Các nghị sĩ cánh hữu ở Mỹ đang đau đầu với một bài toán nan giải: chọn ông Trump hay Elon Musk, khi siêu dự luật của ông Trump bất ngờ khiến 'nhà tài trợ' Elon Musk nổi trận lôi đình.
Hiện các nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ đang "chạy đôn chạy đáo" để làm vừa lòng tỷ phú Elon Musk cũng người đàn ông giàu nhất hành tinh, sau khi ông tức giận vì họ ủng hộ siêu dự luật chi tiêu của ông Trump, nguồn tin từ New York Times cho biết.
Trên mạng xã hội X, Elon Musk đã công khai gọi dự luật này là một “sự ghê tởm đáng khinh” và dọa “đuổi hết những chính trị gia phản bội nhân dân Mỹ”.
Diễn biến này khiến các lãnh đạo phe Cộng hòa từ Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson trở xuống phải đau đầu tìm cách kiểm soát một tỷ phú công nghệ khó đoán, người đang là một thế lực mới nổi trong nội bộ đảng Cộng hòa.
Tại buổi họp báo hôm 4/5, ông Johnson nói rằng “sự khác biệt chính sách không mang tính cá nhân” nhưng cũng thừa nhận cú phản đòn của Musk là bất ngờ, bởi “24 tiếng trước hai người còn nhắn tin rất vui vẻ”. Ông tiết lộ đã cố gọi lại cho Musk nhưng không liên lạc được: “Tối qua tôi gọi Elon nhưng ông ấy không bắt máy. Hy vọng hôm nay sẽ nói chuyện được”.
Sự phản đối của Elon Musk đối với dự luật đã khiến đảng Cộng hòa tại Hạ viện rơi vào tình thế khó xử khi phải cố gắng làm hài lòng hai nhân vật có thẩm quyền đang bất đồng quan điểm. Ảnh: New York Times.
Tiến thoái lưỡng nan
Việc tỷ phú Musk công khai chỉ trích dự luật - điều có thể gây bất lợi cho Tesla và làm tăng thâm hụt ngân sách liên bang, đã đặt các nghị sĩ Cộng hòa vào một tình thế lưỡng nan. Họ buộc phải làm vừa lòng cả ông Trump lẫn Musk - hai thế lực đang mâu thuẫn, trong khi cử tri Cộng hòa vẫn mong họ trung thành tuyệt đối với Trump.
Dù chưa chi tiền để "tấn công" các nghị sĩ, Musk đã huy động “loa phóng thanh” khổng lồ của mình - tài khoản X với 220 triệu người theo dõi, để kêu gọi công chúng phản đối: “Gọi cho thượng nghị sĩ, gọi cho hạ nghị sĩ của bạn! Phá sản nước Mỹ là không thể chấp nhận! Hãy tiêu diệt dự luật này!”.
Nhiều nghị sĩ Cộng hòa tỏ ra e dè trước sức ảnh hưởng của Musk. Một số người thừa nhận riêng rằng họ cảm thấy Musk "thiếu tôn trọng Tổng thống", "giận dỗi trẻ con" khi không được ưu ái cho những dự án cá nhân. Tuy nhiên, không ai dám chỉ trích công khai vì sợ bị Musk công kích trực diện.
Hạ nghị sĩ Tony Gonzales (Texas), người được Musk hậu thuẫn 800.000 USD năm ngoái, nói: “Tôi ủng hộ những điều Elon đang làm và hy vọng ông ấy tiếp tục. Ai cũng nên thách thức bộ máy quan liêu”. Ông Ganzales cũng từng đưa Musk tới biên giới phía Nam năm 2023 để tăng cường mối quan hệ cá nhân.
Hạ nghị sĩ Gabe Evans (bang Colorado), người nhận gần 870.000 USD từ Ủy ban hành động chính trị (PAC) của Musk trong kỳ bầu cử vừa qua, thì nhẹ nhàng xoa dịu: “Chúng tôi là đảng của tư duy tự do. Chúng tôi sẽ tìm cách trao đổi để làm rõ lo ngại của ông ấy về nội dung dự luật”. Tuy giành chiến thắng sít sao, Evans vẫn tự tin vào “mối quan hệ tốt với cử tri”.
Đa số các nghị sĩ đảng Cộng hòa chỉ hy vọng căng thẳng với Musk sẽ sớm lắng xuống. “Ai rồi cũng có lúc nổi nóng. Rồi mọi chuyện sẽ qua thôi”, dân biểu David Taylor (Ohio) chia sẻ.
Trong khi đó, PAC của Musk đã úp mở khả năng tài trợ cho các ứng viên mới trong cuộc bầu cử sơ bộ nhằm loại bỏ những nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ dự luật.
