Theo BBC, các luật sư của ông Trump chỉ mất hơn 3 giờ để trình bày các lập luận của họ, trong khi các nghị sĩ phụ trách luận tội của Hạ viện dùng tới 13 giờ để đưa ra các chứng lý chống lại ông. Những nỗ lực biện hộ như vậy có thể quá đủ vì hiện số thượng nghị sĩ đứng về phía ông Trump dường như đã đủ để đảm bảo cựu tổng thống được Thượng viện tha bổng. Sau khi toán luật sư bào chữa luận tội cho Donald Trump vào thứ Sáu khép lại phần biện hộ kéo dài hơn 3 tiếng đồng hồ, trong đó họ gọi hồ sơ luận tội của Dân chủ là hành động “báo thù chính trị,” và cho rằng bài phát biểu của ông Trump trước khi cuộc tấn công vào Điện Capitol diễn ra chẳng qua là “giọng điệu chính trị thông thường.”
Trump được Tu chính Án thứ Nhất bảo vệ
Luật sư bào chữa cho rằng, những lời của ông Trump tại cuộc tập hợp “Stop the Steal” vào ngày 6 tháng 1 trước khi cơn bão bạo lực ập xuống Điện Capitol được Tu Chính Án thứ Nhất về tự do ngôn luận bảo vệ, và nó “cũng không khác mấy với ngôn từ được những người trong phổ chính trị sử dụng trong nhiều thập niên qua.”
Các luật sư cũng tranh cãi rằng, ông Trump không thể kích động một cuộc tấn công vào Điện Capitol vì nó đã được những kẻ cực đoan dự tính trước. Và họ tìm cách đánh đồng ảnh hưởng mà Dân chủ cho rằng Trump có những tổ chức cực đoan cánh hữu ủng hộ với những cuộc biểu tình công lý chủng tộc với đa số diễn ra ôn hoà vào mùa hè năm ngoái.
Bên bào chữa tập trung chủ yếu và thủ tục và tranh cãi về phiên xét xử và hồ sơ truy tố, cùng với những lập luận chính trị mà họ khẳng định không phải “thế thì sao,” thay vì trình bày lập luận bào chữa toàn diện cho hành động của ông Trump chung quanh vụ bạo loạn.
Họ đã không giải quyết một số lập luận cốt lõi của phía công tố Hạ viện, như đưa ra lời giải thích đầy đủ về những hành động của ông Trump trong suốt thời gian bạo loạn, và bào chữa lý do tại sao ông ta không làm gì để ngăn chặn bạo lực ngay lập tức sau khi xảy ra.
Toán luật sư biện hộ liên tục cho rằng, luận tội không đáp ứng những tiêu chuẩn pháp lý cao trong một hồ sơ hình sự mặc dù luận tội là một thủ tục chính trị, không phải là thủ tục pháp lý, và Thượng viện không phải là toà án.
Các nhà lập pháp đặt câu hỏi về thời biểu hành động của ông Trump
Do phía ông Trump không sử dụng ngày biện hộ thứ hai, nên phần hỏi đáp được dời lên tối thứ Sáu. Trong 4 tiếng đồng hồ, các Thượng nghị sĩ viết câu hỏi cho cả hai bên. Thượng nghị sĩ Patrick Leahy (Dân chủ – Vermont) – Phó Chủ tịch Thượng viện chủ trì phiên xét xử luận tội – đọc lớn các câu hỏi.
Hai lá phiếu thay đổi, Thượng nghị sĩ Susan Collins (Cộng hoà – Maine) và Lisa Murkowski (Cộng hòa – Alaska) hỏi các luật sư biện hộ chính xác thời gian khi nào cựu Tổng thống biết về cuộc tấn công, và ông đã đưa ra những hành động nào để ngăn chặn nó. “Hãy vui lòng cung cấp chi tiết càng cụ thể càng tốt,” hai nhà lập pháp yêu cầu.
