600.000 người chết oan do thuốc lá

Nạn dịch thuốc lá toàn cầu giết chết gần 5 triệu người mỗi năm. Nếu không hành động, thuốc lá sẽ giết chết 10 triệu người vào năm 2030 và khoảng 70% số ca tử vong này rơi vào các nước đang phát triển.

Trẻ em, phụ nữ thường phải hít khói thuốc lá thụ động tại các quán giải khát - Ảnh: Hoàng Thạch Vân

Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe TP.HCM cho biết như vậy và theo trung tâm này, hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân dẫn đến các bệnh gây tử vong hàng đầu.
600.000 người chết oan
Thuốc lá giết chết gần 6 triệu người trên thế giới mỗi năm, trong đó có hơn 600.000 người hút thuốc lá thụ động (hít phải khói thuốc lá do người khác hút). Ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy mỗi ngày VN có trên 100 ca tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá, nhiều gấp gần bốn lần số ca tử vong vì tai nạn giao thông đường bộ. Nếu không có biện pháp ngăn chặn thì đến năm 2030, gần 10% dân số VN sẽ tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá.

Trên thế giới, tỉ lệ người từng hút thuốc lá hằng ngày đã cai nghiện thành công là 23,5% và có 67,5% người đang hút thuốc có kế hoạch cai nghiện hoặc nghĩ đến việc cai nghiện trong tương lai. Nghiện thuốc lá là một bệnh mãn tính cũng như bệnh cao huyết áp hay bệnh đái tháo đường, cần có thái độ nghiêm túc và có cách chữa trị đúng mới thành công. Nhưng điều quan trọng là gia đình, bạn bè và những người xung quanh có vai trò quan trọng trong việc giúp bạn bỏ thuốc. Để bỏ thuốc lá thì sự quyết tâm là yếu tố quyết định.

Điều đáng báo động, VN là một trong những quốc gia có tỉ lệ hút thuốc lá cao trên thế giới và hiện tượng hút thuốc lá nơi công cộng rất phổ biến. Theo kết quả điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành được thực hiện năm 2010 tại VN, số người không hút thuốc lá bị ảnh hưởng bởi khói thuốc lá (còn gọi là hút thuốc thụ động) rất cao. Trong đó ở nơi làm việc là 49% và ở nhà gần 68%. Đặc biệt, tỉ lệ hút thuốc thụ động cao nhất được ghi nhận ở các quán rượu, quán cà phê với tỉ lệ lên tới gần 93% và ở nhà hàng gần 85%.
Đáng lưu ý, trẻ em hút thuốc thụ động có nhiều nguy cơ bị nhiễm trùng đường hô hấp. Những trẻ dưới 1 tuổi là con của những người hút thuốc bị viêm phế quản hoặc viêm phổi cao gấp đôi những người không hút thuốc. Những trẻ có người nhà hút thuốc nguy cơ lên cơn hen hằng ngày tăng gấp hai lần, số lần phải nhập viện điều trị cơn hen cũng nhiều hơn so với những trẻ ở trong gia đình không ai hút thuốc. Tiếp xúc với khói thuốc làm tăng nguy cơ bị viêm tai mãn tính và tiết dịch tai giữa ở trẻ. Hút thuốc thụ động còn có thể ảnh hưởng lên hệ thống cơ tim của trẻ, gây tăng nguy cơ phát triển bệnh Crohn, các loại bệnh đường ruột mãn tính khác...
Tác hại khủng khiếp
Các nhà khoa học cho biết hút một điếu thuốc tức là tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 5-8 năm. Hút thuốc làm tăng tỉ lệ tử vong 30-80%. Mức độ nguy cơ càng cao khi tuổi bắt đầu hút thuốc càng sớm, số lượng thuốc hút (tính theo số bao) trung bình hằng ngày càng lớn và thời gian hút càng dài.
Thuốc lá ảnh hưởng hầu hết các cơ quan, bộ phận trong cơ thể, như làm da bị lão hóa sớm. Những người hút thuốc lá thường dễ mắc các bệnh về răng miệng nhiều gấp 3-6 lần, dễ bị rụng răng cao gấp hai lần so với người bình thường. Khói thuốc gây viêm mũi mãn tính, viêm họng mãn tính, ung thư xoang hàm, ung thư vòm họng, ung thư thanh quản, ung thư phế quản...
Ở góc độ sức khỏe sinh sản nữ giới, thuốc lá gây nguy cơ vô sinh, mãn kinh sớm, thai lạc chỗ, thai chết lưu, sẩy thai và ung thư cổ tử cung. Hút thuốc lá trong thời kỳ thai nghén còn làm giảm trọng lượng thai nhi, sinh non, băng huyết sau sinh, dễ sẩy thai ngẫu nhiên. Đối với nam giới, hút thuốc lá có thể gây suy sinh dục hay liệt dương (cao gấp hai lần người không hút thuốc lá). Đồng thời làm giảm sản xuất tinh trùng, gây dị dạng tinh trùng, giảm khả năng di chuyển của tinh trùng.
Thuốc lá liên quan mật thiết với bệnh tim mạch. Những bệnh tim mạch mà người hút thuốc có nguy cơ mắc cao là xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, đột quỵ, rối loạn nhịp tim, đột tử, nhồi máu cơ tim... Đối với đường tiêu hóa, hút thuốc có liên quan tới nguy cơ loét dạ dày, loét hệ thống tiêu hóa, làm tăng nguy cơ viêm loét tá tràng, viêm ruột thừa, ung thư ruột thừa.
Trong thuốc lá có hơn 7.000 hóa chất nên hút thuốc lá liên quan chặt chẽ với bệnh ung thư. Cụ thể 90% trong số 660.000 ca được chẩn đoán ung thư phế quản hằng năm trên thế giới là người hút thuốc lá. Người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư thận, bàng quang, tuyến tụy, hậu môn, trực tràng, bộ phận sinh dục. Đặc biệt, ung thư dương vật đã trở nên ngày càng phổ biến ở nam giới hút thuốc.
TM