.
Là cháu trai của Tổng thống JFK, ông đă tranh cử vào Nhà Trắng với tư cách là ứng cử viên độc lập nhưng đă bỏ cuộc và ủng hộ Trump.
Với tư cách là bộ trưởng, Kennedy sẽ phụ trách các cơ quan lớn như Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh (CDC), Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), Viện Y tế Quốc gia (NIH) và Trung tâm Dịch vụ Medicare và Medicaid.
Kennedy là người lên tiếng nhiều nhất về FDA, một cơ quan giám sát gần 3 ngh́n tỷ đô la trong các sản phẩm thuốc, thực phẩm và thuốc lá. Trong các cuộc phỏng vấn và trên phương tiện truyền thông xă hội, Kennedy đă cáo buộc nhân viên cơ quan này làm theo lệnh của các công ty dược phẩm lớn (Big Pharma) và các công ty thực phẩm lớn trong ngành công nghiệp thực phẩm (Big Food).
"Cuộc chiến của FDA đối với sức khỏe cộng đồng sắp kết thúc" - Kennedy viết trên X vào cuối tháng 10. "Nếu bạn làm việc cho FDA và là một phần của hệ thống tham nhũng này, tôi có hai thông điệp dành cho bạn: 1. Lưu giữ hồ sơ của bạn và 2. Chuẩn bị hành lư".
Quan điểm trái ngược
Về vaccine, phần lớn các chuyên gia y tế đều ủng hộ việc tiêm chủng v́ thành công lâu dài của nó - bảo vệ con người khỏi các căn bệnh nguy hiểm và thậm chí xóa sổ bệnh đậu mùa chết người.
Nhưng Kennedy là người sáng lập nhóm phản đối vaccine Children's Health Defense và trong 2 thập kỷ, ông đă có nhiều tuyên bố gây tranh căi. Chẳng hạn ông từng tuyên bố rằng việc tiêm chủng cho trẻ em có liên quan đến chứng tự kỷ.
Nhưng ông đă nhiều lần phủ nhận rằng ḿnh phản đối việc tiêm vaccine và cho biết ông đă tiêm vaccine cho con ḿnh.
Kennedy cho biết nếu ông tham gia chính quyền Trump, ông sẽ muốn kiểm tra dữ liệu về an toàn vaccine của chính phủ và chia sẻ những phát hiện của ḿnh với công chúng.
Tuy nhiên, gần đây ông đă phủ nhận việc sẽ ngăn chặn hoặc cấm tiêm chủng.
"Nếu vaccine có hiệu quả với ai đó, tôi sẽ không tước bỏ chúng. Mọi người phải có quyền lựa chọn và sự lựa chọn đó phải dựa trên thông tin tốt nhất" - ông nói với NBC News tuần trước.
Về thực phẩm và dược phẩm: Khi công bố đề cử Kennedy, ông Trump cho biết người Mỹ từ lâu đă bị "đè bẹp" bởi các công ty thực phẩm và dược phẩm tham gia vào "lừa dối, đưa tin sai lệch và thông tin sai lệch".
Kennedy từ lâu đă đổ lỗi cho ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm - cũng như các cơ quan quản lư giám sát chúng - về t́nh trạng sức khỏe kém của người Mỹ. Ông đă nói rằng ông muốn cải tổ các hệ thống giám sát thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, phụ gia thực phẩm và dược phẩm.
Ông đă kêu gọi lệnh cấm thuốc nhuộm và phụ gia thực phẩm, thường xuyên trích dẫn các tiêu chuẩn quản lư của Châu Âu.
"Chúng ta có 1.000 thành phần trong thực phẩm của ḿnh là bất hợp pháp ở châu Âu và cũng là bất hợp pháp ở các quốc gia khác và chúng khiến con em chúng ta bị bệnh" - ông cáo buộc trong một cuộc phỏng vấn của NBC News. "Chúng ở đó v́ sự tham nhũng trong các cơ quan của chúng ta".
Người phát ngôn của FDA nói với BBC rằng cần phải "đào sâu hơn và hiểu bối cảnh đằng sau những con số" khi so sánh ước tính về các hóa chất được phép sử dụng giữa Hoa Kỳ và Châu Âu, các phương pháp để đánh giá tính an toàn của hóa chất trong thực phẩm.
