|
Tóm lược bài tường thuật của Elaine Pearson đăng trên trang của báo “The Diplomat” nhan đề “Vietnam: No Country for MeToo”
Chú thích: MeToo là một phong trào xã hội chống quấy rối tình dục, khuyến khích nạn nhân lên tiếng tố giác các hành vi sai trái.
Các vụ tấn công tình dục gần đây liên quan đến quan chức Việt Nam ở trong và ngoài nước cho thấy một mô hình miễn trừng phạt đáng lo ngại. Vào tháng 11, trong chuyến thăm Chile của Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường, sĩ quan an ninh Lại Đắc Tuấn bị bắt vì cáo buộc tấn công tình dục. Một thẩm phán Chile đã ra lệnh trục xuất và cấm ông quay lại trong hai năm. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước Việt Nam hoàn toàn im lặng.
Tương tự, vào tháng 3, hai cảnh sát Việt Nam bị cáo buộc tấn công nhân viên nhà hàng ở New Zealand khi chuẩn bị cho chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính. Họ đã nhanh chóng rời khỏi New Zealand trước khi bị bắt. Sau đó, cảnh sát New Zealand xác nhận cáo buộc nhưng không thể truy tố vì nghi phạm đã bỏ trốn. Truyền thông Việt Nam cũng không đưa tin về vụ việc này.
Bạo lực tình dục phổ biến tại Việt Nam, nhưng nạn nhân hiếm khi tố giác do kỳ thị, đổ lỗi nạn nhân và tình trạng miễn trừng phạt của quan chức. Những kẻ phạm tội có quan hệ chặt chẽ với chính quyền thường không bị xử lý.
Tháng 2/2022, Forbes Việt Nam loại Ngô Hoàng Anh, một quan chức Bộ Y tế, khỏi danh sách “30 Under 30” sau nhiều cáo buộc quấy rối tình dục. Tuy nhiên, không có biện pháp pháp lý nào được thực hiện. Tháng 3/2022, một phụ nữ tố cáo Lê Minh Tiến, Trưởng khoa Luật Quốc tế tại Đại học Luật Hà Nội, đã tấn công tình dục cô nhiều lần. Dù có điều tra, ông Tiến chỉ bị cảnh cáo và lặng lẽ rời khỏi vị trí.
Tháng 4/2022, nhà thơ Dạ Thảo Phương công khai cáo buộc Lương Ngọc An, một đảng viên cao cấp và Phó Tổng Biên tập báo Văn Nghệ, đã cưỡng hiếp và hành hung cô vào giai đoạn 1999-2000. Cô cũng tố cáo một quan chức khác, Trương Vĩnh Tuấn, đã bao che và trả thù cô. Vài ngày sau, nhà thơ Bùi Mai Hạnh cũng tố cáo ông An với hành vi tương tự. Hội Nhà văn Việt Nam sau đó bãi nhiệm Lương Ngọc An vào tháng 5/2022 mà không giải thích. Tuy nhiên, đến tháng 12/2024, ông ta lại được bổ nhiệm làm Phó Tổng Biên tập một tạp chí nhà nước khác, gây phẫn nộ trong dư luận. Trước áp lực công chúng, quyết định này bị rút lại vào tháng 1/2025 mà không có lời giải thích.
Những vụ việc này cho thấy một vấn đề mang tính hệ thống: những kẻ bị cáo buộc đều là quan chức nhà nước hoặc đảng viên, hiếm khi bị xử lý nghiêm khắc. Nếu có điều tra, kết quả chỉ dừng lại ở các hình thức kỷ luật nhẹ thay vì truy tố hình sự. Im lặng và che đậy là phản ứng phổ biến.
