Hoài nghi về kiểm soát không lưu Mỹ sau vụ trực thăng đâm máy bay

[sunshine1104]

Vụ trực thăng đâm máy bay khiến 67 người chết ở Washington khiến vấn đề thiếu nhân sự và hệ thống lỗi thời của cơ quan kiểm soát không lưu Mỹ trở thành tâm điểm chú ý.

Máy bay CRJ700 thuộc hãng hàng không PSA Airlines va chạm với trực thăng UH-60 của lục quân Mỹ khi chuẩn bị hạ cánh xuống Sân bay Quốc gia Ronald Reagan Washington tối 29/1. Hai phi cơ sau đó rơi xuống sông Potomac ở thủ đô Mỹ, khiến 64 người trên chiếc CRJ700 và ba quân nhân trên trực thăng UH-60 được cho là đã thiệt mạng.

Trong khi các nhà điều tra thu thập dữ liệu hộp đen để tìm hiểu nguyên nhân xảy ra va chạm giữa hai phi cơ, thảm kịch khiến các vấn đề của Hệ thống Kiểm soát không lưu (ATC) Mỹ trở thành tâm điểm chú ý của dư luận.

Cơ trưởng Chesley Sullenberger, người đã hạ cánh an toàn một máy bay Airbus A320 xuống sông Hudson ở New York 15 năm trước, cho rằng công nghệ cũ kỹ, lạc hậu tại sân bay Quốc gia Ronald Reagan Washington có thể là một phần nguyên nhân gây ra tai nạn.

Sullenberger cho hay sân bay này được xây dựng từ thập niên 1930, nhưng công nghệ kiểm soát không lưu và điều hành bay "gần như không thay đổi kể từ đó". Đây là lý do các phi công phải được tập huấn bổ sung để hạ cánh tại các đường băng ngắn và rất đông đúc của sân bay này.

"Tất nhiên chúng ta đã bổ sung một số công nghệ, nhưng phần lớn đã lạc hậu", Sullenberger nói, thêm rằng điều này tạo ra thách thức lớn cho các phi công hạ cánh tại sân bay Quốc gia Ronald Reagan Washington.

Vấn đề với hệ thống kiểm soát không lưu không chỉ diễn ra ở sân bay này. Một kiểm soát viên chính phủ Mỹ năm ngoái cảnh báo rằng những vấn đề về công nghệ của Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) có nguy cơ khiến cơ quan này bị quá tải khi nhu cầu tăng cao.

Viện Cato tháng 12/2024 mô tả hệ thống ATC của Mỹ "lỗi thời, quản lý kém và đang tiến đến bờ vực khủng hoảng".

Michael McCormick, cựu quản lý trạm kiểm soát không lưu của FAA, công nhận công nghệ mới hơn đã cho phép hệ thống ATC chuyển từ cơ sở hạ tầng mặt đất qua vệ tinh, tạo điều kiện cho các kiểm soát viên có thể truyền tin nhắn trực tiếp đến phi công mà không cần sử dụng điện thoại.

Tuy nhiên, McCormick nói tình trạng thiếu hụt nhân sự trong hệ thống kiểm soát không lưu là vấn đề tồn tại từ lâu, một phần do độ tuổi nghỉ hưu bắt buộc với nhân viên kiểm lưu và tình trạng đóng cửa chính phủ gây ảnh hưởng tới tuyển dụng thêm nhân sự. Những vấn đề này trở nên trầm trọng hơn trong đại dịch Covid-19, khi quá trình đào tạo phải tạm dừng.

Tình trạng thiếu hụt kiểm soát viên không lưu gia tăng sau khi các hãng hàng không tăng cường hoạt động do nhu cầu đi lại sau đại dịch. Các đô thị đông đúc như thành phố New York và Miami hiện chỉ có 2/3 hoặc thậm chí ít hơn số lượng kiểm soát viên không lưu cần thiết.

Đối mặt vấn đề này, FAA năm 2023 miễn trừ quy định về chuyến bay tối thiểu tại sân bay ở New York, cho phép các hãng hàng không thực hiện ít chuyến bay hơn dù vẫn giữ nguyên khung giờ cất và hạ cánh.

FAA sau đó gia hạn miễn trừ này tới tháng 10/2025, dấu hiệu cho thấy cơ quan này không cho rằng có thể giải quyết triệt để tình trạng thiếu hụt nhân viên kiểm soát viên không lưu trong mùa hè năm nay.

Các quan chức trong ngành trích dẫn báo cáo của FAA nêu rõ cơ quan này thiếu khoảng 3.000 nhân viên kiểm soát không lưu.

Mỹ có khoảng 10.800 kiểm soát viên không lưu vào cuối năm 2024. Bộ Giao thông Vận tải Mỹ cho biết đã tuyển dụng hơn 1.800 người vào năm ngoái và dự kiến tuyển thêm 2.000 người trong năm nay.

Airlines for America, tổ chức đại diện cho các hãng hàng không lớn ở Mỹ, đã làm việc với FAA và các đại học để mở rộng chương trình đào tạo kiểm soát viên không lưu, giúp tăng cường quy mô đào tạo ngoài trung tâm của FAA ở thành phố Oklahoma.

Đại học Công nghệ Louisiana gần đây được FAA phê chuẩn là đơn vị cung cấp chương trình đào tạo kiểm soát viên không lưu.

"FAA thực sự muốn chúng tôi tham gia. Họ muốn có thêm nhiều kiểm soát viên không lưu để giảm bớt căng thẳng về nhân sự", Matthew Montgomery, trưởng khoa hàng không tại Đại học Công nghệ Louisiana, nói.

Kevin Walsh, nhân viên Văn phòng Trách nhiệm Giải trình Chính phủ, từng nói với một hội đồng tại Thượng viện Mỹ rằng sẽ "mất nhiều năm và hàng tỷ USD" để giải quyết các vấn đề về công nghệ và nhân sự của hệ thống kiểm soát không lưu Mỹ.

Viện Cato lập luận rằng ATC là cơ quan lý tưởng để tiến hành tư nhân hóa theo nỗ lực tinh giản bộ máy chính phủ mà tỷ phú Elon Musk đang theo đuổi. Nhưng Michael McCormick lưu ý rằng các nỗ lực tư nhân hóa ngành kiểm soát không lưu từng thất bại do vấp phải phản đối từ những nhóm lợi ích hàng không.

"Vụ tai nạn thương tâm này chắc chắn sẽ khiến hệ thống không lưu quốc gia trở thành tâm điểm chú ý và có thể giúp nâng mức tài trợ phù hợp để nâng cấp hệ thống", McCormick nói.