Có một người nông dân tại thị trấn Hai Riêng (tỉnh Phú Yên) đă từ chối hàng tỷ đồng chỉ để giữ lại đàn rừ nước quư hiếm. Được biết đây là loài sinh vật chỉ có duy nhất tại vài tỉnh miền Trung VN nên vô cùng quư. Hiện nay số lượng những cá thể rùa này đang trong t́nh trạng cực kỳ nguy cấp v́ sắp tuyệt chủng.
Rùa nước (rùa Trung bộ) là loại rùa chỉ phân bố tại các vùng đất ngập nước, hồ, đầm và ruộng lúa ở một khu vực nhỏ vài tỉnh miền Trung VN mà không có ở bất cứ nơi nào khác trên thế giới.
Người nông dân đó là ông Phạm Ngọc Hoàng ở thị trấn Hai Riêng (huyện miền núi Sông Hinh, tỉnh Phú Yên). Giữa ngôi nhà ông, trong một cái “chuồng” sinh thái kiên cố rộng chừng 40m2, những con rùa nước lớn nhỏ được nuôi nấng, phát triển, sinh nở an toàn.
Khó ai có thể tin được rằng ông Hoàng có được đàn rùa này chỉ nhờ vào vài viên kẹo, mấy cái bánh bích quy đổi cho lũ trẻ trong làng. “Hồi tôi c̣n đi đào vàng sa khoáng trước năm 2000, cứ hút nước dưới hầm vàng lên là thấy vài chú rùa nước nhỏ xíu nhớn nhác, thấy chúng dễ thương nên tôi đem về nuôi chơi. Những năm đó rùa nước xuất hiện tùm lum ở dưới suối, ruộng śnh; con lớn th́ đem ra chợ bán với giá khoảng 15.000 đồng/kg, những con nhỏ th́ lũ trẻ cột dây chuối làm… xe kéo đi chơi. Thấy lũ rùa tội nghiệp, tôi thường cho đám trẻ vài cái kẹo, dăm cái bánh để chúng đổi những con rùa nhỏ” – ông Hoàng kể.
Người nông dân này thổ lộ lúc đó ông không nhớ ḿnh có bao nhiêu con rùa nước, bởi cứ kiếm được chúng về là thả vô vườn, nơi có nhiều cây cối và các hố nước nhỏ để chúng tự nhiên sinh sống. Trong hai năm 2010 và 2011, bỗng dưng rùa nước lên cơn sốt giá. Ở Phú Yên, người ta lùng sục khắp nơi, có chỗ cả làng ra ruộng đốt đuốc cả đêm săn t́m rùa nước bán cho thương lái chở đi Trung Quốc, với giá cực cao. Rùa nước hầu như biến mất ngoài tự nhiên.
“Khoảng tháng 8-2011, nhiều người biết tôi nuôi nhiều rùa nước bèn đến gạ mua 30 triệu đồng/kg. Tôi nhẩm tính 30 con rùa lớn, mỗi con 1-1,1kg, nếu bán th́ cầm bạc tỉ, nhưng tôi cương quyết nói không. Rùa nước người ta t́m không ra, ḿnh có th́ đó là tài sản quư hiếm, phải giữ!” – ông Hoàng nói.
Nhưng điều ông Hoàng tự hào nhất là đă “đỡ đẻ” thành công cho đàn rùa nước của ḿnh. Ông Hoàng cho hay năm 2009 ông phát hiện trong đàn rùa xuất hiện những chú rùa “trẻ em”, biết là lũ rùa đă đến thời kỳ sinh sản. Sau đó, ông nhờ cô con gái lên mạng Internet lấy các tài liệu về nuôi rùa, cách làm tổ cho rùa đẻ, cách bảo quản, ấp trứng và nuôi rùa “sơ sinh”… để áp dụng. “Năm 2011, tôi thành công khi 13 con rùa cái đẻ được khoảng 90 trứng, nở được 60 con và đến nay tất cả đều phát triển tốt” – ông Hoàng khoe. Theo ông, mỗi rùa cái sinh hai lượt vào đầu tháng 4 và cuối tháng 4 hằng năm, mỗi lần khoảng 2-6 quả trứng.
Thành công trong việc “đỡ đẻ” cho rùa nước đă khiến ông Hoàng được mời tham gia đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ “Xây dựng quy tŕnh thử nghiệm nhân nuôi rùa Trung bộ ở Phú Yên để bảo tồn loài”, do Trung tâm Giống và kỹ thuật thủy sản Phú Yên làm chủ đề tài, được triển khai trong năm 2012 với kinh phí gần 370 triệu đồng.
hoalyly@vietbf sưu tầm