Luật sư Michael van der Veen cho hay, ông không thể trả lời câu hỏi về những hành động của thân chủ, và chỉ có thể “ghép thành một thời biểu” từ các mẩu tweets của ông Trump. “Với sự vội vã đưa ra bản luận tội này, hoàn toàn không điều tra về vấn đề này,” van der Veen quay sang đổ lỗi cho Dân chủ.
Một lá phiếu có thể đồng tình truy tố ông Trump, Thượng nghị sĩ Mitt Romney (Cộng hoà – Utah) hỏi, liệu Trump có biết cựu Phó Tổng thống Mike Pence đang gặp nguy hiểm trước khi ông ta đăng trên Twitter cáo buộc Pence “không có can đảm làm những gì nên làm để bảo vệ Quốc gia và Hiến pháp của chúng ta” hay không?
“Không,” Van der Veen đáp. Luật sư cho rằng, câu hỏi “không thực sự liên quan.” Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Cộng hoà Tommy Tuberville (Alabama) vào tối thứ 5 cho truyền thông hay, ông cho cựu Tổng thống hay, ông Pence đang được di tản khỏi phòng khánh tiết Thượng viện, và đang ở trong những giây phút nguy hiểm trước khi ông ta đăng trên Twitter.
Thuyết âm mưu sai trái về bầu cử
Toán luật sư bào chữa nhắc đến những thuyết âm mưu sai trái của ông Trump về cuộc bầu cử bị đánh cắp, và tiếp tục nhai lại bài quen thuộc về những chủ đề bảo thủ quen thuộc về tự do ngôn luận và “văn hoá bãi bỏ.”
“Phiên xét xử này không chỉ về Tổng thống Trump, mà về bịt miệng và cấm lên tiếng phát biểu những vấn đề mà đa số không đồng tình,” luật sư Bruce Castor nói. “Đây là việc bác bỏ 75 triệu cử tri của ông Trump, và hình sự hoá các quan điểm chính trị. Đó là vấn đề tồn tại duy nhất trước chúng ta. Nó yêu cầu văn hoá bãi bỏ hiến pháp bắt đầu kiểm soát Thượng viện Hoa Kỳ.”
Lập lại giọng điệu thường xuyên của thân chủ, luật sư van der Veen chỉ trích hồ sơ luận tội của Dân chủ “chẳng qua là hành động trả thù chính trị bất công và vi hiến trắng trợn,” và là “một cuộc săn lùng phù thuỷ mang động cơ chính trị gây chia rẽ.” Ông ta liên tục cho rằng, cựu Tổng thống chẳng qua cổ võ người ủng hộ bảo đảm các nhà lập pháp của họ trung thực chứng nhận phiếu cử tri đoàn phù hợp.
Van der Veen lưu ý, một số nhà lập pháp Dân chủ vào năm 2016 phản đối chiến thắng của ông Trump, ngay cả lãnh đạo toán Giám đốc luận tội, Dân biểu Jamie Raskin (Dân chủ – Maryland)
Luật sư bào chữa bị chỉ trích về băng hình
Dựa vào phần bào chữa của Van der Veen rằng những ngôn từ ông Trump sử dụng vào ngày 6 tháng 1 không tệ hơn những giọng điệu chính trị khác, luật sư David Schoen trình chiếu một đoạn băng dài và chóng mặt, trong đó có nhiều nhà lập pháp Dân chủ, Joe Biden và Kamala Harris đang kêu gọi người ủng hộ “đấu tranh.” Ông Schoen cho rằng, không ai nghĩ những lời đó lại cổ võ chiến đấu như Dân chủ đã làm với Trump. Trên thực tế, lời kêu gọi “đấu tranh” của giới chính trị gia Dân chủ khác với lời kêu gọi “chiến đấu hết mình – fight like hell” từ cựu Tổng thống.
