(Washington Post) – Bên trong trung tâm kiểm phiếu khiếm diện ở Detroit, Michigan, một người quan sát Cộng hoà than phiền, nhân viên trong trang phục Black Lives Matter. Người phụ nữ nghĩ, một trong số họ, một người đàn ông trông có vẻ thị uy, đă theo dơi bà ta chặt chẽ.
Một người quan sát khác của Cộng hoà than phiền về hệ thống loa được nhân viên kiểm phiếu dùng để thông báo quá lớn. “Điều này làm chúng tôi mất tập trung,” người đàn ông nói.
Người quan sát thứ 3 lưu ư, khi những lá phiếu khiếm diện từ quân nhân đến, nhiều phiếu bỏ cho Dân chủ, và ông ta thấy chuyện này kỳ cục. “Tôi có thể ước tính, ít nhất 80% phiếu quân nhân mà tôi trông thấy là rơ ràng bỏ cho Dân chủ hay đơn giản là tên Joe Biden được chọn trên đó,” người đàn ông ghi. “Tôi luôn luôn được bảo rằng, quân nhân có xu hướng bảo thủ, và điều này này làm tôi khó tin.”
Vào thứ Tư, chiến dịch của Tổng thống Donald Trump yêu cầu một quan toà liên bang đưa ra một bước đi quyết liệt: ngăn chặn Michigan xác nhận kết quả bầu cử tổng thống tại tiểu bang. Tổng thống đắc cử Joe Biden hiện đang dẫn trước ông Trump khoảng 148.000 phiếu ở Michigan.
Nguyên đơn hứa hẹn sẽ đưa ra bằng chứng “đáng kinh ngạc” về việc làm sai trái để hậu thuẫn vụ kiện của ḿnh.
Thay vào đó, chiến dịch đệ lên 238 trang chứng thư hữu thệ từ những người quan sát kiểm phiếu của Cộng hoà trên khắp Michigan, trong đó không có chứng cớ gian lận bầu cử nào đáng kể, chủ yếu là những cáo buộc về thủ tục kiểm phiếu mà nhân viên tiểu bang đă chỉ ra, và trong một số trường hợp là những lời than phiền về thái độ thô lỗ hay thiếu thiện cảm từ nhân viên kiểm phiếu hay của người quan sát kiểm phiếu của Dân chủ. “Tôi cảm thấy bị những người nghiệp đoàn đang nh́n chằm chằm vào tôi đe doạ,” một người ghi.
Vụ kiện ở Michigan là vấn đề điển h́nh mà Tổng thống Mỹ đang đối mặt khi ông t́m cách đảo ngược kết quả bầu cử bằng những vụ kiện. Để có hiệu quả ở toà, chiến lược này chắc chắn đ̣i hỏi ông Trump phải cung cấp chứng cớ gian lận bầu cử diện rộng trên nhiều tiểu bang. Cho đến nay, sau nhiều ngày t́m kiếm gắt gao, thậm chí đồng minh treo tiền thưởng nhưng ông Trump vẫn không đưa ra được bất cứ chứng cớ nào.
Tại Texas, Phó Thống đốc đề nghị những món tiền thưởng lên đến $1 triệu Mỹ kim cho chứng cớ gian lận bầu cử. Tại Arizona, Cộng hoà của tiểu bang quảng bá trang mạng cho cử tri tường tŕnh các vấn đề. “Đây là nỗ lực t́m ra một vấn đề không tồn tại,” Roopali Desai – luật sư cho Thư kư Tiểu bang Arizona Katie Hobbs (Dân chủ) tuyên bối tại phiên điều trần ở Arizona vào thứ Hai.
Đối với chiến dịch của ông Trump, vấn đề lớn nhất đối với những tuyên bố hữu thệ này là nghi vấn tập trung chỉ vào một số nhỏ phiếu, nhiều nhất là vài trăm phiếu, quá xa so với số phiếu 140.000 ông Trump bị dẫn trước ở Michigan.
