Nhắc đến Trương Tam Phong hậu thế thường nghĩ đến người đă sáng lập ra Vơ Đang phái, một vơ phái cùng với Thiếu Lâm được coi như Bắc Đẩu của vơ học Trung Hoa. Ông cũng là người sáng tạo ra Thái cực quyền và Thái cực kiếm c̣n được lưu truyền cho đến tận ngày nay.
Trương Tam Phong tên thật là Trương Quân Bảo. Tương truyền ông sinh năm 1247 tại Long Hổ Sơn, tỉnh Giang Tây vào thời Nguyên mạt. Theo truyền thuyết th́ ông là người có dung mạo đẹp đẽ, mắt sáng, tai to, râu hùm, dáng đi như hạc.
Ông đă từng thi đỗ Mậu Tài và làm quan ở Trung Sơn và Bác Lăng, tuy nhiên sau đó ông từ quan rồi đi chu du thiên hạ. Ông cũng đă từng nghiên cứu vơ học tại Tung Sơn Thiếu Lâm Tự trên dưới 10 năm. Sau này, khi đi ngang qua núi Vơ Đang, ông thấy phong cảnh vô cùng thanh nhă nên đă lập am cỏ và tu luyện ở đây.

Tượng Trương Tam Phong trên Vơ Đang sơn.
Với tâm ư muốn tạo ra một trường phái vơ đối lập với đường lối luyện vơ mang tính dương cương của Thiếu Lâm, Trương Tam Phong đă sáng tạo ra Thái cực quyền với tính chất âm nhu rơ rệt. Ông cũng là người phát triển các cách điểm huyệt dựa vào kiến thức vệ hệ kinh lạc và huyệt vị của hai danh y thời cổ đại là Biển Thước và Hoa Đà.
Đạo giáo bắt đầu từ đời Kim và Nguyên, dần dần chia ra làm hai nhánh lớn là Chính Nhất giáo và Toàn Chân giáo, một ở phương Nam, một ở phương Bắc, lấy vùng Nam Bắc sông Giang - sông Hoài làm ranh giới. Chính Nhất giáo là tên gọi tắt các phái sùng bái quỷ thần, vẽ bùa niệm chú, đuổi ma trừ tà; c̣n Toàn Chân giáo chú trọng vào đạo đức và tu dưỡng hành công. Vơ Đang phái sau đó đă thành một phái vơ danh trấn vơ lâm, sánh ngang với Thiếu Lâm.
"Thái cực Quyền kinh" và "Thái cực Kiếm pháp" đă trở thành bảo vật của Vơ Đang phái. Cũng bởi tính âm nhu mềm mại và dễ tập nên Thái cực quyền và Thái cực kiếm pháp giờ đă được phổ biến rộng răi và có hàng triệu người đang ngày ngày luyện môn vơ này
Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương rất hâm mộ ông, sai người đi t́m nhưng không gặp bởi ông thường chu du vào núi sâu t́m thuốc luyện đan theo thuyết trường sinh. Sau này Minh Thành Tổ Chu Đệ cũng đă nhiều lần sai người đi t́m nhưng đều không gặp.
Tháng 2 năm Vĩnh Lạc thứ 10 (1404), Minh Thành Tổ Chu Đệ gửi cho Trương Tam Phong bức thư: "Hoàng Đế kính dâng thư lên chân tiên Trương Tam Phong: Trẫm ngưỡng mộ chân tiên đă lâu, mong cầu được thân đón bậc nghi phàm, từng sai sứ bầy hương án viết thi đi t́m hết danh sơn để mời đón. Tài chất của Trẫm kém cỏi, đức hạnh mỏng manh, mà chỉ có ḷng chí thành mong gặp, suốt đêm ngày không quên. Lại kính cẩn sai sứ dâng thư cẩn mời, mong chờ xe mây giá lâm để thỏa ḷng kính mộ mong mỏi của Trẫm". Sau này Minh Thành tổ Chu Đệ phong cho Trương Tam Phong là "Lăo Sư", "chân tiên". Trương Tam Phong rất được người đời tôn sùng. Trước tượng của Trương Tam Phong ở Chân Tiên điện trên Vơ Đang sơn, viên gạch xanh ở dưới đất bị lơm sâu xuống bởi người ta dập đầu bái lạy.
Sinh hoạt vật chất của Trương Tam Phong thấp đến tột cùng, một năm bốn mùa ông chỉ có một áo nạp, một nón mê, mặc không đủ ấm, ăn không đủ no, bẩn thỉu như một "tiên sinh ăn mày". Trong con mắt người đời, Trương như vậy là khổ lắm, nhưng trong ḷng ông cảm thấy vô cùng khoái hoạt, vô cùng tự tại, và nhờ vậy vô cùng trường thọ!. Trương Tam Phong chủ trương cuộc đời là sống theo ư thích của ḿnh, không bị câu thúc bởi bất kỳ cái ǵ.
Vơ Đang phái của Trương Tam Phong có nhiều điểm khác biệt. Một là thờ bái Chân Vơ Đại Đế là tổ sư. Hai là coi trọng tu luyện "nội đan". Phái Vơ Đang thuộc phái thanh tu, coi trọng tu luyện nội đan, đối lập với "ngoại đan". Ngoại đan là điều chế dược thảo bằng lô đỉnh để chế tạo thành thuốc "trường sinh bất tử" (tức kim đan). Sau các đạo sỹ dùng phương thuật ấy phát triển thêm, đem thân thể chính ḿnh ra làm "lô đỉnh" (ḷ nấu), dùng thể chất "tinh" và "khí" của ḿnh làm dược liệu, họ gọi là khiến cho "tinh, khí, thần" ngưng tụ kết thành "Thánh Thai", đó gọi là "Nội đan". Ba là tập luyện kỹ thuật Nội Gia quyền của Vơ Đang. Bốn là chủ trương tam giáo hợp nhất.
Cũng giống như Thiếu Lâm quyền, Nội gia quyền Vơ Đang không truyền cho người ngoài môn phái, đến nay truyền thống ấy vẫn c̣n. Vơ Đang do Trương Tam Phong sáng lập, sau này dần dần được sát nhập vào Toàn Chân giáo, người đời sau thu thập các tác phẩm của ông thành bộ "Trương Tam Phong toàn tập".
Trên thực tế, Thái cực quyền cũng có một lịch sử phát triển khá phức tạp. Tương truyền ông sáng tạo ra Thái cực quyền khi nh́n thấy một con rắn đánh nhau với chim đại bàng. Con rắn với những động tác uyển chuyển đầy linh hoạt sau đó đă cắn chết chim đại bàng. Chính vậy nên Thái cực quyền là tập hợp của những đ̣n thế gồm hàng loạt những động tác vơ thuậtuyển chuyển như múa.
Cái tên Thái cực quyền được bao gồm bởi chữ Thái (lớn lao) và Cực (trạng thái ban sơ). Thái cực là nhân tố đầu tiên Kinh Dịch đề cập đến (Thái cực sinh Lưỡng Nghi, Lưỡng Nghi sinh Tứ Tượng, Tứ Tượng sinh Bát Quái…). Thái cực đồ sau này được Chu Đôn Di vẽ ra đă cho thấy một quan niệm "trong Âm có Dương, trong Dương có Âm" của Thái cực.
Cũng ảnh hưởng từ Thái cực đồ (h́nh tṛn) mà những động tác của Thái cực quyền đều đi theo đường tṛn và trong đó có cả động-tĩnh, hư-thực, cương-nhu… Bởi mang tính chất của đạo Lăo nên Thái cực quyền mang một tư tưởng Vô vi rất cao.
Theo danviet.vn