Trong một thôn nọ có một quả phụ xấu số, chồng mất khi bà còn rất trẻ. Mấy chục năm sau, chẳng ai còn nhớ nổi tên thật của bà là gì, mà chỉ gọi bà là vợ ông Vương. Mọi người đều nói rằng nuôi trẻ lâu già, nếu có con trai bà sẽ bớt khổ hơn, tuy vậy, bà chỉ sinh được ba cô con gái dù cả đời chẳng ganh tị với ai.
Và trong những năm tháng gà mái nuôi con, người mẹ già ấy đã cắn răng chịu đựng khổ cực, nuôi ba người con gái lớn khôn cho đến khi họ đi lấy chồng. Khi mỗi người con về nhà chồng, bà lại già đi vài phần. Thời điểm cô con gái út xuất giá, bà đã trở nên tuổi già sức yếu, đầu tóc bạc phơ, mặt mũi thì nhăn nheo. Mùa đông năm đó, bà đã bắt đầu đi lại trở nên rất khó khăn, cả thân dưới đã không còn sức lực, nên không thể làm bất cứ công việc động tay động chân gì, thậm chí như việc nhặt rau nấu nướng.
Bà nghĩ có lẽ đã đến lúc lo chuyện hậu sự cho mình rồi. Lâu nay việc gì cũng tự thân vận động nên bà quyết định sẽ không đến nhà các con gái để nhờ vả mà sẽ ở lại căn nhà dột nát một mình cho đến cuối đời.
Nhưng có một chuyện bà không thể thôi nghĩ đó là vật báu gia truyền vô cùng quý giá mà tổ tiên để lại: một chiếc trâm vàng.
Trước khi chết, bà không muốn con cái phải làm gì cho mình, chỉ muốn để lại vật này cho một trong ba người con gái. Và phải để lại cho người con gái hiếu thảo nhất thì bà mới yên lòng được. Nhưng đứa con gái nào là hiếu thuận nhất đây? Đến bản thân bà cũng không thể chọn ra được.
Sau khi ba cô con gái đi lấy chồng thì giống như diều đứt dây, rất ít khi về thăm mẹ già. May mắn thay, ba cô con gái đều lấy chồng khá gần, nên bà quyết định đến thăm các con.
Vậy là sáng hôm ấy, bà đến nhà cô con cả. Cô cả được gả vào một gia đình giàu có nhất nhì trong thôn. Nhìn thấy mẹ đến nhà, cô chỉ rang một đĩa lạc rang mời bà, trên mâm cơm chẳng hề có một bát cơm hay cọng rau nào. Răng bà đã yếu, nên cố ăn vài ba hạt rồi ra về. Mới vừa ra khỏi cửa thì gặp cháu ngoại đang chơi bên ngoài. Thằng bé nói với bà rằng: “Bà ngoại đến nhà cháu ăn cơm đi, mẹ cháu nói hôm nay có món chân giò hầm ngon lắm”.
Bà đáp: “Bà ngoại ăn rồi cháu ạ, cháu ăn đi nhé.”Nói xong, bà ra về trong buồn bã.
Thế rồi, bà lại đến nhà của cô con gái thứ hai, chồng người con gái thứ hai làm nghề chạy xe hàng, vậy nên cũng kiếm được nhiều tiền, điều kiện gia đình cũng khá tốt.
Tuy vậy, khi thấy mẹ đến cô hai lại tỏ vẻ không vui, cô đã lấy một phần giá xào còn thừa, mấy cái bánh bao đã cứng và một bát nước nóng cho bà.
Bà cảm thấy mình giống như một người đến xin ăn vậy, trong khi lặng lẽ ăn vài miếng, nước mắt bà cứ thế mà trào ra. Cô con gái đã vờ như không nhìn thấy và nói rằng: “Mẹ ạ, đã quá trưa rồi, mẹ mau về nhà đi, bố bọn trẻ cũng sắp về rồi, con còn bận lắm”.
Nghe xong, bà gật gật đầu rồi loạng choạng rời khỏi giữa trưa nắng.
