Kịch bản tệ nhất có thể xảy đến nếu căng thẳng Israel-Iran tiếp tục leo thang

[Romano]

Theo nhận định của giới chuyên gia, kịch bản tồi tệ nhất là Iran có thể nhắm vào các đại sứ quán Israel trên toàn thế giới như một phần trong chiến lược phản ứng nhiều lớp, sau các cuộc tấn công của Tel Aviv nhằm vào cơ sở hạt nhân và giới lãnh đạo quân sự cấp cao của Tehran hôm 13/6.
Sáu kịch bản trả đũa của Iran
Phát biểu với báo giới, người phát ngôn của Phố Downing nhấn mạnh: “Thủ tướng Starmer đã làm rõ rằng Israel có quyền tự vệ, đồng thời bày tỏ quan ngại sâu sắc của Vương quốc Anh đối với chương trình hạt nhân của Iran. Ông ấy nhấn mạnh sự cần thiết của việc hạ nhiệt căng thẳng và thúc đẩy các giải pháp ngoại giao vì lợi ích ổn định của khu vực".

Dù Không quân Hoàng gia Anh không trực tiếp tham gia bắn hạ các máy bay không người lái do Iran phóng đi, khả năng hỗ trợ quân sự trong tương lai vẫn được để ngỏ. Theo ông Richard Pater, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Truyền thông Anh-Israel (BICOM), hiện vẫn chưa rõ Iran còn bao nhiêu năng lực tấn công sau các cuộc không kích, song có ít nhất sáu kịch bản trả đũa mà Tehran có thể thực hiện.

Ba trong số đó là các hình thức tấn công quân sự trực tiếp vào Israel: bằng tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo hoặc máy bay không người lái cảm tử. Ngoài ra, Iran cũng có thể sử dụng lực lượng ủy nhiệm trong khu vực, như Hezbollah ở Lebanon và Houthi tại Yemen.

Kịch bản thứ sáu được xem là đáng lo ngại nhất: các nhóm hoạt động ngầm của Iran tại nước ngoài có thể thực hiện các vụ tấn công vào đại sứ quán và cơ sở ngoại giao của Israel.“Iran có thể kích hoạt các mạng lưới khủng bố toàn cầu để nhắm vào các mục tiêu mềm của Israel, bao gồm cả đại sứ quán và các tổ chức dân sự. Chúng ta đã thấy những kịch bản kiểu này, gần đây nhất là vụ bị cáo buộc nhằm vào đại sứ quán Israel tại Anh. Trong suốt 18 tháng qua, các phái bộ ngoại giao của Israel luôn trong tình trạng báo động cao", ông Pater nói.

Trong một động thái khẩn cấp, Israel hôm 13/6 đã đóng cửa tất cả các phái bộ ngoại giao trên khắp thế giới, chuẩn bị cho những đòn đáp trả có thể xảy ra. Dù khả năng quân sự của Iran được cho là đã bị suy yếu sau loạt không kích, Tehran vẫn tuyên bố sẽ trả đũa "bằng toàn bộ sức mạnh", với động thái đầu tiên là cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo vào đêm 13/6.

Kịch bản đáng sợ nhất
Một chuyên gia Trung Đông nhận định, Israel có thể sẽ tiếp tục các đợt không kích trong những ngày tới, với mục tiêu làm tê liệt hoàn toàn năng lực quân sự và hạt nhân của Iran.

“Họ đã loại bỏ một loạt lãnh đạo cấp cao của quân đội và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC), đồng thời nhắm thẳng vào các nhà khoa học hạt nhân then chốt. Một khi chiến dịch đã được kích hoạt, mục tiêu của Israel là kéo lùi chương trình hạt nhân của Iran ít nhất từ 5 đến 10 năm", chuyên gia này nhận định.

Đòn tấn công của Israel diễn ra chỉ vài giờ sau khi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) công bố Iran đã vi phạm các nghĩa vụ về không phổ biến vũ khí hạt nhân và ngay trước vòng đàm phán mới giữa Washington và Tehran về một thỏa thuận hạt nhân tiềm năng.

Ông Lukasz Kulesa, Giám đốc phụ trách phổ biến vũ khí và chính sách hạt nhân tại Viện RUSI, nhận định: “Nếu Iran quyết định chuyển từ làm giàu uranium sang cấp độ vũ khí, họ có thể nhanh chóng sở hữu vật liệu đủ để chế tạo vài đầu đạn hạt nhân".

Theo ông Kulesa, thời điểm mà Israel lựa chọn hành động không phải ngẫu nhiên. Các cuộc đàm phán sắp tới có nguy cơ dẫn đến một thỏa thuận cho phép Iran duy trì và phát triển khả năng hạt nhân của mình.

“Từ góc nhìn của Israel, đây là thời điểm mang tính quyết định để ngăn chặn kịch bản đó thành hiện thực", ông Kulesa nhận định. Ông cũng nói thêm rằng, những đánh giá toàn diện mới đây của IAEA càng củng cố thêm lo ngại của cộng đồng quốc tế về khả năng hạt nhân của Tehran và mục tiêu thực sự của Israel khi bất ngờ tấn công Iran.

Động thái mới nhất từ châu Âu
Trong khi Trung Đông đứng bên bờ vực một cuộc xung đột mở rộng, Thủ tướng Anh Keir Starmer chuẩn bị lên đường tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 vào cuối tuần, trong bối cảnh các nỗ lực ngoại giao đang diễn ra khẩn trương nhằm ngăn chặn sự leo thang vượt tầm kiểm soát.

Chiều 13/6, ông Starmer đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp của Ủy ban ứng phó khủng hoảng quốc gia (COBRA), trong khi Bộ Ngoại giao Anh khuyến cáo công dân tại khu vực nên chuẩn bị tinh thần đối phó với khả năng xảy ra các cuộc tấn công bằng tên lửa trả đũa nhằm vào Israel.

Trả lời phỏng vấn Bloomberg News, ông Starmer nhấn mạnh: “Tôi rất lo ngại về tình hình hiện tại. Chúng tôi từ lâu đã bày tỏ mối quan ngại nghiêm trọng đối với chương trình hạt nhân của Iran và hoàn toàn công nhận quyền tự vệ của Israel".

Khi được hỏi liệu Anh có tham gia hỗ trợ phòng thủ cho Israel hay không, ông từ chối tiết lộ chi tiết hoạt động, nhưng tái khẳng định nguyên tắc: “Chúng tôi bảo vệ quyền tự vệ của Israel". Đây được xem là một bước chuyển đáng kể trong quan hệ song phương, sau giai đoạn căng thẳng do các lệnh trừng phạt mà Vương quốc Anh áp đặt lên hai bộ trưởng Israel liên quan đến cuộc chiến tại Gaza

Trong bối cảnh thế giới đang giáo riết kêu gọi Israel và Iran nhanh chóng hạ nhiệt căng thẳng, ông Starmer cũng đã điện đàm với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz, và dự kiến sẽ tiếp tục đối thoại với ông Netanyahu trong ngày. Thủ tướng Anh nhấn mạnh rằng ba cường quốc châu Âu cùng chia sẻ quan điểm: giảm leo thang là yêu cầu cấp thiết nhất hiện nay.