Một số món ăn bài thuốc giúp dưỡng huyết, bổ can thận... có thể hỗ trợ điều trị tóc bạc sớm và tăng cường sức khỏe tổng thể.
1. Tóc bạc sớm do đâu?
Theo y học cổ truyền (YHCT), tóc được xem là "huyết chi dư", nghĩa là phần thừa của huyết. Do đó, t́nh trạng tóc bạc sớm không chỉ phản ánh quá tŕnh lăo hóa tự nhiên mà c̣n là dấu hiệu cho thấy sự suy yếu của tạng phủ, đặc biệt là can, thận và khí huyết.
3.Một số lưu ư khi điều trị tóc bạc sớm
Theo YHCT, thận tàng tinh, tinh sinh tủy, tủy sinh huyết và huyết nuôi dưỡng tóc. Khi thận khỏe, tinh đầy, huyết thịnh th́ tóc đen mượt, chắc khỏe.
Đồng thời, can chủ tàng huyết, đảm nhiệm vai tṛ điều tiết và lưu giữ huyết, đặc biệt khi nghỉ ngơi. Can huyết sung măn sẽ giúp tóc được nuôi dưỡng liên tục, ngăn ngừa t́nh trạng tóc khô xơ, găy rụng hay bạc sớm. Trái lại, nếu can thận hư suy, huyết hư hoặc tinh huyết không đủ, tóc sẽ trở nên bạc, rụng sớm và thiếu sức sống.
Y học cổ truyền v́ thế coi việc điều trị tóc bạc sớm không chỉ là chăm sóc bên ngoài mà cần bồi bổ từ bên trong bằng món ăn bài thuốc phù hợp nhằm dưỡng huyết, bổ can thận và phục hồi thể trạng tổng thể.
Theo y học hiện đại, tóc bạc sớm chủ yếu do rối loạn quá tŕnh tổng hợp sắc tố melanin, có thể liên quan đến di truyền, căng thẳng kéo dài, thiếu hụt vi chất (vitamin B12, kẽm, đồng), rối loạn giấc ngủ hoặc bệnh lư nội tiết như tuyến giáp. Một số nghiên cứu cũng cho thấy gốc tự do làm tổn thương tế bào melanocyte (tế bào tạo sắc tố tóc), từ đó góp phần thúc đẩy quá tŕnh bạc tóc sớm, đặc biệt ở người trẻ.
2. Món ăn bài thuốc hỗ trợ điều trị tóc bạc sớm
Dưới đây là một số món ăn bài thuốc y học cổ truyền có tác dụng hỗ trợ điều trị tóc bạc sớm:
2.1. Cháo hà thủ ô đỏ - đậu đen
"Muốn cho đen tóc đỏ da, rủ nhau lên núi t́m hà thủ ô" là câu nói dân gian về tác dụng của hà thủ ô làm đen tóc, ngừa rụng tóc. Hà thủ ô là vị dược liệu có công dụng bổ huyết, ích tinh, nhuận tràng, làm đen tóc. Theo "Bản thảo cương mục", dùng thảo dược này lâu ngày giúp tóc bạc hóa đen, kéo dài tuổi thọ.
Cách dùng: Chuẩn bị 20g hà thủ ô đỏ (đă chế), 30g đậu đen, 50g gạo tẻ. Sắc hà thủ ô lấy nước, bỏ bă, nấu với đậu đen và gạo thành cháo. Ăn nóng, tuần 2 - 3 lần để có hiệu quả tốt nhất.
Lưu ư: Không dùng hà thủ ô sống v́ dễ gây tiêu chảy.
Hà thủ ô đỏ bổ huyết, ích tinh, làm đen tóc.
2.2. Trứng gà hấp kỷ tử
Kỷ tử (câu kỷ tử) là thảo dược có vị ngọt, tính b́nh, quy vào kinh can và thận. Dùng kỷ tử lâu ngày giúp ích can thận, dưỡng huyết minh mục, rất phù hợp cho người tóc bạc do thận hư, huyết hư.
Cách dùng: Chuẩn bị nguyên liệu 10 - 15g kỷ tử, 1 - 2 quả trứng gà. Kỷ tử ngâm nước ấm cho mềm, cho vào ḷng đỏ trứng đánh tan, hấp chín. Ăn khi c̣n ấm, dùng liên tục trong 1 - 2 tháng.
Kỷ tử rất phù hợp cho người tóc bạc do thận hư, huyết hư.
2.3. Súp mè đen - gạo nếp
Món ăn bài thuốc chế biến từ mè đen cũng thích hợp cho người tóc bạc sớm, móng gịn, da khô do can thận hư. Mè đen (hắc chi ma) là vị thuốc bổ can thận, dưỡng huyết, ích khí... c̣n theo các nghiên cứu dược lư, mè đen giàu dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin E, kẽm, canxi, rất tốt cho da và tóc.
