Kinh tế Mỹ hứng 'bàn phản lưới nhà' từ chính sách thuế của ông Trump

[TinNhanh247]

Chính sách tăng thuế mà ông Trump tuyên bố sẽ áp dụng với nhiều quốc gia có quan hệ thương mại với Mỹ đang tạo ra hiệu ứng ngược, kéo giảm GDP, thu hẹp xuất khẩu và khiến các ngành sản xuất chịu chi phí đầu vào tăng vọt.

Chuyến tàu lượn siêu tốc toàn cầu mang tên “thuế quan thương mại” của Mỹ đã tiến vào một khúc cua mới.

Ngày 2/4, Tổng thống Donald Trump tuyên bố “Ngày Giải phóng”, áp đặt thuế quan tương hỗ lên mọi quốc gia. Chỉ một tuần sau, giữa lúc thị trường tài chính chao đảo, chính sách này tạm dừng, nhường chỗ cho mức thuế cơ sở 10% áp dụng với hầu hết hàng hóa.

Tuy nhiên, đến ngày 31/7, Nhà Trắng bất ngờ khôi phục và mở rộng biện pháp thuế quan tương hỗ, với phần lớn mức thuế mới dự kiến có hiệu lực từ 7/8. Để hiểu đầy đủ tác động của đợt điều chỉnh này, cần đặt nó trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do vừa được ký kết (như thỏa thuận Mỹ – EU), mức thuế 50% với thép và nhôm nhập khẩu, cũng như chính sách miễn thuế cho điện thoại thông minh, máy tính và nhiều thiết bị điện tử khác.

Ông Trump. Ảnh: Reuters

Một bàn phản lưới nhà

Theo công bố ngày 2/4, mức thuế bổ sung cao nhất áp dụng cho Brazil (50%) và Thụy Sĩ (39%), trong khi Úc và Anh chỉ ở mức 10%. Mô hình phân tích ban đầu cho thấy, hầu hết các nền kinh tế đều chịu thiệt; nhưng điều đáng nói là Mỹ thua lỗ nhiều hơn phần lớn đối tác thương mại.

Dù đa số quốc gia được điều chỉnh xuống mức thuế thấp hơn so với hồi tháng 4/2025, Brazil, Thụy Sĩ và New Zealand lại phải gánh thuế cao hơn. Riêng Canada và Mexico, nếu hàng hóa không đáp ứng tiêu chuẩn của Hiệp định Mỹ – Mexico – Canada (USMCA), sẽ phải chịu thuế lần lượt 35% và 25%.

Tác động kinh tế của loạt điều chỉnh này được lượng hóa thông qua mô hình toàn cầu về thị trường hàng hóa và dịch vụ, bao gồm sản xuất, thương mại và tiêu dùng – tương tự phương pháp từng được áp dụng để đánh giá đợt áp thuế qua lại ban đầu và cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung. Các số liệu GDP phản ánh mức giảm so với kịch bản thương mại trước nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump và chưa tính đến các biện pháp trả đũa từ đối tác.

Theo ước tính, chính sách thuế quan mới sẽ làm giảm 0,36% GDP thường niên của Mỹ , tương đương 108,2 tỷ USD, hay khoảng 861 USD cho mỗi hộ gia đình mỗi năm.

Sự suy giảm này phản ánh tổng hòa nhiều yếu tố. Trước hết, thuế quan buộc các nhà sản xuất nước ngoài phải hạ giá bán để duy trì sức cạnh tranh, nhưng mức giảm ấy chỉ bù đắp được một phần chi phí thuế, khiến người tiêu dùng Mỹ vẫn phải mua hàng với giá cao hơn. Doanh nghiệp Mỹ cũng chịu tác động kép: phải trả nhiều hơn cho linh kiện và nguyên vật liệu, trong khi chi phí đầu vào leo thang làm giảm lợi nhuận và khả năng mở rộng sản xuất.

Bên cạnh đó, thuế quan khiến kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Mỹ giảm 486,7 tỷ USD, đồng thời đẩy chi phí chuỗi cung ứng lên cao. Điều này buộc nền kinh tế phải điều chuyển lao động và nguồn lực sang các ngành cạnh tranh trực tiếp với hàng nhập khẩu, rút bớt nguồn lực khỏi những lĩnh vực khác. Hệ quả là xuất khẩu hàng hóa của Mỹ cũng giảm 451,1 tỷ USD.

Tác động toàn cầu

Đối với phần lớn các nền kinh tế, thuế quan bổ sung đồng nghĩa với tăng trưởng bị thu hẹp. Thụy Sĩ chịu mức giảm GDP mạnh nhất, mất 0,47%, tương đương 1.215 USD cho mỗi hộ gia đình mỗi năm. Tỷ lệ sụt giảm cũng đáng kể ở Thái Lan (0,44%) và Đài Loan (0,38%). Nếu tính theo giá trị tuyệt đối, Trung Quốc mất 66,9 tỷ USD GDP, còn Liên minh châu Âu (EU) mất 26,6 tỷ USD.

Ngược lại, một số ít quốc gia hưởng lợi nhờ mức thuế ưu đãi. Úc và Vương quốc Anh ghi nhận mức tăng khiêm tốn, lần lượt 0,1 tỷ USD và 0,07 tỷ USD, chủ yếu do thuế suất áp dụng với họ tương đối thấp. Tuy nhiên, New Zealand, dù chỉ chịu thuế bổ sung ở mức nhẹ, vẫn mất 0,15% GDP (tương đương 204 USD/hộ gia đình) vì hàng nông sản xuất khẩu của nước này phải cạnh tranh trực tiếp với hàng hóa từ Australia, nơi có mức thuế còn thấp hơn.

Dù mức thuế tương hỗ sửa đổi nhìn chung thấp hơn so với công bố ngày 2/4, chúng vẫn tạo ra cú sốc đáng kể cho hệ thống thương mại toàn cầu. Thị trường tài chính đã sôi động trở lại kể từ khi Tổng thống Trump tạm dừng áp thuế trả đũa vào ngày 9/4, một phần vì hy vọng rằng các biện pháp này sẽ không được triển khai. Thế nhưng, với thuế suất của Mỹ nay dao động từ 10% đến 15% trở thành “chuẩn mực mới”, triển vọng thương mại đang bị định hình lại.

Khi kho dự trữ hàng hóa của Mỹ dần cạn, chặng đường phía trước nhiều khúc cua gập ghềnh và không chỉ riêng đối với Washington.