Ngày 28/4, tại Di tích quốc gia đ́nh làng An Vĩnh, huyện đảo Lư Sơn, Quảng Ngăi, diễn ra Lễ Chánh tế (Khao lề thế lính Hoàng Sa) do tỉnh Quảng Ngăi cùng các họ tộc trên địa bàn Lư Sơn phối hợp tổ chức.
Dịp này, huyện đảo Lư Sơn cũng tổ chức đón nhận bằng Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ Khao lề thế lính và bằng Di tích quốc gia đ́nh làng An Vĩnh.
Ngay từ sáng sớm trước khi diễn ra Lễ Chánh tế, đông đảo bà con huyện đảo Lư Sơn và du khách đă tập trung tại đ́nh làng An Vĩnh để diện kiến nghi lễ.
 |
Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa được tổ chức trang nghiêm tại huyện đảo Lư Sơn ngày 28/4. |
Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa là nghi lễ truyền thống tồn tại hàng trăm năm qua tại huyện đảo này. Nhắc lại ư nghĩa của lễ Khao lề thế lính, TS. Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở VHTT-DL Quảng Ngăi cho biết, nguồn gốc của nghi lễ Khao lề thế lính gắn liền với sự h́nh thành và sứ mệnh lịch của đội quân Hoàng Sa. Theo các tư liệu lịch sử, ngay từ khi vào trấn nhậm phía Nam Chúa Nguyễn đă cho lập đội Hoàng Sa vào cuối thế kỷ 16 hoặc đầu thế kỷ 17 và bị “triệt băi” vào những năm thực dân Pháp tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược ở Việt Nam.
Mỗi chuyến ra khơi có 70 suất đinh phiên chế hằng năm cho đội Hoàng Sa trước hết là của làng An Vĩnh, về sau c̣n có thêm người của làng An Hải trong đất liền, cả người làng An Vĩnh và An Hải ngoài Lư Sơn. Đến đầu thế kỷ 19 trở về sau, đội Hoàng Sa chủ yếu là người An Vĩnh trên đảo Lư Sơn.
Thực thi nhiệm vụ tại Hoàng Sa, người lính phải lênh đênh cùng sóng gió trong 6 tháng ṛng trên những chiếc thuyền câu, số phận xem như đành gửi theo trời mây và bọt biển. Tên tuổi của những người xấu số ra đi không có cơ may trở về được sử sách ghi lại, như Cai đội Vơ Văn Khiết (1786), Cai đội Vơ Văn Phú (1803), Chánh thủy quân suất đội Phạm Văn Nguyên (1835)....
Đây là những người được nhà Tây Sơn, vua Gia Long, vua Minh Mạng cử đi Hoàng Sa, kiêm quản Trường Sa không chỉ t́m kiếm hải vật, sản vật, đo đạc thủy tŕnh, tuần pḥng trên biển đạo, mà c̣n cắm cột mốc, dựng bia chủ quyền quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
 |
Bộ VHTT-DL trao bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa cho huyện đảo Lư Sơn. |
Mong muốn người ra đi c̣n may mắn trở về, người dân làng An Vĩnh, An Hải và nhiều nơi khác dọc ven biển Quảng Ngăi, làm lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa nhằm khao quân, tế sống và cả làm các nghi lễ thế mạng cho những người sắp xuống thuyền đi thực thi nhiệm vụ triều đ́nh giao phó. Ngoài ra, c̣n để tế lễ và tưởng nhớ những người lính đi thực thi nhiệm vụ tại Hoàng Sa, Trường sa đă khuất.
Khi buổi lễ tế lính Hoàng Sa kết thúc, người lính coi như “đă một lần chết” và “h́nh binh” ấy có quyền tin tưởng rằng ḿnh sẽ không c̣n phải chết nữa, sẽ trải qua muôn vàng bất trắc trên biển khơi ṛng ră 6 tháng liền mỗi năm vâng lệnh triều đ́nh. Chính v́ vậy, lễ Khao lề thế lính từ lâu đă trở thành một biểu tượng minh chứng cho ḷng yêu nước, ư thức về chủ quyền lănh thổ của cha ông thời xa xưa.
Ông Trần Ngọc Nguyên, Chủ tịch huyện Lư Sơn cho biết, Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa có từ mấy trăm năm nay trở thành một nét sinh hoạt văn hóa của các họ tộc cùng với đ́nh làng An Vĩnh, nay đă trở thành di sản văn hóa quốc gia.
“Đây là vinh dự, niềm tự hảo không chỉ của nhân dân huyện đảo chúng tôi, mà c̣n của cả nước, cũng là trách nhiệm của mỗi người dân trong việc bảo lưu và phát huy giá trị di sản giàu ư nghĩa, mang đậm yếu tố văn hóa biển đảo, không có nơi nào có được này; góp phần làm cho nền văn hóa Việt Nam thêm phong phú, đồng thời giúp thế hệ trẻ hiểu về văn hóa truyền thống của dân tộc, giáo dục ḷng tự hào, t́nh yêu đối với quê hương đất nước”, ông Nguyên chia sẻ.
Thiên Thanh
.
.