Tháng trước, Kennedy đă cáo buộc FDA v́ đă ngăn chặn việc sử dụng "thuốc gây ảo giác, peptide, tế bào gốc, sữa thô, liệu pháp tăng áp, hợp chất tạo phức, ivermectin, hydroxychloroquine, vitamin, thực phẩm sạch, ánh nắng mặt trời, tập thể dục, thực phẩm chức năng và bất kỳ thứ ǵ khác giúp nâng cao sức khỏe con người mà không thể được cấp bằng sáng chế".
Cả ivermectin và hydroxychloroquine đều được coi là thuốc chữa Covid thần kỳ nhưng những tuyên bố như vậy đều không được khoa học chứng minh.
Về fluor trong nước: Kennedy gần đây đă tuyên thệ sẽ loại bỏ fluoride - một loại khoáng chất chống sâu răng - khỏi nguồn nước uống tại Mỹ, nơi có khoảng hai phần ba người dân Mỹ sử dụng nguồn nước này.
Mặc dù đây là quyết định do các cơ quan y tế địa phương và tiểu bang đưa ra, Kennedy đă phát biểu trên X vào đầu tháng này rằng "Nhà Trắng của Trump sẽ khuyến cáo tất cả các hệ thống cung cấp nước của Hoa Kỳ loại bỏ florua khỏi nước công cộng".
Ông cáo buộc rằng flour - hóa chất có trong kem đánh răng và thường được các nha sĩ sử dụng, "là chất thải công nghiệp liên quan đến viêm khớp, găy xương, ung thư xương, giảm IQ, rối loạn phát triển thần kinh và bệnh tuyến giáp".
Cơ quan Y tế Công cộng Hoa Kỳ đă giảm lượng fluoride được khuyến nghị thêm vào nước vào năm 2015, nhưng từ những năm 1960, chính phủ liên bang đă khuyến khích các tiểu bang thêm một lượng nhỏ hóa chất này vào nước để giúp ngăn ngừa sâu răng và hỗ trợ sức khỏe răng miệng.
Các phán quyết gần đây của ṭa án đă dẫn đến việc giảm lượng flour trong nước ở Hoa Kỳ và một số chuyên gia đă đặt câu hỏi về nhu cầu tiếp tục sử dụng flour trong hệ thống nước mặc dù chất này có sẵn rộng răi trong kem đánh răng và các sản phẩm nha khoa khác.
Hầu hết các nước Tây Âu không thêm fluoride vào nước. Ở Anh, cứ 10 người th́ có khoảng 1 người có nước uống có fluoride.
Tuy nhiên, việc xóa bỏ hoàn toàn vẫn có thể là một thách thức v́ chính quyền liên bang không có thẩm quyền cuối cùng đối với quyết định đó.
Đối đầu với Big Pharma
Cổ phiếu của 5 công ty dược phẩm lớn sản xuất vắc-xin gồm cả Moderna và Pfizer đă giảm ngay sau khi có tin bổ nhiệm ông Kennedy, và giảm tới 2% trong giao dịch sau giờ làm việc.
Gọi ngành công nghiệp dược phẩm là "viên ngọc quư của nền kinh tế Hoa Kỳ", Hiệp hội Nghiên cứu và Sản xuất Dược phẩm Hoa Kỳ, nhóm vận động hành lang hàng đầu của ngành, cho biết trong một tuyên bố rằng họ muốn hợp tác với chính quyền Trump để cải thiện sức khỏe cho bệnh nhân.
Nhóm này nhấn mạnh những thành tựu như việc loại trừ bệnh bại liệt và bệnh đậu mùa, cả hai đều đạt được thông qua tiêm chủng. Nhóm không nhắc đến tên Kennedy trong tuyên bố được đưa ra sau thông báo.
Del Bigtree, giám đốc truyền thông cho chiến dịch tranh cử của Kennedy và vẫn thân thiết với ông, cho biết ông mong đợi sẽ có sự xem xét cẩn thận về mối liên hệ giữa bất kỳ nhân viên FDA nào với ngành công nghiệp dược phẩm.
