Ông Trump sẽ giải quyết xung đột Nga-Ukraine như thế nào?

[Romano]

Sự trở lại của cựu Tổng thống Donald Trump khiến nhiều người đặt câu hỏi ông sẽ giải quyết cuộc xung đột Nga-Ukraine như thế nào?
Trong suốt chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ 2024, ông Donald Trump nhiều lần tuyên bố, ông có thể chấm dứt xung đột Nga-Ukraine trong vòng 24 giờ nếu ông tái đắc cử và trở lại Nhà Trắng. Tuy nhiên, ông không nêu cụ thể sẽ thực hiện điều đó bằng cách nào.

Trong phát biểu tuyên bố chiến thắng ngày 6/11, ông Trump cũng không hề nhắc đến Ukraine.

Kế hoạch của ông Trump sẽ như thế nào?
Các báo cáo trong năm qua đã đưa ra một số manh mối về kế hoạch của cựu Tổng thống Mỹ nhằm chấm dứt cuộc xung đột lớn nhất ở châu Âu.

Vào tháng 4, Washington Post đưa tin ông Trump sẽ gây sức ép buộc Ukraine nhượng lại bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập năm 2014 và vùng Donbass ở miền Đông Ukraine mà Nga hiện đang nắm giữ phần lớn.

Một nguồn tin nói với tờ báo rằng ông Trump tin tưởng cả Moscow và Kiev đều “muốn giữ thể diện, họ muốn có một lối thoát”. Ông Trump cũng tin rằng người Ukraine ở các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát sẽ “ổn” khi trở thành một phần của Nga.

Vào tháng 6, hai cố vấn hàng đầu của ông Trump đã đề xuất một kế hoạch ngừng viện trợ quân sự cho Ukraine trừ khi Kiev đồng ý đàm phán hòa bình với Nga.

Khi đó, Reuters dẫn lời Tướng đã nghỉ hưu của Mỹ, Keith Kellogg và Fred Fleit, những người trước đây từng phục vụ trong Hội đồng An ninh Quốc gia trong chính quyền Donald Trump, nói rằng lệnh ngừng bắn được đề xuất sẽ đóng băng các tiền tuyến ở vị trí hiện tại.

Theo ông Kellogg, kế hoạch sẽ bao gồm thêm cảnh báo với Nga rằng Mỹ sẽ tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine nếu Moscow từ chối các điều khoản của lệnh ngừng bắn.

Còn ông Fleitz cho biết ông Trump phản ứng tích cực với kế hoạch nói trên nhưng nhấn mạnh: “Tôi không khẳng định ông ấy đồng ý với nó hoặc đồng ý với từng câu chữ trong đó”.

Vào tháng 7, Politico đưa tin, ông Trump được cho là đang cân nhắc khả năng đạt thỏa thuận với Nga về việc Ukraine và Gruzia sẽ không gia nhập NATO trong tương lai.

Tháng 9, phó tướng của ông Trump, ông JD Vance từng phác thảo ý tưởng đóng xung đột bằng cách thành lập khu phi quân sự và để Ukraine nằm ngoài NATO.

Người Ukraine đang nghĩ gì?
Yuriy Boyechko, Giám đốc điều hành và nhà sáng lập tổ chức từ thiện Hope for Ukraine, cho biết ông “vô cùng sửng sốt” trước chiến thắng của Trump và không biết có thể mong đợi gì từ chính quyền mới ở Mỹ.

“Nhiều người lo lắng. Điều tồi tệ nhất trong cuộc sống là không biết điều gì sẽ xảy ra - đó là những gì người Ukraine đang phải trải qua ngay lúc này và đó là điều tồi tệ nhất”, ông Boyechko cho biết.

Giới chức ở Kiev chưa công khai bày tỏ bất kỳ mối quan ngại nào. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đăng thông điệp chúc mừng trên mạng xã hội X ngay sau khi ông Trump tuyên bố chiến thắng.

“Tôi đánh giá cao cam kết của Tổng thống Trump với cách tiếp cận ‘hòa bình thông qua sức mạnh’ trong các vấn đề toàn cầu. Đây chính xác là nguyên tắc có thể thực sự mang lại hòa bình công bằng ở Ukraine”, ông Zelensky ra tuyên bố, bày tỏ mong muốn có cơ hội trực tiếp chúc mừng ông Trump và thảo luận về cách tăng cường quan hệ song phương.