Nghiên cứu về bạo lực giới tại Việt Nam đưa ra những con số đáng báo động. Báo cáo của UN Women – Phụ Nữ Liên Hiệp Quốc - cho thấy gần hai phần ba phụ nữ Việt Nam từng bị bạo lực từ bạn đời, nhưng hơn 90% không tìm kiếm sự giúp đỡ chính thức. Nghiên cứu năm 2016 của ActionAid cho thấy 87% phụ nữ Việt Nam từng bị quấy rối tình dục ở nơi công cộng, trong khi 89% nam giới và người chứng kiến đã thấy hành vi quấy rối. Nhà nhân chủng học Nguyễn Thu Hương cho rằng tình trạng này kéo dài do hệ thống pháp luật yếu kém và văn hóa đổ lỗi nạn nhân, khiến nạn nhân ngần ngại lên tiếng.
Việt Nam đã chấp nhận các khuyến nghị của Liên Hợp Quốc về chống bạo lực giới, nhưng cam kết thực sự đòi hỏi hành động cụ thể. Chính quyền cần điều tra minh bạch, xử lý nghiêm minh những kẻ phạm tội, bất kể địa vị chính trị. Nếu không có trách nhiệm giải trình, các cam kết bảo vệ quyền phụ nữ chỉ là lời hứa suông.
Summary of Elaine Pearson’s report published on The Diplomat’s website titled “Vietnam: No Country for MeToo”
Note: MeToo is a social movement against sexual harassment, encouraging victims to speak out about wrongdoing.
Recent sexual assaults involving Vietnamese officials at home and abroad have revealed a disturbing pattern of impunity. In November, during a visit to Chile by Vietnamese President Luong Cuong, security officer Lai Dac Tuan was arrested on charges of sexual assault. A Chilean judge ordered his deportation and banned him from returning for two years. However, Vietnamese state media remained silent.
Similarly, in March, two Vietnamese police officers were accused of assaulting restaurant staff in New Zealand while preparing for a visit by Prime Minister Pham Minh Chinh. They quickly left New Zealand before they could be arrested. The New Zealand police later confirmed the allegations but were unable to prosecute because the suspect had fled. Vietnamese media also did not report the incident.
Sexual violence is widespread in Vietnam, but victims rarely report it due to stigma, victim-blaming and impunity among officials. Offenders with close ties to the government often go unpunished.
In February 2022, Forbes Vietnam removed Ngo Hoang Anh, a Ministry of Health official, from its “30 Under 30” list after multiple allegations of sexual harassment. However, no legal action was taken. In March 2022, a woman accused Le Minh Tien, Dean of the Faculty of International Law at Hanoi Law University, of sexually assaulting her multiple times. Despite an investigation, Mr. Tien was only given a warning and quietly left his position.
In April 2022, poet Da Thao Phuong publicly accused Luong Ngoc An, a senior party member and deputy editor-in-chief of Van Nghe newspaper, of raping and assaulting her in 1999-2000. She also accused another official, Truong Vinh Tuan, of covering up and taking revenge on her. A few days later, poet Bui Mai Hanh also accused Mr. An of similar behavior. The Vietnam Writers Association then dismissed Luong Ngoc An in May 2022 without explanation. However, in December 2024, he was appointed deputy editor-in-chief of another state-run magazine, causing public outrage. Under public pressure, the decision was withdrawn in January 2025 without explanation.
These cases reveal a systemic problem: the accused are all state officials or party members, and are rarely severely punished. When investigations are conducted, the results are limited to light disciplinary action rather than criminal prosecution. Silence and cover-up are common responses.
Research on gender-based violence in Vietnam has produced alarming figures. A UN Women report found that nearly two-thirds of Vietnamese women have experienced violence from their partners, but more than 90% have not sought formal help. A 2016 study by ActionAid found that 87% of Vietnamese women have been sexually harassed in public, while 89% of men and bystanders have seen harassment. Anthropologist Nguyen Thu Huong believes that this situation is perpetuated by a weak legal system and a culture of victim-blaming, which makes victims reluctant to speak out.
Vietnam has accepted UN recommendations on gender-based violence, but real commitment requires concrete action. The government needs to conduct transparent investigations and severely punish perpetrators, regardless of political status. Without accountability, commitments to protect women's rights are empty promises.
|
|
