|
Tổng thống Mỹ Donald Trump di chuyển với tốc độ chóng mặt trong tuần đầu tiên trở lại quyền lực khi ông bắt đầu quá trình thực thi chương trình nghị sự của mình.
Việc ông Trump sử dụng quyền lực tổng thống mạnh mẽ ngay từ đầu khiến một số nhà quan sát choáng váng và những người ủng hộ ông reo hò, khi ông không lãng phí thời gian thực hiện hàng loạt lời hứa trong chiến dịch, đôi khi theo những cách gây khiêu khích và thử thách ranh giới.
Các cơ quan y tế đã im lặng sau khi lệnh ngừng giao tiếp bên ngoài được ban hành. Những nhân viên giám sát các nỗ lực đa dạng hóa trong lực lượng lao động liên bang đã bị cho nghỉ phép, trong khi kế hoạch sa thải họ đang chờ đợi. Ít nhất một chiếc máy bay chở đầy những người nhập cư không có giấy tờ để đưa họ ra khỏi đất nước. Lệnh ân xá được trao cho gần như tất cả những người bị kết án vì xông vào Tòa nhà Quốc hội Mỹ vào ngày 6/1/2021.
Những động thái này gây ra những làn sóng chấn động từ Washington tới biên giới phía Nam của quốc gia khi chương trình nghị sự gây xáo trộn của ông Trump ngày càng trở nên rõ ràng hơn.
Phần lớn sự chuyển biến này đã được dự đoán trong chiến dịch tranh cử mạnh mẽ của Tổng thống, khi ông chỉ trích các chính sách của cựu Tổng thống Joe Biden và hứa hẹn một cách tiếp cận hoàn toàn khác biệt, cũng như trong giai đoạn chuyển tiếp khi ông bổ nhiệm vào chính quyền những người được xem là có mong muốn cải cách mạnh mẽ chính phủ.
Tuy nhiên, phạm vi và tốc độ của các thay đổi là điều đáng chú ý.
"Đội ngũ của ông Trump đang di chuyển nhanh chóng và quyết liệt hơn rất nhiều so với 8 năm trước" - Mike DuHaime, một cố vấn của đảng Cộng hòa, nhận xét về nỗ lực cải tổ các cơ quan liên bang của tổng thống.
Giới hạn của quyền lực
Trump đã thể hiện trong tuần đầu tiên rằng ông dự định thử nghiệm giới hạn của quyền lực tổng thống, chẳng hạn việc ân xá cho những người liên quan đến sự kiện ngày 6/1 – điều này đã khiến ngay cả một số lãnh đạo Đảng Cộng hòa cũng phải lo ngại vì trong đó có nhiều người đã tấn công cảnh sát – và một sắc lệnh hành pháp loại bỏ quyền công dân theo dòng máu, điều được bảo vệ trong Điều 14 của Hiến pháp.
Một thẩm phán do cựu Tổng thống Cộng hòa Ronald Reagan bổ nhiệm đã nhanh chóng bác bỏ sắc lệnh này, gọi nó là "hoàn toàn vi hiến," sau khi 22 tiểu bang do Đảng Dân chủ lãnh đạo đưa vụ việc ra tòa. Quyết định này cho thấy vẫn có những giới hạn đối với quyền lực của Trump, nhưng ông đã tuyên bố sẽ kháng cáo và dường như quyết tâm tiếp tục thử nghiệm hệ thống kiểm tra và cân bằng của nền dân chủ.
Chiến thắng của ông Trump vào tháng 11 cũng mang lại sự kiểm soát thống nhất của Đảng Cộng hòa đối với Quốc hội. Và với đa số bảo thủ 6-3 tại Tòa án Tối cao, sân khấu đã được chuẩn bị cho một cuộc bùng nổ chính sách bảo thủ.
Các luật lớn đang được soạn thảo để giải quyết các vấn đề như nhập cư, thuế và những vấn đề khác. Tuy nhiên, điều này có thể mất vài tháng. Màn mở đầu của ông Trump cho thấy có rất nhiều công cụ mà ông có thể sử dụng để bắt đầu cải tổ các chính sách và cơ quan liên bang.
Harrison Fields, phó thư ký báo chí của ông Trump, cho biết tổng thống không lãng phí thời gian thực hiện các lời hứa trong chiến dịch của mình như "bảo vệ biên giới, khôi phục lý trí, giảm lạm phát và khai thác năng lượng của Mỹ".
'Thử thách giới hạn'
Tuần đầu tiên bận rộn và có ảnh hưởng của ông Trump không nên gây ngạc nhiên, Marc Short, người từng là chánh văn phòng của Phó Tổng thống Mike Pence trong chính quyền Trump lần đầu, cho biết.