Cách dùng: Chuẩn bị 50g mè đen rang thơm, 30g gạo nếp, ít đường phèn; xay nhuyễn mè đen, nấu cùng gạo nếp thành cháo sánh mịn, thêm chút đường phèn cho dễ ăn, dùng sáng hoặc tối đều được.
Mè đen bổ can thận, dưỡng huyết, ích khí.
2.4. Canh thận lợn nấu đỗ đen, tang thầm
Tang thầm (quả dâu chín) và đỗ đen đều có tác dụng bổ huyết, dưỡng âm, kết hợp với thận lợn là thực phẩm bổ tinh, ích thận, rất phù hợp cho người tóc bạc sớm kèm đau lưng, mỏi gối, di tinh…
Cách dùng: Chuẩn bị 1 quả thận lợn, 15g tang thầm khô, 30g đỗ đen. Thận lợn bóc bỏ màng trắng, rửa sạch, hầm nhừ cùng tang thầm và đỗ đen. Ăn khi c̣n nóng ấm, ăn cả cái lẫn nước, tuần 1 - 2 lần.
Vị thuốc tang thầm bổ huyết, dưỡng âm.
2.5. Cháo nữ trinh tử - thục địa
Theo "Bản thảo cương mục" của Lư Thời Trân, nữ trinh tử và thục địa cũng là những vị thuốc hỗ trợ cải thiện tóc bạc sớm, khô xơ do huyết hư, can thận hư. Nữ trinh tử có tác dụng bổ can thận, dưỡng huyết, làm đen tóc, sáng mắt. Thục địa chế bổ huyết, sinh tủy, làm tóc mượt và đen.
Cách dùng: Nữ trinh tử 12g, thục địa chế 15g, gạo tẻ 100g. Nữ trinh tử và thục địa rửa sạch, sao sơ qua. Sắc hai vị thuốc với 500ml nước, lấy khoảng 300ml nước thuốc. Dùng nước thuốc nấu cháo với gạo tẻ đă vo sạch. Khi cháo chín nhừ, có thể cho thêm chút mật ong hoặc đường phèn để dễ ăn. Ăn khi c̣n nóng hoặc ấm vào buổi sáng, mỗi tuần 2 - 3 lần.
Nữ trinh tử bổ can thận, dưỡng huyết, làm đen tóc.
2.6. Rượu ngâm
Bên cạnh các món ăn bài thuốc, người bệnh cũng có thể sử dụng rượu thuốc ngâm từ thảo dược như một phương pháp hỗ trợ điều trị tóc bạc sớm, giúp bổ huyết, dưỡng can thận và thúc đẩy tuần hoàn nuôi dưỡng tóc từ bên trong.
Cách dùng: Chuẩn bị đương quy, kỷ tử, nữ trinh tử, sinh địa, thục địa, ngưu tất, mạch môn và thiên môn mỗi vị 30g, hà thủ ô 100g và đậu đen 50g, rượu 35 độ 3 lít. Đun sôi các vị thuốc với rượu, tắt bếp rồi cho vào b́nh, dùng nút bịt kín miệng b́nh. Sau đó ngâm trong ṿng 15 - 30 ngày, chắt lấy rượu để uống. Mỗi lần uống 20 - 30ml, ngày dùng 2 lần.
Đương quy kết hợp với một số vị thuốc dùng ngâm rượu hỗ trợ điều trị tóc bạc sớm.
3. Một số lưu ư khi điều trị tóc bạc sớm
- Ngoài dược thiện, người tóc bạc sớm nên ăn đủ đạm, sắt, kẽm, vitamin B12, tránh ăn kiêng quá mức.
- Căng thẳng làm tăng cortisol - hormone ảnh hưởng đến nang tóc và quá tŕnh sản sinh melanin. Do đó, cần duy tŕ tinh thần thoải mái, thư giăn, tránh căng thẳng, áp lực kéo dài.
- Ngủ muộn, mất ngủ kéo dài khiến thận khí suy, tóc dễ khô rụng, bạc sớm. Do đó, nên ngủ sớm, ngủ đủ giấc từ 7 - 8 giờ/ngày.
- Hạn chế nhuộm tóc, uốn, ép thường xuyên làm hỏng nang tóc và sớm bạc.
Tóc bạc sớm không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà c̣n là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề bên trong cơ thể. Bạn có thể áp dụng những món ăn bài thuốc đơn giản, bổ dưỡng, giúp nuôi dưỡng cơ thể từ bên trong, cải thiện căn nguyên sinh lư gây bạc tóc.
