Mỹ 'quay xe' lại với các đồng minh châu Âu và tác động với Nga

[pizza]

Sự dịch chuyển trong chính sách đối ngoại của Mỹ khiến châu Âu đứng trước nguy cơ bị bỏ rơi. Trong khi đó, Nga có thể tận dụng thời cơ để củng cố vị thế. Liệu đây là khởi đầu cho một trật tự thế giới mới?

Bình luận với kênh RT mới đây, Timofey Bordachev, Giám đốc chương trình của Câu lạc bộ Valdai (Nga) cho rằng, sự thống nhất địa chính trị của phương Tây, vốn được xem là mặt trận thống nhất chống lại Nga, đang bộc lộ những rạn nứt rõ rệt.

Sự điều chỉnh chiến lược từ Mỹ

Hiện nay, các quốc gia EU đang rơi vào tình trạng khó xử khi phải đối mặt với viễn cảnh Mỹ rút lui khỏi vai trò lãnh đạo truyền thống. Điều này thể hiện qua việc Brussels nhanh chóng ủng hộ các cuộc đàm phán gần đây giữa Mỹ và Ukraine, phản ánh sự nhẹ nhõm khi thấy Washington vẫn nắm quyền kiểm soát tình hình. Trước đó, giới lãnh đạo châu Âu đã lo ngại rằng chính quyền Trump có thể chuyển gánh nặng sang họ, buộc họ phải trực tiếp đối đầu với Nga.

Nhưng chuyên gia Bordachev lưu ý rằng sự cân bằng khó khăn này khó có thể duy trì lâu dài trong bối cảnh thay đổi trong tư duy chiến lược của Washington.

Cụ thể, sự trở lại của Tổng thống Trump đánh dấu một bước ngoặt sâu sắc trong tư duy chiến lược của Mỹ. Mặc dù vẫn là quốc gia hùng mạnh nhất về quân sự và kinh tế trong liên minh phương Tây, nhưng Mỹ đang trải qua sự biến động sâu sắc. Giới tinh hoa cầm quyền ở Mỹ nhận thức rõ rằng họ cần phải xác định lại vai trò trong bối cảnh sự thống trị toàn cầu đang bị thách thức.

Có ba yếu tố chính đang thúc đẩy sự biến động trong nội bộ nước Mỹ: Thứ nhất, mô hình kinh tế Mỹ chịu áp lực. Trong nhiều thập kỷ, Washington duy trì vị thế bá chủ bằng cách thu hút lao động giá rẻ từ Mỹ Latinh. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng di cư đã trở thành vấn đề chính trị, với sự phản đối ngày càng tăng đối với tình trạng nhập cư không kiểm soát.

Thứ hai, sự sụp đổ của mô hình toàn cầu hóa. Nhiều quốc gia không còn chấp nhận trật tự do Mỹ áp đặt. Điều này dẫn đến sự xuất hiện của các trung tâm quyền lực độc lập - từ Trung Quốc và Ấn Độ đến các quốc gia Trung Đông - những nước từ chối tuân theo luật lệ của Washington.

Thứ ba, giới hạn sức mạnh lộ rõ qua xung đột Ukraine. Khả năng chống chịu của Nga trước áp lực từ phương Tây về kinh tế, quân sự và ngoại giao trong hơn năm qua buộc Washington phải xem xét lại chiến lược của mình.

Thế tiến thoái lưỡng nan của châu Âu

Đối với EU, bất kỳ thay đổi lớn nào trong chính sách của Mỹ đều gây lo ngại. Kể từ sau Thế chiến II, giới tinh hoa châu Âu đã dựa vào sự bảo vệ quân sự của Mỹ đồng thời hưởng lợi từ sự thịnh vượng kinh tế trong trật tự toàn cầu do Mỹ chi phối.

Hiện nay, khi Washington ra tín hiệu muốn chuyển hướng tập trung - cả về quân sự lẫn kinh tế, châu Âu thấy mình trong tình thế bấp bênh. Họ thiếu nhân lực và tài chính để trở thành siêu cường quân sự độc lập. Ý tưởng xây dựng cấu trúc quốc phòng EU riêng biệt vẫn chưa thực tế. Không có sự hỗ trợ của Mỹ, họ không thể duy trì xung đột quy mô lớn tiềm tàng với Nga.

Ngoài ra, Washington ngày càng yêu cầu các đồng minh châu Âu đóng góp nhiều hơn trong khi nhận lại ít hơn, điều này làm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương.

Cơ hội cho Nga

Chuyên gia Bordachev nhận định rằng lịch sử cho thấy Nga thành công nhất trong các cuộc cạnh tranh địa chính trị khi phương Tây chia rẽ. Ngược lại, khi phương Tây hành động như một khối thống nhất, Nga đối mặt với thách thức lớn nhất - như trong Chiến tranh Lạnh, dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô.

Với những bài học lịch sử này, Moskva không nên bỏ lỡ cơ hội. Chuyên gia Bordachev cho rằng Nga nên: Tiếp tục hợp tác với chính quyền Trump, gián tiếp ủng hộ các tiếng nói ở châu Âu ủng hộ cách tiếp cận cân bằng hơn với Nga và tăng cường quan hệ kinh tế song phương với từng quốc gia châu Âu.

Có thể thấy sự trở lại của Tổng thống Trump đã phá vỡ nguyên trạng, nhưng chưa rõ liệu đây chỉ là bước lùi tạm thời cho sự thống nhất xuyên Đại Tây Dương hay là khởi đầu cho thay đổi lâu dài.
Nếu Washington tiếp tục cắt giảm cam kết với châu Âu, EU sẽ phải đối mặt với cuộc khủng hoảng bản sắc - có thể dẫn đến việc Mỹ mất ảnh hưởng trong chính trị EU.

VietBF@sưu tập