Suốt nhiều năm, thủ phủ vùng Catalonia đông bắc Tây Ban Nha chào đón lượng du khách ổn định nhưng bền vững đến đây thưởng thức kiến trúc và lối sống Địa Trung Hải. Du lịch là lĩnh vực quan trọng với kinh tế Barcelona. Do đó, giới chức thành phố đang tìm cách xoay sở giữa nhu cầu của du khách và cư dân địa phương sau làn sóng biểu tình năm 2024. Tới Thế vận hội mùa hè Barcelona 1992, giới chức đã nâng cấp sân bay, loại bỏ đường ray xe lửa và ngành công nghiệp dọc theo Địa Trung Hải và xây dựng các bãi biển.
Mùa hè năm 2024, sau nhiều năm chứng kiến tình trạng quá tải du lịch, người dân Barcelona (Tây Ban Nha) tràn ra đường biểu tình, với hàng nghìn người tụ tập hô vang "khách du lịch hãy trở về nhà". Tuy nhiên, một nhóm nhỏ cầm súng nước gây chú ý hơn cả, khi nhắm bắn tới những du khách ngồi cafe ngoài trời.
Đây có lẽ là hành động nghịch ngợm và vô hại. Tuy nhiên, những hình ảnh này biểu tượng cho căng thẳng kìm nén tại Barcelona đã biến thành thái độ thù địch công khai. Không chỉ tại Barcelona, nhiều nơi khác trên thế giới như Amsterdam đến Bali cũng chứng kiến cảnh ngành du lịch phát triển tới mức đẩy giá nhà ra khỏi tầm với của cư dân địa phương.
Tuy nhiên, trong khi du lịch gây áp lực lên thành phố, Barcelona cũng dựa vào du lịch để phát triển kinh tế. Mateu Hernández - Giám đốc Liên đoàn Du lịch Barcelona - cho biết du lịch hiện chiếm 14% nền kinh tế của thành phố và tạo ra 150.000 việc làm.
Các quan chức hiểu rõ điều này. Song ngay cả khi họ ban hành một số biện pháp nhằm bảo vệ cư dân địa phương, vẫn có những lo ngại nhiều du khách cảm thấy không được chào đón khi mùa hè 2025 đang tới gần.
Khi nguồn thu biến thành gánh nặng
Du lịch từng không gây phiền toái cho Barcelona. Suốt nhiều năm, thủ phủ vùng Catalonia đông bắc Tây Ban Nha chào đón lượng du khách ổn định nhưng bền vững đến đây thưởng thức kiến trúc và lối sống Địa Trung Hải. Tới Thế vận hội mùa hè Barcelona 1992, giới chức đã nâng cấp sân bay, loại bỏ đường ray xe lửa và ngành công nghiệp dọc theo Địa Trung Hải và xây dựng các bãi biển.
Đến năm 2004, Barcelona - một thành phố có 1,5 triệu dân - đón 4,5 triệu khách lưu trú qua đêm. Sân bay sớm bổ sung thêm đường băng thứ ba và một nhà ga mới. Hãng hàng không Ryanair bắt đầu khai thác các chuyến bay giá rẻ từ năm 2010. Đến năm 2019, ngay trước đại dịch Covid-19, Barcelona có 16,1 triệu khách du lịch lưu trú qua đêm. Tới năm 2024 - năm bùng nổ biểu tình "đuổi khách", con số giảm xuống còn 15,5 triệu, nhưng dân số tăng lên 1,7 triệu người.
Một số khách chỉ ở lại thành phố trong ngày, khi tàu cập cảng vào buổi sáng, tham quan thành phố và trở về vào cuối buổi chiều.
Người biểu tình bắn súng nước vào khách du lịch hồi tháng 7/2024. Ảnh: Europa Press/Abaca/Sipa USA.
Đám đông tụ tập tại những nơi như phố La Rambla và khu phố Gothic liền kề cổ nhất thành phố là một phần nguyên nhân gây ra sự phẫn nộ cho cư dân Barcelona.
Một điểm đông đúc khác là khu phố xung quanh Vương cung thánh đường Sagrada Familia mang tính biểu tượng. Đây là nơi sinh sống của 50.000 cư dân, nhưng vào mùa hè, mỗi ngày có khoảng 50.000 du khách khác kéo đến ngắm nhìn nhà thờ chưa hoàn thiện.
Kế hoạch tăng gấp đôi thuế du lịch - lên tới hơn 16 USD/khách/đêm tại Barcelona - đã được chính quyền khu vực Catalan công bố hồi tháng 2. Nếu được chấp thuận, kế hoạch mới sẽ dành ít nhất 25% doanh thu giải quyết tình trạng thiếu nhà ở - lời phàn nàn chính của cư dân.
Nhiều người đổ lỗi các căn hộ cho thuê ngắn hạn phục vụ khách du lịch là yếu tố làm giảm nhà ở giá rẻ ở Barcelona. Giá trung bình căn hộ cho thuê dài hạn đã tăng 68% trong thập kỷ qua.
"Với các căn hộ dành riêng cho khách du lịch, người chủ kiếm được nhiều tiền hơn so với hợp đồng thuê dài hạn", cư dân Riu Fortuny nói. "Không có đủ nhà ở".