Nhưng đồng minh của ông Trump lại cho rằng, họ vẫn đang làm việc về chứng cớ khác, có thể chứng minh gian lận trên diện rộng. “Trong khi một số chứng thư hữu thệ hiện đang đệ lên toà về những quan ngại nhỏ, th́ có một mô h́nh rộng làm dấy lên quan ngại về thủ tục kiểm phiếu ở quận Wayne,” luật sư bầu cử Cộng hoà nổi tiếng, ông Charlie Spies nói. Luật sư Spies đại diện cho ứng cử viên John James (Cộng hoà) đang bị đối thủ Dân chủ dẫn trước.
Vụ kiện ở Michigan vào thứ Tư được nhân viên của ông Trump đánh bóng. Họ nói sẽ đưa ra hơn 230 trang tuyên bố hữu thệ từ hơn 100 người quan sát những vấn đề kiểm phiếu, và những bất thường khác làm đặt ra nghi vấn về tính toàn vẹn của bầu cử. “Chúng có thật, và bất cứ ai quan tâm về minh bạch và tính toàn vẹn của hệ thống đều muốn t́m hiểu,” Kayleigh McEnany tuyên bố trên Fox News vào tối thứ Ba. McEnany đang làm công việc của một phát ngôn nhân Toà Bạch Ốc và phát ngôn nhân chiến dịch của ông Trump.
Nhưng khi Washington Post xem xét số chứng thư hữu thệ vào thứ Tư th́ chúng có vẻ là một mớ ḅng bong những tuyên bố từ những người quan sát kiểm phiếu của Cộng hoà trên khắp tiểu bang. Tất cả những người này đều được huấn luyện, theo một phụ nữ th́ mất khoảng 20 phút, và họ được phép vào quan sát nhân viên bầu cử Detroit kiểm và tổng hợp phiếu khiếm diện.
Trong khi những người quan sát từ khắp Michigan, th́ hầu hết những khiếu nại của họ dính dáng đến thủ tục bên trong trung tâm TFC, nơi đa số phiếu người Mỹ gốc Phi ở Detroit được kiểm tại đây.
Một số chứng thư hữu thệ từ những người thậm chí không trông thấy bất cứ lá phiếu nào. Một người đàn ông bị bắt trước khi anh ta đặt chân vào pḥng kiểm phiếu.
Những người quan sát kiểm phiếu của Cộng hoà thường bị cản trở bởi thiếu kiến thức về hệ thống bầu cử của Michigan. Một người quan ngại rằng một số phiếu khiếm diện “trong t́nh trạng nguyên sơ như thể chưa bao giờ đi qua Bưu điện Hoa Kỳ.” Người này không biết, luật của Michigan cho phép cử tri bỏ phiếu khiếm diện tại những thùng phiếu đặt khắp nơi, hoặc tại văn pḥng thư kư. Mặc dù vậy, không rơ t́nh trạng thực sự chung quanh số phiếu này.
Mối quan ngại phổ biến nhất của những người quan sát tập trung vào hai thực hành mà thành phố Detroit cho rằng đều hợp pháp và thông thường.
Ví dụ, nhiều người quan sát tỏ ra quan ngại rằng họ trông thấy thư kư nhập ngày tháng năm sinh của một số cử tri vào thống máy điện toán là ngày 1 tháng 1 năm 1900.
Trong hồ sơ pháp lư của một vụ kiện khác, thành phố Detroit cho hay, thực hành này hoàn toàn không phải gian lận. Thư kư phiếu khiếm diện không truy cập vào ngày tháng năm sinh cử tri mà họ dùng một hệ thống đôi khi đ̣i hỏi họ phải nhập ngày vào. V́ vậy, theo thành phố Detroit, các thư kư được yêu cầu nhập ngày tượng trưng 1/1/1900 vào phần này. “Đây không phải là một yêu cầu pháp lư, mà trên cơ bản là về phần nhu liệu điện toán,” luật sư của thành phố ghi trong hồ sơ pháp lư vào thứ Tư.
Trong một số trường hợp khác, những người quan sát kiểm phiếu đặt câu hỏi về thủ tục “sao” phiếu, xảy ra khi máy trả lại những lá phiếu không đọc được. Nhân viên bầu cử được phép copy toàn bộ lá phiếu này, và kiểm tờ phiếu mới. Họ khiếu nại không được quan sát thủ tục này.
Tuy nhiên, thành phố cho rằng, những người quan sát không được tham gia vào thủ tục này, và việc copy lá phiếu được thực hiện đúng.
Hương Giang (Theo Washington Post)
