Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) sẽ hợp tác điều tra cái chết của kỹ sư Shane Todd tại Singapore hồi tháng 6.2012.
Ngày 4.3, phát ngôn viên Đại sứ quán Mỹ tại Singapore Eric Watnik cho biết, FBI sẽ thực hiện đề nghị hợp tác điều tra “những việc hoàn toàn trên đất Mỹ” xung quanh cái chết của Todd. Theo báo Financial Times, đề nghị từ cảnh sát Singapore hôm 28.2 được trao cho tùy viên FBI ở sứ quán với yêu cầu điều tra “2 vấn đề đặc biệt”. Gia đình nạn nhân ở bang Montana của Mỹ đã được thông báo về yêu cầu này nhưng không cho biết “2 vấn đề” đó là gì.
Chết bất thường
Shane Todd, 31 tuổi, lấy bằng tiến sĩ với khám phá chuyên sâu về hệ thống truyền dẫn silicon tần số cao tại ĐH California Santa Barbara và chọn làm việc tại Singapore để “thỏa chí mạo hiểm”. Anh trở thành chuyên gia của Viện Vi điện tử (IME) thuộc Cơ quan Nghiên khoa học và công nghệ của Singapore từ tháng 12.2010.
Các lãnh đạo và đồng nghiệp của nạn nhân ở IME đều nhận xét anh “thông minh, cầu tiến và rất quyết đoán”. Vì vậy, làm việc chưa lâu, Todd đã được bổ nhiệm làm trưởng một dự án quan trọng. Nhưng đến cuối tháng 2.2012, Todd xin nghỉ việc ở IME trong vòng 60 ngày rồi lại đồng ý ở lại làm việc thêm 30 ngày nữa theo đề nghị của viện.
Shane Todd chèo thuyền ở Singapore - Ảnh: Gia đình Todd cung cấp
Bất ngờ vào sáng 24.6.2012, sau khi không thấy bạn trai gọi điện và trả lời tin nhắn đến 2 ngày, bạn gái của Todd là Shirley Sarmiento tìm đến căn nhà anh ở thuê gần khu Chinatown. Cửa nhà không khóa, bên trong tối om, cô kinh hoàng phát hiện bạn trai chết tự bao giờ trong tư thế treo lơ lửng.
Financial Times dẫn lời gia đình Todd kể họ được điều tra viên Singapore cho hay nạn nhân tự sát bằng cách đục lỗ trong tường nhà tắm, đóng đinh móc ròng rọc, quấn dây nhiều vòng, đầu dây còn lại buộc vào cổ, rồi leo lên ghế nhảy xuống. Cảnh sát cũng trao cho gia đình 2 mẩu giấy in “lời trăn trối” được nói là do Todd viết trong máy tính trước khi tự tử. “Đọc xong, tôi đã trao lại cho viên cảnh sát và nói: Con tôi có thể tự tử, nhưng nó không bao giờ viết những lời như thế này”, mẹ của nạn nhân là bà Mary Todd kể. Sau đó gia đình Todd đến căn nhà hiện trường. Cửa không đóng, không có dây giăng quanh bảo vệ, không có dấu hiệu cảnh sát đã lấy vân tay ở đây. Đặc biệt là không lỗ trên tường nhà tắm, không có ròng rọc… như cảnh sát mô tả, bà Mary kể với Financial Times. Trong khi đó, đồ đạc trong nhà bừa bãi giống như chủ nhà đang sắp xếp để chuyển đi, vé máy bay về Mỹ của Todd nằm trên bàn. Trong lúc sắp xếp đồ đạc, bà Mary tìm thấy một vật dụng mà bà tưởng là loa máy tính của con nên cầm về Mỹ.
Trước khi chôn Todd, gia đình phát hiện nhiều vết thương ở tay và trán nạn nhân nên nhờ nhân viên nhà xác chụp ảnh rồi gửi cho bác sĩ giảo nghiệm. Cùng với báo cáo giảo nghiệm của phía Singapore, vị bác sĩ này kết luận Todd đã vùng vẫy khi một kẻ nào đó siết cổ anh bằng dây kim loại nên hai tay bị thương. Phổi nạn nhân không tích nhiều dịch cho thấy anh chết rất nhanh, không giống như người chết dần vì tự treo cổ.
Yếu tố Trung Quốc ?
Bà Mary kể tiếp: Sau khi chôn cất con 2 tuần, gia đình bất ngờ nhớ đến “cái loa máy tính”. Xem kỹ thì ra đó là một ổ cứng rời chứa dữ liệu, nên họ mang đến một chuyên gia dữ liệu máy tính. Chuyên gia này cho biết vào ngày cuối cùng ở IME, ngày 22.6.2012, Todd đã chép vào ổ cứng hàng ngàn tập tin. Trong số dữ liệu, có một thư mục tên Huawei, tên tập đoàn viễn thông lớn nhất nhì Trung Quốc và được cho là có liên hệ với bộ quốc phòng nước này. Gần đây, Mỹ và Úc đã liệt Huawei vào diện “nguy cơ” cho an ninh quốc gia.
Cũng theo lời bà Mary trên Financial Times, thư mục Huawei chứa nhiều tập tin cho thấy Todd phụ trách dự án phát triển kỹ thuật ứng dụng chất Gallium Nitride (GaN) trong thiết bị phóng đại âm thanh mà IME và Huawei hợp tác. Chuyên gia dữ liệu cũng phát hiện có người tiếp cận ổ cứng vào tối 27.6, xóa một tập tin PowerPoint.
Theo các chuyên gia, GaN có nhiều ứng dụng dân sự, đồng thời cũng “có nhiều ứng dụng quân sự như radar năng lượng cao, phá sóng, thậm chí là trong một số vũ khí”. Đầu tháng 1.2012, Todd đã về Mỹ 2 tuần để học kỹ thuật ứng dụng GaN tại Công ty Veeco, chuyên sản xuất thiết bị ứng dụng chất này, để đào tạo lại cho đồng nghiệp ở IME. Sản phẩm của Veeco nằm trong danh mục thiết bị liên quan đến an ninh và phải có giấy phép xuất khẩu đặc biệt của Bộ Thương mại Mỹ.
Bà Mary cho biết, sau khi từ Mỹ trở về Singapore, tâm trạng của con mình rất xấu. Anh từng thổ lộ: “Có vẻ như con đang làm một việc tổn hại đến an ninh quốc gia mà con không hề muốn”. Todd cũng cho biết anh phải làm việc với “những người Trung Quốc” và “không cảm thấy thoải mái”. Những tháng cuối cùng ở IME là những ngày nặng nề, bất an, đến mức Todd dặn mẹ: “Nếu lâu không thấy con gọi, hãy liên hệ với sứ quán Mỹ”. Và rồi, Todd đã bất ngờ tử vong khi đang chuẩn bị về Mỹ nhận công việc ở Nuvotronics, công ty chuyên nghiên cứu cho Lầu Năm Góc và NASA. Gia đình anh tuyên bố “sẽ đi đến tận cùng trái đất để tìm công lý cho con”.
Trong khi đó, cảnh sát Singapore đã bác bỏ một số thông tin trong bài báo hơn 5.000 chữ của Financial Times và khẳng định quy trình điều tra những cái chết bất thường của họ là “kỹ lưỡng và đúng chuẩn quốc tế”. Còn IME và Huawei nói rằng họ từng bàn bạc dự án GaN nhưng đã từ bỏ.
Thục Minh
(VP Singapore)
Bí ẩn cái chết của kỹ sư Mỹ ở Singapore