Ông Hernández cho biết Barcelona có tổng cộng 152.000 giường cho du khách, chủ yếu trong các khách sạn, cùng với 60.000 giường trong các căn hộ du lịch.
Từng bước thay đổi
Tại những địa điểm nổi tiếng nhất thành phố, có những sự thay đổi trong cách Barcelona đón tiếp khách du lịch.
Tại La Rambla, các cảm biến đo lượng người đi bộ được lắp đặt dọc theo lối đi dạo dài 1,3 km, Xavi Masip - quản lý của Friends of La Rambla - cho hay. "Các cảm biến cho thông tin mọi người di chuyển như thế nào và ở đâu, vào những giờ nào và những khu vực nào đang có tình trạng quá tải. La Rambla rất đông đúc. Có những lúc người dân Barcelona chúng tôi cảm thấy khó chịu về điều đó".
“Phần lớn nguyên nhân do đám đông không được quản lý tốt” tại La Rambla, Will Gluckin - giám đốc truyền thông toàn cầu của Get Your Guide, nền tảng cung cấp trải nghiệm du lịch tại các điểm đến trên khắp thế giới - cho biết. “Chúng tôi gửi khách hàng đến La Rambla mỗi ngày. Các cửa hàng du lịch kém chất lượng và nhiều quán ăn nhanh đã biến La Rambla thành bẫy du lịch khổng lồ thay vì một địa điểm đẹp".
Tuy nhiên, vì La Rambla miễn phí nên khách du lịch vẫn đổ xô tới. Giới chức đang mở rộng phần cho người đi bộ ở trung tâm La Rambla và giảm hai làn xuống chỉ còn một làn mỗi bên, ông Masip cho biết.
Phố đi bộ La Rambla thường xuyên tắc nghẽn vì đông khách du lịch. Ảnh: NurPhoto/Shutterstock.
Trong khi đó, hai địa điểm thu phí vào cửa được ghé nhiều nhất ở Barcelona đều do kiến trúc sư theo trường phái hiện đại Antoni Gaudí thiết kế. Hiện Sagrada Familia và Park Guëll chỉ bán vé trực tuyến.
Sagrada Familia áp dụng quy định này vào năm 2020, trong đó 87% trong số 4,8 triệu khách năm 2024 từ bên ngoài Tây Ban Nha. Còn công viên Park Guëll đón 4,5 triệu khách vào năm 2024, tăng phí vào cửa tiêu chuẩn từ 10,8 USD lên 19,5 USD.
Để mở rộng không gian cho khách du lịch, thành phố đã dỡ bỏ băng ghế và khu vườn nhỏ xung quanh Sagrada Familia, nơi tòa tháp cao nhất sẽ được hoàn thành vào cuối năm 2025. Tại Park Guëll, các điểm dừng xe buýt du lịch và taxi được di dời xa lối vào để giảm mật độ đám đông.
Với cảng, bến tàu du lịch thứ 7 vừa mới mở cửa vào tháng 2. Đây là công trình dành riêng cho các tàu của MSC Cruises, công ty điều hành du thuyền toàn cầu có trụ sở tại Geneva. Barcelona đặt mục tiêu giảm 7 bến tàu xuống chỉ còn 5 bến, với 3 bến được nhượng quyền hết hạn vào năm 2029.
Nhìn chung, có khoảng 800 tàu du lịch cập cảng hàng năm và đây không phải điểm nóng duy nhất trong cơ sở hạ tầng du lịch tại Barcelona. Năm 2024, Thị trưởng Jaume Collboni thông báo thành phố sẽ thu hồi giấy phép vào năm 2028 với 10.000 căn hộ du lịch để cung cấp thêm nhà ở giá rẻ. Tuy nhiên, Hiệp hội căn hộ du lịch Barcelona, Apartur, phản đối và yêu cầu bồi thường hậu hĩnh cho chủ sở hữu.
Giới chức cũng nghiên cứu mở rộng sân bay Barcelona, nơi đạt kỷ lục 55 triệu hành khách vào năm 2024. Sân bay kết nối trực tiếp tới khoảng 200 điểm đến trên toàn cầu, 70% trong số này ở châu Âu.
Sức hấp dẫn của Barcelona với khách du lịch thậm chí còn trở thành chủ đề nghiên cứu khoa học, Sean Thompson và Andrew Durkin - 2 sinh viên đại học người Mỹ - cho biết. Họ đến thăm Barcelona lần đầu tiên vào tháng 2 trong chuyến đi do trường tổ chức và tài liệu có đề cập đến tác động của du lịch với Barcelona.
“Tôi thực sự thích Barcelona. Thành phố dạy chúng tôi về tác động của du lịch và tình trạng quá tải khách du lịch", Sean Thompson - 20 tuổi, chuyên ngành xã hội học từ Utica, New York - cho biết.
Còn Andrew Durkin - 21 tuổi, chuyên ngành tài chính đến từ Scranton, Pennsylvania - cảm nhận người dân có thái độ với khách du lịch: "Tôi mong muốn được đối xử theo cách khác".
Hai người tới thăm Sagrada Familia và La Rambla. Tuy nhiên, lượng khách không đông như họ dự đoán, bởi hôm đó mưa nhiều và đang trong mùa thấp điểm.
Song khách du lịch có thể sẽ ồ ạt quay trở lại vào mùa hè.
