|
Cao Dương công chúa rộng lòng bố thí, với Biện Cơ kết thành duyên phận. Công chúa có tình cảm với Biện Cơ, ra vào không kiêng kỵ. Việc đến tai Đường Thái Tông, ông lệnh đem Biện Cơ xử tử cùng với hơn 10 nô tài ở bên công chúa do tội bao che cho chủ.
Lịch sử Trung Hoa ghi chép biết bao nhân vật lẫy lừng, nhưng đôi khi, chỉ một cái tên thoáng qua cũng đủ gợi lên cả một trường đoạn bi kịch chính trị và nhân sinh. Biện Cơ (辩珂) – vị hòa thượng trẻ thời nhà Đường – là một cái tên như vậy. Ông không phải là đại sư nổi tiếng, không có di sản Phật học, cũng không để lại trường phái tông môn, nhưng lại trở thành tâm điểm của một vụ scandal mang tính tôn giáo – chính trị – hoàng thất, bị cuốn vào vòng xoáy tai tiếng, và cuối cùng kết thúc đời mình dưới lưỡi đao hành hình.
Một hòa thượng “lạ thường” trong thời kỳ Trinh Quán
Biện Cơ sống vào khoảng đầu thế kỷ VII, dưới triều Đường Thái Tông Lý Thế Dân, trong thời kỳ mà Phật giáo đang phát triển mạnh mẽ tại Trung Hoa. Đường Thái Tông là một vị vua trọng đạo, cởi mở với tôn giáo, đặc biệt là Phật giáo, cho phép tăng sĩ mở chùa, truyền đạo, phiên dịch kinh văn rộng khắp.
Biện Cơ xuất gia từ khi còn khá trẻ, tu hành tại một tự viện vùng ngoại thành Trường An. Tuy không phải cao tăng nổi tiếng, nhưng ông lại được người đời chú ý bởi dung mạo khôi ngô, thần thái điềm tĩnh, giọng nói thanh tao. Đương thời, dân gian đồn rằng Biện Cơ “có vẻ ngoài như Bồ Tát, nói năng như giảng kinh”, khiến không ít người đến chùa chỉ để chiêm ngưỡng vị hòa thượng này.
.
Điểm đặc biệt ở Biện Cơ là ông không khắc khổ theo truyền thống, mà tu hành kiểu ôn hòa, không tuyệt đối từ bỏ các yếu tố thế tục như vật chất hay tiếp xúc với nữ giới, miễn không vượt quá ranh giới giới luật cơ bản. Chính lối sống bán thoát tục ấy, cộng thêm diện mạo và phong thái của ông, đã trở thành nguyên nhân khởi phát một trong những vụ án cung đình “đen tối” bậc nhất thời Đường.
Cuộc gặp định mệnh với Cao Dương công chúa
Theo ghi chép của “Tân Đường thư – Công chúa liệt truyện” và một số dị sử khác, Cao Dương công chúa – con gái thứ 17 của Đường Thái Tông – trong một chuyến đi săn cùng phò mã Phòng Di Ái, đã tình cờ ghé nghỉ tại chùa nơi Biện Cơ tu hành. Chính trong đêm hôm ấy, công chúa đã được Biện Cơ ra đón tiếp, mời nghỉ lại, thuyết giảng Phật pháp, đồng thời đích thân dâng trà.
Không ai rõ cuộc trò chuyện ấy kéo dài bao lâu, nhưng hậu quả thì sử sách đã ghi lại rõ ràng: Cao Dương công chúa động lòng, đem lòng si mê vị hòa thượng trẻ tuổi, và kể từ đó, lén lút qua lại với Biện Cơ như một mối tình vụng trộm.
Từ một cuộc gặp thoáng qua, mối quan hệ giữa họ trở thành bí mật lộ liễu, khi công chúa liên tục viếng chùa, không kiêng kỵ lễ nghi, dắt theo tùy tùng đông đảo. Người trong vùng, rồi triều đình, bắt đầu râm ran lời đồn về “phò mã thật” và “tình lang trong chùa” của Cao Dương công chúa.
Hệ lụy cung đình: Tội chết vì “phá giới” hay vì đụng đến hoàng tộc?
Khi sự việc đến tai Đường Thái Tông, vị hoàng đế vốn nổi tiếng quyết đoán và đề cao lễ nghi tỏ ra vô cùng giận dữ. Với ông, đây không chỉ là hành vi thất đức của một công chúa mà còn là sự xúc phạm danh dự hoàng gia, và trên hết, là dấu hiệu suy đồi đạo đức giữa thời kỳ Trinh Quán thịnh trị.