Vào lúc đoạn băng mới bắt đầu, hầu hết Thượng nghị sĩ Dân chủ Thượng viện nghiêm túc, nhưng khi có thêm nhiều băng hình khác, một số tiếng xì xào, nhiều tiếng thì thầm, một số tiếng cười vang lên, còn một số truyền tay nhau ghi chép. Trong số các đoạn băng được luật sư đưa ra có những bài phát biểu tử Madonna tại cuộc tuần hành của phụ nữ ở Washington, và một số xướng ngôn viên như Chris Cuomo của CNN. Một số đoạn băng được chiếu đi chiếu lại. Một số đoạn băng về các giám đốc luận tội và xướng ngôn viên được lồng nhạc nền đáng lo ngại, trong khi những đoạn băng Trump phát biểu có nhạc nền đầy kịch tính.
Van der Veen bảo rằng, ông ta không tìm cách thực hành “thế thì sao” mà muốn cho thấy “tất cả các bài phát biểu chính trị đều nên được bảo vệ.”
Hai bên tranh cãi nảy lửa trong phần hỏi-đáp
Giới Thượng nghị sĩ đặt những câu hỏi cụ thể đối với bên luận tội và bào chữa để làm rõ thêm quan điểm của mỗi bên, nhưng Dân chủ Hạ viện và toán biện hộ đều nắm lấy cơ hội để chọc ngoáy bên kia.
Van der Veen tố cáo các giám đốc luận tội có “hành vi truy tố sai trái,” cáo buộc họ bỏ qua quyền thủ tục tố tụng hợp pháp.
Thượng nghị sĩ Bernie Sanders (Độc lập – Vermont) hỏi cả hai bên liệu Trump có “lộng giả thành chân” khi tuyên bố bầu cử bị đánh cắp khỏi ông ta, hay họ nghĩ Trump thực sự thắng cử.
“Ai hỏi điều đó?” van der Veen hỏi ngược lại, rõ ràng ngứa mắt với câu hỏi của Sanders. Và khán phòng trở nên ồn ào khiến chủ toạ yêu cầu trật tự, và van der Veen phải nhấn mạnh rằng, ý kiến của ông ta và câu hỏi không liên quan gì đến vấn đề đang tranh cãi.
Có lúc, van der Veen than thở về thủ tục phiên xét xử khi ông ta tỏ vẻ bực bội vì lập luận pháp lý của mình không được đón nhận. “Chúng ta không có vui vẻ gì ở đây. Đây là kinh nghiệm khổ sở nhất mà tôi từng có ở Washington D.C,” luật sư Philadelphia nói trước Thượng viện.
Khoảng nửa tiếng đồng hồ sau, lãnh đạo toán luận tội Raskin bảo rằng, ông nghĩ đến ít nhất một ngày tồi tệ hơn: ngày Điện Capitol bị vây hãm. “Vì vậy, tôi đoán chúng tôi xin lỗi,” Raskin nói về ý kiến trên của van der Veen, “Anh bạn, anh nên có mặt ở đây vào ngày 6 tháng 1.”
Thượng viện sớm bỏ phiếu truy tố
Do phía ông Trump không sử dụng ngày biện hộ thứ hai và phần hỏi đáp được dời lên tối thứ Sáu, nên Thượng viện sẽ bỏ phiếu luận tội sớm hơn kế hoạch.
Quyết định liệu có gọi nhân chứng ra khai trước Thượng viện hay không vẫn chưa rõ, nhưng cả hai bên đều tỏ dấu hiệu không cần thiết mời nhân chứng.
Sau quyết định đó, những lập luận kết thúc sẽ chiếm lên đến 4 tiếng đồng hồ cho cả hai bên, và bỏ phiếu luận tội có thể diễn ra vào thứ Bảy.
Cần phải có 67 phiếu thuận mới có thể truy tố ông Trump tội kích động bạo loạn. Mặc dù Cộng hoà tỏ dấu hiệu sẽ tha bổng cựu Tổng thống, nhưng nếu ông ta bị truy tố thì sẽ có một cuộc bỏ phiếu khác về việc có nên cấm ông ta ra tái tranh cử hay không. Và bỏ phiếu này chỉ đơn giản cần quá bán. Hương Giang (Tổng hợp)a
