Theo như luật pháp và các tiền lệ quy định Hạ viện Mỹ phải bầu chủ tịch trước khi các nhà lập pháp có bất cứ hoạt động nào, khiến vào hôm 4/1 về việc thành viên đảng Cộng hòa ở Hạ viện không bầu được chủ tịch không chỉ phủ nhận vai trò lãnh đạo của đảng mà còn ảnh hưởng tới hoạt động của cơ quan này.
Theo truyền thống, chủ tịch Hạ viện Mỹ được bổ nhiệm vào ngày đầu tiên của khóa Quốc hội mới, sau đó là lễ tuyên thệ nhậm chức của các thành viên, theo CNN. Tuy nhiên, điều này đã không xảy ra khi qua 6 vòng bỏ phiếu mà vẫn chưa kết quả cuối cùng cho vị trí này.
Theo Guardian, sau sáu vòng bỏ phiếu hôm 4/1, không có ứng cử viên chủ tịch Hạ viện nào - bao gồm cả Nghị sĩ Kevin McCarthy - giành được đủ 218 phiếu bầu cần thiết để chiến thắng. Trước đó, ông McCarthy đã thất bại trong 3 vòng bỏ phiếu hôm 3/1.
Cơ quan không có chức năng
Luật pháp và các tiền lệ quy định Hạ viện Mỹ phải bầu chủ tịch trước khi các nhà lập pháp có bất cứ hoạt động nào, theo New York Times.
Do đó, nếu không có chủ tịch, Hạ viện Mỹ về cơ bản trở thành một cơ quan không có chức năng gì. Vì không có thành viên Hạ viện nào được phép tuyên thệ cho đến khi chọn được chủ tịch, nên không có nhà lập pháp nào ứng phó với tình huống khẩn cấp hoặc khủng hoảng. Ngoài ra, Hạ viện Mỹ cũng không thể thông qua quy tắc, dự luật hoặc nghị quyết.
Khi các ủy ban không thể hoạt động như thường lệ, tiến trình lập pháp gần như ngưng trệ. Điều này đồng nghĩa các thành viên đảng Cộng hòa cũng không thể giải quyết một số ưu tiên cấp bách nhất, bao gồm cả cuộc điều tra về chính quyền và gia đình Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Thiếu chủ tịch, Hạ viện Mỹ không thể thực hiện trách nhiệm giám sát chính phủ liên bang hoặc bất kỳ tổ chức nào. Hạ viện cũng không thể đưa nhân chứng ra trước các ủy ban và những người được bầu không thể hoạt động giúp đỡ các cử tri.
Các nhà lập pháp cũng mất quyền thông quan an ninh để nhận báo cáo riêng từ cơ quan tình báo và quân đội bởi khi chưa tuyên thệ, họ chưa phải là thành viên chính thức của Quốc hội Mỹ.
Ông Kevin McCarthy, ứng viên chủ tịch Hạ viện Mỹ. Ảnh: Reuters.
Ngoài ra, mỗi kỳ quốc hội mới phải thông qua bộ quy tắc của Hạ viện. Do đó, nếu không có chủ tịch giám sát áp dụng những quy tắc này, về cơ bản sẽ không có quy tắc nào tồn tại.
Nếu không phê duyệt gói quy tắc Hạ viện vào cuối ngày 13/1, các ủy ban không thể trả lương cho nhân viên, theo một lá thư từ Ủy ban phụ trách các vấn đề hành chính do Politico đưa tin.
Tuy nhiên, theo tiền lệ, thời hạn trả lương cho các thành viên đắc cử vẫn bắt đầu vào ngày 3/1, ngay cả khi phiên họp đầu tiên của Quốc hội Mỹ diễn ra sau đó, miễn là họ đã nộp giấy chứng nhận bầu cử cho thư ký Hạ viện.
Ngoài vai trò điều hành, chủ tịch Hạ viện còn đứng thứ hai, sau phó tổng thống, trong danh sách kế vị tổng thống nếu người đứng đầu Nhà Trắng không đủ khả năng thực hiện nhiệm vụ.
"Không thể kéo dài mối nguy cho nước Mỹ thêm nữa"
Dan Kildee - thành viên đảng Dân chủ ở Michigan tại Hạ viện - cho biết ông hy vọng trong trường hợp khẩn cấp, đảng Cộng hòa có thể nhanh chóng đoàn kết chọn ra một chủ tịch. Tuy nhiên, ông lo ngại điều này sẽ không xảy ra, khi đảng đang có những rối ren trong nội bộ.
Theo Jerrold Nadler - thành viên đảng Dân chủ ở New York, “nếu có trường hợp khẩn cấp thực sự, chúng ta không thể ứng phó”. “Hoặc là “đảng Cộng hòa không hiểu điều đó, hoặc họ hiểu và không quan tâm. Tôi không biết cái nào tệ hơn, nhưng điều này là mối nguy hiểm sâu sắc cho đất nước chừng nào còn tồn tại”, ông nói.
Gerald E. Connolly - thành viên đảng Dân chủ tại Virginia - lưu ý đã hơn một thế kỷ trôi qua kể từ khi Hạ viện lâm vào tình cảnh tương tự. Ông đề xuất thay đổi các quy tắc của Hạ viện để bổ nhiệm một chủ tịch tạm quyền vào cuối nhiệm kỳ, thay vì đối mặt với vấn đề tương tự trong tương lai.
20 hạ nghị sĩ phản đối ông McCarthy trở thành chủ tịch Hạ viện. Vòng tròn xám là những hạ nghị sĩ tái đắc cử, còn màu vàng là những người mới được bầu chọn. Đồ họa: New York Times.
Mối lo không chỉ dừng lại ở đảng Dân chủ. 17 thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện - đều là cựu quân nhân - đã tổ chức một cuộc họp báo lên án các thành viên cựu hữu “ngăn chặn Hạ viện bầu chủ tịch”.
Hạ nghị sĩ Brian Fitzpatrick tại Pennsylvania cho rằng “một trong 3 nhánh hiện không hoạt động, và điều này là mối nguy hiểm cho nước Mỹ và không thể kéo dài thêm nữa”.
“Tôi ở trong Ủy ban Tình báo Hạ viện. Chúng tôi giám sát tất cả 19 cơ quan tình báo. Chúng tôi hiện không hoạt động”, ông nói thêm.
Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện sắp tới James Comer đánh giá thấp mối nguy từ việc ủy ban trì hoãn công việc. “Một hoặc hai ngày không phải là tận thế. Tôi đã mong chúng ta đạt được con số 218 vào ngày hôm qua. Nhưng thật không may, điều này đã không xảy ra”, ông nói.
Hạ nghị sĩ Byron Donalds đến từ Florida cho rằng những lo ngại về an ninh quốc gia đã bị thổi phồng. Ông Donalds nói Tổng thống Biden có thể xử lý mọi khủng hoảng an ninh quốc gia khi Hạ viện không hoạt động.
“Tất cả đều biết nếu một cuộc khủng hoảng an ninh quốc gia xảy ra, tổng thống Mỹ sẽ ra tay ngay”, ông nói.