Kết cục, Biện Cơ bị xử tử, cùng với hơn 10 nô tài tùy tùng bị quy tội bao che, bị phanh thây hoặc xử chém làm gương. Tài liệu không ghi rõ hình phạt cụ thể dành cho Biện Cơ, nhưng nhiều ý kiến học giả hiện đại cho rằng ông bị lăng trì, một hình phạt nặng dành cho tội "quốc phụ".
Điều đáng nói là: Biện Cơ chưa từng ép buộc, cũng không hề tham gia mưu phản, ông đơn thuần là một hòa thượng phạm giới, bị cuốn vào cơn mê luyến ái của một công chúa quyền lực. Nhưng chính vì dám “vượt rào” với người hoàng tộc mà ông phải chịu cái chết thê thảm hơn cả tội nhân chính trị.
Biện Cơ – Nạn nhân hay tội nhân?
Từ góc nhìn hiện đại, Biện Cơ là một nạn nhân của cấu trúc quyền lực và đạo đức thời phong kiến. Ông không phải nhân vật chủ động, cũng không âm mưu chiếm đoạt quyền lực hay mê hoặc công chúa để trục lợi. Trái lại, ông chỉ đơn giản là một nhà sư đẹp trai sống trong thời đại sai lầm – nơi quyền lực của vương triều luôn đặt lên trên đạo lý cá nhân.
Tuy nhiên, xét theo chuẩn mực Phật giáo và lễ giáo thời đó, Biện Cơ cũng không vô tội. Là người xuất gia, ông phá giới sắc dục, giao du với phụ nữ, và tệ hơn là người hoàng tộc – điều bị coi là tội lỗi nghiêm trọng không chỉ trong giáo luật mà còn với luật pháp nhà Đường. Nếu ông giữ đúng hạnh thanh tu, có lẽ sự việc đã không dẫn đến mức máu đổ đầu rơi.
Cũng có một cách hiểu khác: Biện Cơ – với vẻ ngoài xuất chúng – đã vô tình trở thành biểu tượng cho mối đe dọa của "mỹ sắc trong tôn giáo" đối với quyền lực chính trị, nên buộc phải bị tiêu diệt để làm gương. Đây là điều không hiếm gặp trong lịch sử Trung Hoa, khi đạo sĩ, hòa thượng từng có ảnh hưởng lớn đến cung đình đều bị triều đình gạt bỏ khi cảm thấy quyền lực bị xâm phạm.
Dư âm và cái bóng ám ảnh lịch sử
Sau cái chết của Biện Cơ, Cao Dương công chúa không những không ăn năn hối lỗi mà còn tỏ thái độ oán giận Đường Thái Tông, rồi sống buông thả hơn nữa với hàng loạt nhân tình khác. Về sau, bà cùng chồng mưu phản, bị ép tự sát – kết thúc cuộc đời bi kịch với danh hiệu “yêu nữ hoàng tộc”.
Biện Cơ trở thành cái tên gắn liền với sự suy đồi đạo đức hoàng thất, và được sử quan nhà Đường ghi lại một cách nghiêm khắc như một “tấm gương nhục nhã của tăng lữ”. Tuy nhiên, trong văn học dân gian và tiểu thuyết thời Minh – Thanh, Biện Cơ lại được mô tả như một chàng tăng lãng mạn, đẹp như ngọc, chịu chết vì tình, giống như các hình mẫu trai tài gái sắc đầy bi thương.
Một cái tên, một câu chuyện, một thời đại
Biện Cơ không phải nhân vật vĩ đại hay có tầm ảnh hưởng trong chính trị, nhưng câu chuyện của ông phản ánh rõ nét mối quan hệ phức tạp giữa tôn giáo – quyền lực – dục vọng trong thời kỳ phong kiến Trung Hoa. Một nhà sư trẻ, vì vẻ ngoài hơn người và một cuộc gặp tình cờ, đã trở thành “mồi lửa” thổi bùng mâu thuẫn hoàng cung, bị cuốn vào cơn xoáy bi kịch, rồi bị nghiền nát bởi hệ thống quyền lực lạnh lùng và khắc nghiệt.
Trong lịch sử triều Đường rực rỡ, cái tên Biện Cơ mãi mãi chỉ là một chú thích nhỏ, nhưng nếu ngẫm kỹ, nó lại phản ánh rõ nét mặt tối của thời đại: nơi người tu hành cũng không thoát được số mệnh khi trót bước nhầm vào vòng xoáy quyền lực và tình cảm vượt giới hạn.
VietBF@ sưu tập
|
|