Tuy nhiên, chính Musk cũng thường thay đổi lập trường về tài trợ chính trị. Chỉ mới tháng trước ông còn tuyên bố sẽ chi "hàng triệu USD để cứu nền văn minh phương Tây", nhưng tuần trước vị tỷ phủ lại nói “sẽ chi ít hơn nhiều cho chính trị” vì “tôi làm đủ rồi”.
Dẫu vậy, ông Johnson vẫn tỏ ra lạc quan: “Elon nói với tôi rằng sẽ giúp giữ vững thế đa số của đảng Cộng hòa tại Hạ viện trong kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới.”
Khoản đầu tư triệu đô
Năm ngoái, mối quan hệ giữa Musk và phe Cộng hòa tại Hạ viện còn khá nồng ấm. PAC do ông hậu thuẫn đã chi 20 triệu USD để hỗ trợ 20 ứng viên “mặt trận” theo danh sách ưu tiên của Quỹ Lãnh đạo Quốc hội - một tổ chức ngoại vi chính chống lưng cho phe Cộng hòa.
Đại diện Mike Lawler, một đảng viên Cộng hòa đến từ New York, đã nhận được hơn 2 triệu USD từ siêu PAC của ông Musk trong nỗ lực tái tranh cử của ông. Ảnh: The New York Times.
Song, toàn bộ những người được Musk ủng hộ đều đã bỏ phiếu thuận cho dự luật mà ông giờ gọi là “to lớn, vô lý và đầy đặc quyền”. Tuy nhiên, Musk chỉ nhắm vào các nghị sĩ, chưa hề chỉ trích ông Trump. Trong khi đó, chỉ có hai nghị sĩ Cộng hòa không nằm trong danh sách được Musk hậu thuẫn năm ngoái là bỏ phiếu chống.
PAC của Musk từng chi hơn 2 triệu USD để giúp hạ nghị sĩ Mike Lawler (bang New York) tái đắc cử. Khi được hỏi về vụ việc hôm 4/6, ông Lawler từ chối trả lời và lặng lẽ bước vào phòng họp.
Musk cũng chưa chỉ đích danh ai trong danh sách những người ủng hộ dự luật. PAC của ông từ chối bình luận về kế hoạch trong kỳ bầu cử sắp tới.
Hiện Thượng viện đang xem xét dự luật và Musk có thể kỳ vọng nơi đây sẽ điều chỉnh nội dung theo hướng có lợi hơn. Nhưng, nếu điều đó không xảy ra, ông có thể lại một lần nữa thất vọng, dù từng chi hơn 12 triệu USD để giúp các ứng viên Cộng hòa vào Thượng viện như David McCormick ở Pennsylvania giành chiến thắng.
Musk có sai không?
Dù tỏ ra mạnh mẽ, nhiều nghị sĩ vẫn lo sợ họ có thể trở thành mục tiêu công kích của đảng Dân chủ, những người đang lợi dụng rạn nứt giữa Musk và các ứng viên từng được ông ủng hộ.
Điển hình, gần đây, phe Dân chủ đã khơi lại một cuộc phỏng vấn trước đây của ông Lawler, trong đó ông khoe là “người nhận được nhiều tiền từ PAC của Musk nhất, chỉ sau Tổng thống Donald Trump”.
Bất chấp việc vị tỷ phú này đang ngày càng mất thiện cảm trong dư luận, đảng Cộng hòa vẫn không tiếc lời ca ngợi ông như “biểu tượng thành công và đổi mới”. Nhưng đến nay, phần lớn chỉ muốn giảm nhẹ sự việc.
Musk đã trao số tiền quyên góp tối đa cho ông Andy Ogles của Tennessee. Ảnh: New York Times.
“Ông ấy không sai đâu”, hạ nghị sĩ cực hữu Andy Ogles (bang Tennessee), người từng được Musk quyên tặng tối đa sau khi ủng hộ luận tội các thẩm phán liên bang ngăn cản chính sách của Trump, phát biểu. “Dự luật này to, nhưng chưa đẹp. Hy vọng Thượng viện sẽ cắt gọt mạnh tay hơn”.
Hạ nghị sĩ Beth Van Duyne (bang Texas) thì nói: “Đây chỉ là một phần trong toàn bộ kế hoạch. Không thể nhìn nó một cách cô lập. Elon đang nghĩ đến tương lai nước Mỹ và tôi tôn trọng điều đó”.
Dẫu vậy, mọi người vẫn đang chờ xem những diễn biến tiếp theo từ người giàu thế giới, bởi Elon Musk cũng nổi tiếng là người hay đe dọa… nhưng không hành động.
