Điểm sáng trong đầu tư trực tiếp nước ngoài năm 2012

Năm 2012, vốn FDI mới và tăng thêm của cả nước đạt 13,01 tỷ USD, bằng 84,7% so với năm 2011. Tuy giảm so với cùng kỳ, nhưng tình hình thu hút vốn đầu tư nước ngoài vẫn có những điểm sáng rất đáng lưu ý.
Theo báo cáo mới nhất về tình hình đầu tư nước ngoài do Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) công bố ngày 4/1, tính lũy kế đến ngày 15/12/2012, đã có 98 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư vào Việt Nam với 14.489 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư đăng ký là 213,6 tỷ USD. Trong đó, chủ yếu là các nhà đầu tư đến từ châu Á như Nhật Bản (lớn nhất, chiếm 13,6% tổng vốn đăng ký), tiếp theo là Đài Loan, Hàn Quốc, Singapore.


Tính từ 1/1/2012 đến 15/12/2012, cả nước có 1.100 dự án đầu tư nước ngoài (FDI) mới được cấp giấy chứng nhận đầu tư và 435 lượt dự án tăng vốn đầu tư với tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm là 13,01 tỷ USD, bằng 84,7% so với cùng kỳ năm 2011. Vốn thực hiện đạt 10,46 tỷ USD, bằng 95,1% năm 2011.
Nhật Bản là đối tác hàng đầu trong năm 2012 khi chiếm tới 39,5% tổng vốn đầu tư vào Việt Nam trong năm. Lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo thu hút được nhiều nhà đầu tư nhất với tổng vốn đầu tư đăng ký là 9,1 tỷ USD, chiếm 70% tổng vốn đầu tư đăng ký năm 2012.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tuy thu hút FDI năm 2012 giảm song vẫn có nhiều điểm sáng đáng chú ý.
Thứ nhất, lượng vốn đăng ký thêm của những dự án đã thực hiện tăng tới 58,5% so với năm 2011, chứng tỏ các nhà đầu tư đã làm ăn tại Việt Nam vẫn tin tưởng vào môi trường đầu tư của Việt Nam cũng như triển vọng trong tương lai.
Thứ hai, phần lớn các dự án FDI trong năm 2012 tập trung chủ yếu vào lĩnh vực sản xuất (chiếm 70%), phù hợp với định hướng công nghiệp hóa-hiện đại hóa.

Thứ ba, xuất khẩu và nộp ngân sách của khối DN FDI năm nay rất khả quan. Xuất khẩu (bao gồm cả dầu thô) chiếm 64% tổng kim ngạch XK của cả nước, tăng 33,2% so với năm 2011. Nộp ngân sách của khối DN FDI năm 2012 (chưa tính dầu thô) đạt 3,76 tỷ USD, tăng 7,4% so với năm 2011, chiếm tới 18,7% tổng thu nội địa.
Một báo cáo mới công bố ngày hôm qua (3/1) của ngân hàng HSBC cũng cho rằng, vốn đăng ký FDI từ Nhật Bản là một dấu hiệu tích cực, minh chứng rằng quốc gia đó đã tăng khả năng sản xuất và nâng cao chuỗi cung ứng giá trị. Nguồn vốn FDI của Nhật Bản mang giá trị tập trung thương mại hơn là nguồn vốn FDI của Mỹ, điều đó có nghĩa là các doanh nghiệp Nhật Bản tại châu Á có khuynh hướng xây dựng các khu sản xuất ở nước ngoài như là một chi nhánh của đại bản doanh tại Nhật. Kết quả là các doanh nghiệp Nhật Bản đóng vai trò của một người khởi đầu và hướng dẫn lĩnh vực công nghiệp hoá ở các quốc gia kém phát triển.

Tại Việt Nam, năm quốc gia có đóng góp lớn nhất cho nguồn vốn FDI đều đến từ châu Á phản ánh một khuynh hướng của các công ty đa quốc gia đang dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc nhằm cắt giảm chi phí. Các quốc gia như Việt Nam, Indonesia đang tận dụng cơ hội để hưởng lợi từ quá trình tái cấu trúc này vì chi phí nhân công tương đối thấp và dân số năng động để hỗ trợ cho nhu cầu nội địa đang ngày càng tăng.


FDI 2013 dự kiến bằng năm trước
Dự đoán về khả năng thu hút và giải ngân FDI năm 2013, theo các tổ chức quốc tế và chuyên gia kinh tế, nền kinh tế thế giới và Việt Nam trong năm 2013 sẽ vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nguồn vốn đầu tư nước ngoài chưa thể phục hồi mạnh trong năm tới. Vì vậy, dự kiến vốn đầu tư đăng ký đạt khoảng 13 - 14 tỷ USD. Vốn thực hiện đạt khoảng 10,5 - 11 tỷ USD, tương đương năm 2012.
Về đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam, theo báo cáo, tính lũy kế đến 20/12/2012 đã có 712 dự án đầu tư ra nước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký đạt 12,4 tỷ USD tại 60 quốc gia và vùng lãnh thổ. Riêng năm 2012, có 75 dự án đầu tư mới được cấp giấy chứng nhận đầu tư với tổng vốn đăng ký là 1,3 tỷ USD tại 28 quốc gia và vùng lãnh thổ. Vốn thực hiện lũy kế ước đạt khoảng 3,8 tỷ USD. Riêng năm 2012 vốn thực hiện đạt khoảng 1,2 tỷ USD, tăng 28% so với năm 2011.
Dự kiến, năm 2013 vốn đầu tư ra nước ngoài khoảng 1-1,5 tỷ USD (vốn đăng ký) và khoảng 900 triệu USD đến 1 tỷ USD (vốn thực hiện).



Theo ngân hàng HSBC, Việt Nam có thể làm được nhiều hơn để thu hút đầu tư nước ngoài nhằm hỗ trợ quá trình phát triển. Với điều kiện như hiện nay, cần có thêm nhiều nguồn đầu tư nước ngoài để phục hồi đầu tư trong nước vốn đang uể oải. Thêm nữa, nhu cầu về cơ sở hạ tầng đang rất lớn, từ vấn đề thiếu điện đến hệ thống giao thông công cộng, sẽ thu lợi từ kỹ thuật mang tiêu chuẩn thế giới mà các doanh nghiệp nước ngoài mang lại.
Nhưng để làm được điều đó, Việt Nam sẽ cần nâng cao môi trường kinh doanh, đa phần là loại bỏ quan liêu và tạo ra một mội trường luật pháp rõ ràng hơn để giải quyết vấn đề nợ khó trả. Không thực hiện được điều này, các doanh nghiệp thâm nhập vào thị trường Việt Nam chỉ để tận dụng lợi thế nhân công giá rẻ hơn là tận dụng thế mạnh thị trường nội địa năng động. Điều này chỉ rõ trong việc sụt giảm nguồn vốn đăng ký FDI (ngoại trừ Nhật Bản) khi họ đang có những thị trường khác hấp dẫn hơn như Indonesia và Thái Lan để đến đầu tư.

Dương An