Ông trời có hiểu thấu cho tấm lòng của người mẹ già, buồn thay, hai đứa con gái đầu là hai người mà bà hao tâm tốn sức lo lắng cho nhất, nhưng nay lại chẳng đứa nào để tâm đến mẹ cả.
Thế rồi bà cứ thế đi cho đến tối, bỗng vô tình đến nhà của cô con gái út. Cô út mệnh khổ, gia cảnh khó khăn, lấy chồng cũng xa nhà, lấy chồng đã một năm nhưng cuộc sống vẫn rất vất vả.
Vừa nhìn thấy mẹ đến nhà, cô rót một bát nước ra cho bà. Lòng bà gần như sụp đổ, cô con gái út là đứa bà thương yêu nhất, nhưng không ngờ cũng đối đãi với bà như vậy. Vật báu gia truyền có lẽ phải mang theo vào quan tài rồi. Nghĩ đến đó bà đứng dậy định ra về. Lúc đó, cô út mang thịt lợn và hành đến bên cạnh bà và vui vẻ nói: “Mẹ ơi, tối nay mẹ đừng đi, mẹ con mình gói sủi cảo ăn, mẹ nhé.”
Vào lúc bấy giờ với điều kiện nhà cô, chỉ có lúc tết mới được ăn thịt, bình thường thì sẽ rất hiếm khi có món thịt trên bàn cơm. Con gái út lấy đâu tiền ra mua thịt chứ?
Lúc ăn, bà bất ngờ nhìn lên mái tóc của con gái, trên đầu cô luôn cài một chiếc trâm, nhưng nay không thấy đâu nữa.
Trong lòng bà bỗng trào dâng cảm xúc lạ kì, hai hàng lệ đã tuôn rơi khi nào không biết.
Lúc ấy, cô út sợ mẹ lo lắng, bèn cầm tay mẹ nói rằng: “Mẹ à, chồng con rất tốt với con, cuộc sống tuy vất vả đôi chút nhưng mẹ đừng lo lắng. Đợi sang năm điều kiện cuộc sống khá hơn, con sẽ đón mẹ về ở cùng.”
Bà cười hạnh phúc trong khi nước mắt vẫn tuôn rơi. Rồi bà rút ra cây trâm vàng, bảo con gái nằm vào lòng bà như hồi nhỏ rồi nhẹ nhàng cài nó lên mái tóc cô.
Bà nói: “Con à, đây là thứ cuối cùng mẹ cho con, lúc vất vả khổ cực nhất mẹ cũng không nỡ bán nó đi, vì nó là hi vọng, chỉ cần có hi vọng thì cuộc sống có khổ thế nào cũng có thể vượt qua được. Giờ mẹ tặng nó cho con, đứa con gái hiếu thảo của mẹ ”.
Cô con út gật đầu, nghĩ đến những ngày tháng ba chị em và mẹ sống nương tựa vào nhau mà nước mắt cứ lặng lẽ chảy dài.
Chẳng lâu sau bà mất, bà tuy khổ cực một đời nhưng lúc ra đi lại vô cùng thanh thản vì đã hoàn thành tâm nguyện của cuộc đời mình.
Sau này cô cả và cô thứ hai vì hai gian nhà bà để lại mà tranh giành lẫn nhau, đến chết cũng không muốn nhìn mặt nhau. Cô út không tranh giành với các chị, cô và chồng vẫn nỗ lực từng ngày, cho đến khi sinh con, con cái thành gia lập nghiệp.
Chiếc trâm vàng ấy luôn được cài trên mái tóc của cô, cho dù năm tháng đã biến mái tóc xanh thành tóc bạc, biến cô trở thành một bà lão.
Chiếc trâm vàng ấy tiếp tục được truyền cho đời sau, vì cô luôn ghi nhớ rằng, chiếc trâm vàng đó là hi vọng, có nó đời người sẽ chẳng có khó khăn gì mà không thể vượt qua.
VietBF@sưu tập