Ông Zelensky cũng nhắc đến cuộc gặp vào tháng 9 với ông Trump tại New York, gọi đó là điều “tuyệt vời”. Ông Trump, trong những phát biểu công khai vào thời điểm đó, đã cam kết sẽ nhanh chóng giải quyết cuộc xung đột và ca ngợi mối quan hệ của ông với cả ông Zelensky và ông Putin.

Một nguồn tin giấu tên tại Ukraine cho biết, trong cuộc gặp hồi tháng 9, ông Trump đã đặt những câu hỏi chân thành về cuộc xung đột cũng như kế hoạch chiến thắng của ông Zelensky trong đó bao gồm con đường đánh bại Nga và lời mời Kiev gia nhập NATO, dỡ bỏ các hạn chế về vũ khí của Mỹ và cung cấp cho Kiev khả năng răn đe chiến lược phi hạt nhân.

“Ông ấy thực sự cố gắng học hỏi điều gì đó mới mẻ và ông Zelensky thích điều đó. Tôi đã nói chuyện với những người rất thân cận với ông Trump và họ nói rằng ông Trump hơi ngạc nhiên khi ông Zelensky không nói nhiều về những nhượng bộ từ phía Kiev”, nguồn tin giấu tên cho biết.

Không phải mọi viễn cảnh đều ảm đạm đối với Ukraine.

Maksym Skrypchenko, Chủ tịch Trung tâm đối thoại xuyên Đại Tây Dương, một nhóm chuyên gia tư vấn cho Ukraine, cho rằng ông Trump có thể là một “phước lành ngụy trang” vì ông thích “những quyết định nhanh chóng” mà cuối cùng điều đó có thể mang lại lợi ích cho Kiev.

Ông Skrypchenko nhấn mạnh thực tế rằng nếu ông Trump muốn đàm phán với Nga, ông có thể phải áp đặt các lệnh trừng phạt khắc nghiệt hơn đối với Moscow hoặc gửi thêm vũ khí cho Ukraine.

“Chúng ta đều có thể dự đoán điều gì xảy ra trong chính quyền Harris, nó sẽ rất giống với cách tiếp cận hiện tại của chính quyền Biden. Ngược lại, với ông Trump, không ai biết ông ấy sẽ làm gì”, ông Skrypchenko nói.

Nga hoài nghi
Chiến thắng của ông Trump diễn ra khi Nga đang đạt được nhiều bước tiến trên chiến trường Ukraine và đang ở vị thế mạnh hơn.

Brian Taylor, giáo sư chuyên nghiên cứu về Nga tại Đại học Syracuse, tỏ ra nghi ngờ ông Trump có thể thành công trong việc dàn xếp đàm phán hòa bình, vì cả Nga và Ukraine vẫn kiên quyết giữ lập trường trái ngược trong các vấn đề chính, bao gồm việc Ukraine gia nhập NATO và các vùng lãnh thổ miền Đông Ukraine.

“Tôi không thể tưởng tượng cảnh ông Donald Trump xắn tay áo lên và đào sâu vào những chi tiết nhỏ nhặt trong cuộc xung đột này. Ông ấy không phải là người như vậy, nhưng đó là những gì cần thiết để mang lại lệnh ngừng bắn và giải quyết hòa bình, sẽ có rất nhiều cuộc đàm phán chi tiết, cũng có rất nhiều chi tiết về một loạt các vấn đề. Không đơn giản chỉ là bảo cả 2 bên hãu dừng lại”, ông Taylor nói.

Phía Nga cũng tỏ ra hoài nghi, cho rằng “chỉ thời gian mới trả lời được” liệu ông Trump có thể giúp chấm dứt xung đột Ukraine hay không.

“Đừng quên rằng chúng ta đang nói về một quốc không thân thiện, quốc gia gián tiếp chống lại chúng ta trong cuộc chiến ở Ukraine”, Người phát ngôn Điện Kremlin trả lời báo chí ngày 6/11.

Điện Kremlin cũng cho biết Tổng thống Putin không có kế hoạch chúc mừng ông Trump giành chiến thắng bầu cử nhưng sẵn sàng đối thoại.