Khi ông Trump lần đầu tiên nhậm chức vào năm 2017, ông vẫn đang gặp khó khăn trong việc củng cố sự ủng hộ trong chính đảng của mình và học cách thức hoạt động của chính phủ liên bang. Ông đã suýt nữa thất bại trong cuộc bầu cử với chiến thắng sít sao ở một số bang dao động, và đội ngũ của ông không chuẩn bị tốt.
Tuần vừa qua là kết quả của tất cả những gì Trump và các đồng minh của ông đã trải qua trong 8 năm qua. Họ đã học cách sử dụng quyền lực trong nhiệm kỳ đầu tiên và, sau khi thất bại vào năm 2020, họ đã lên kế hoạch để sử dụng quyền lực đó một lần nữa nếu ông trở lại.
Hiện Trump đang bao quanh mình với những người mà ông cho là trung thành và đáng tin cậy, theo các đồng minh, những người thực sự tin vào chương trình nghị sự của ông. Và ông đã củng cố sự ủng hộ trong Đảng Cộng hòa, điều này đã trao cho ông quyền lực.
"Tôi nghĩ ông ấy đã thoải mái hơn," Short nói. "Mọi người quên rằng 8 năm trước ông ấy vẫn ở trong vị trí phải thống nhất Đảng Cộng hòa, và hôm nay ông ấy không còn ở trong tình huống đó nữa".
Trump hiện có nhiều không gian hơn từ đảng của mình và từ giới doanh nghiệp Mỹ và đang "thử thách giới hạn" - Short nói thêm.
Điều này thể hiện qua việc ông chọn những thành viên Nội các không theo cách thông thường và qua các sắc lệnh hành pháp như một sắc lệnh giữ cho công ty mạng xã hội TikTok tiếp tục hoạt động.
Ông Trump không chỉ đang thử thách ranh giới pháp lý, Short nói thêm, khi các ân xá dành cho những người đã tấn công cảnh sát vào ngày 6 tháng 1 thử thách "ranh giới của các liên minh truyền thống của Đảng Cộng hòa," vốn luôn ủng hộ pháp luật và trật tự. Các ân xá của ông Biden cho các thành viên gia đình và những người khác vào ngày cuối cùng của ông trong nhiệm kỳ đã giúp ông Trump và những người ủng hộ ông dễ dàng bỏ qua mọi chỉ trích.
"Biden đã tạo cho ông ấy một lớp vỏ bảo vệ lớn," Short nói.
Cải cách chính phủ liên bangTrong khi các ân xá ngày 6/1 gây tranh cãi ngay cả trong một số Đảng Cộng hòa, các hành động khác của Trump trong tuần đầu tiên lại nhận được sự ủng hộ rộng rãi hơn.
Việc chống lại "nhà nước ngầm" (deep state) từ lâu đã là trọng tâm chính của Trump, và Đảng Cộng hòa trong nhiều thế hệ đã vận động để kiềm chế bộ máy quan liêu liên bang.
Tổng thống cáo buộc các quan chức hành chính đã làm suy yếu chính quyền của ông trong nhiệm kỳ đầu, và ông muốn có một lực lượng lao động tuân thủ hơn lần này.
Vì vậy, tuần đầu tiên của ông Trump bao gồm một loạt hành động nhắm vào các nhân viên và cơ quan liên bang.
Trump đã yêu cầu kết thúc việc làm từ xa đối với nhiều nhân viên liên bang và ra lệnh đóng cửa các văn phòng về đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI), cho các nhân viên nghỉ phép và lập kế hoạch sa thải họ. Khoảng 160 nhân viên của Hội đồng An ninh Quốc gia được yêu cầu ở nhà trong khi các vị trí của họ được đánh giá. Trong khi đó, ít nhất 15 quan chức cấp cao của Bộ Tư pháp đã được điều chuyển khi cơ quan này tái cơ cấu để tập trung vào vấn đề nhập cư.
Các cơ quan y tế đã được yêu cầu không giao tiếp với công chúng, tạm thời ngừng tất cả từ các thông báo đến các báo cáo khoa học, cập nhật website và bài đăng trên mạng xã hội cho đến ngày 1/2. Trong khi có ngoại lệ cho các tình huống khẩn cấp, một số chuyên gia y tế lo ngại.
Tổng thể, những người bảo thủ rất mong muốn thấy bộ máy quan liêu liên bang bị thu gọn lại, Short nói, cho rằng nó đã "phình to quá mức".
VietBF@ sưu tập
|