"Bạn sẽ thấy một quá tŕnh thẩm định, làm thế nào để mọi người có việc làm ở đây? Xung đột lợi ích của họ là ǵ ... bạn sẽ thấy một sự minh bạch mà đáng lẽ phải xảy ra", ông nói. "Và tất cả sẽ được công khai".
Việc thực hiện những lời hứa như vậy sẽ đ̣i hỏi chính quyền Trump mới phải tước bỏ quyền bảo vệ của nhân viên liên bang không bị sa thải tùy tiện do các nhà lập pháp đề ra. 18.000 nhân viên FDA được bảo vệ hơn nữa v́ lương của họ không được Quốc hội tài trợ độc quyền.
Năm 2024, 3,3 tỷ USD, chiếm gần 46% trong ngân sách 7,2 tỷ USD của cơ quan này, đến từ cái gọi là "phí sử dụng" hoặc khoản thanh toán do các nhà sản xuất dược phẩm và thiết bị y tế thực hiện để tài trợ cho nguồn nhân lực cần thiết nhằm xem xét sản phẩm của họ một cách nhanh chóng, tiến hành kiểm tra và đảm bảo an toàn cho các thử nghiệm lâm sàng.
FDA cho biết phí sử dụng không ảnh hưởng đến quyết định phê duyệt sản phẩm của họ và ngân sách chung của họ vẫn phải được Quốc hội chấp thuận. Quốc hội gia hạn chương tŕnh phí sử dụng sau mỗi năm năm và gần đây nhất là gia hạn đến tháng 9 năm 2027.
Dan Troy, cựu cố vấn trưởng tại FDA dưới thời chính quyền đầu tiên của Tổng thống Cộng ḥa George W. Bush, cho biết ông không mong đợi bất kỳ "thay đổi lớn nào".
Ngay cả khi Kennedy và những người được bổ nhiệm chính trị khác có thể sa thải một số lượng lớn nhân viên, "bạn sẽ đưa ai vào vị trí đó? Ai có chuyên môn kỹ thuật để viết ra những quy tắc thực sự có thể thay đổi mô h́nh này?" ông nói.
Các giám đốc điều hành công ty dược phẩm đă cố gắng giảm bớt lo ngại về ảnh hưởng có thể của ông Kennedy và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cơ quan này giám sát chặt chẽ tính an toàn và hiệu quả của các loại thuốc cứu sống bệnh nhân từ ung thư đến tiểu đường và bệnh tim.
"Tôi hy vọng và tin tưởng rằng mọi người sẽ thấy được công việc tốt đẹp mà FDA đang làm ngày hôm nay và tiếp tục củng cố điều này", Tổng giám đốc điều hành Pascal Soriot của AstraZeneca nói.
"FDA thực sự trong nhiều năm không chỉ là cơ quan tham chiếu về thẩm quyền quản lư trên thế giới mà c̣n là cơ quan sáng tạo nhất và nhanh nhất trong việc phê duyệt các loại thuốc thực sự khác biệt".
Những người khác th́ thẳng thắn hơn khi nói về mối lo ngại của họ đối với quan điểm lâu nay của Kennedy.
"Việc giao cho một người phủ nhận vaccine làm phụ trách bất kỳ dịch vụ y tế công cộng nào cũng sẽ gây nguy hiểm cho sự ổn định của cả quốc gia" - Jeremy Levin, giám đốc điều hành của công ty công nghệ sinh học Ovid Therapeutics và cựu chủ tịch của nhóm vận động hành lang công nghệ sinh học BIO nói với Reuters vào cuối tháng trước.
"Chủ nghĩa phủ nhận vắc-xin, vốn là một nguyên tắc cốt lơi của RFK, có lẽ nguy hiểm hơn bất kỳ điều ǵ bạn có thể tưởng tượng".
Levin mô tả những người trước đây được Trump bổ nhiệm vào FDA và một dự án giám sát quá tŕnh phát triển thành công vắc-xin COVID-19 trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông là "những lựa chọn đặc biệt".
"Chúng ta phải giữ hy vọng rằng bất kỳ ai được đưa vào vị trí giám đốc FDA trong chính quyền Trump đều sẽ có phẩm chất tương tự", ông nói.
VietBF@ sưu tập
