Trong chuyến công tác châu Âu năm 2023, tôi đã đặt mục tiêu tới thăm Schengen, nơi ra đời hiệp ước Schengen cho phép tự do đi lại xuyên biên giới giữa 27 nước châu Âu. Hiệp ước Schengen với việc ra đời thị thực (visa) Schengen, tấm thị thực quyền lực nhất thế giới, đã mở ra việc tự do đi lại cho hơn 400 triệu người dân châu Âu và du khách thập phương.
Cờ của các nước trong Khối Schengen trước cửa Bảo tàng châu Âu ở Schengen
Sau khi tới thăm thành Viên (Áo), tôi đi tàu nhanh Deutsche Bahn DB (của Đức) tới Schengen sau 3 lần chuyển tàu (ở Stuggart, Muchen và Dusseldorf) tới nhà ga Perl, ga cuối cùng trên nước Đức.
Sau khi xuống tàu, tôi chỉ đi bộ chừng hơn 1 km, vượt qua một cây cầu nhỏ bắc qua sông Moselle là tới thị trấn Schengen, ngã ba biên giới giữa Đức-Pháp- Luxembourg .
Một ngôi làng thanh bình đã hiện ra trước mắt tôi với những chiếc xe hơi mang biển số của Đức, Pháp, Luxembourg và những người đạp xe thong thả ngang qua. Không ai ngờ, ngôi làng nhỏ bé nằm ở đông nam của Luxembourg này là nơi ra đời Hiệp ước Schengen cách đây gần 40 năm đã tạo nên thay đổi vô cùng to lớn về đi lại ở châu Âu.
Ngã ba biên giới Pháp - Đức - Luxembourg
Ngày 14/6/1985, trên con tàu mang tên Công chúa Marie-Astrid (Ms Princesse Marie-Astrid) thả neo tại khúc sông Moselle ở ngã 3 biên giới Pháp, Đức, Luxembourg, thuộc thị trấn Schengen của Luxembourg, năm nước trong cộng đồng châu Âu ( EEC ) là Pháp, Bỉ, Hà Lan, Luxembourg và Tây Đức đã ký một hiệp ước bãi bỏ việc kiểm soát biên giới giữa năm nước, để cho công dân các nước này đi lại tự do trong vùng lãnh thổ chung, gọi là “Khối Schengen”. Đến nay, hiệp ước này đã được mở rộng tới 27 nước châu Âu.
Luxembourg là quốc gia nhỏ nhất châu Âu, nơi mà bạn có thể chạy xe hơi từ đầu này tới đầu kia ở chỗ rộng nhất nước chỉ trong hơn một giờ đồng hồ và vèo một cái đã đến biên giới các nước xung quanh là Pháp, Đức hay Bỉ. Quốc gia này có diện tích rất nhỏ trên bản đồ, do đó thường vô tình bị bỏ qua trong các điểm đến du lịch so với những quốc gia láng giềng to lớn.
Tại sao Schengen được chọn là nơi ký hiệp ước? Lúc đó, Luxembourg là chủ tịch khối EEC, quốc gia nhỏ này được quyền chọn nơi sẽ ký hiệp ước. Schengen được lựa chọn vì là điểm giáp giới giữa ba quốc gia thành viên Pháp-Đức- Luxembourg. Để đảm bảo đó là lựa chọn trung tính, các bên tham gia được sắp xếp lên một du thuyền có tên MS Princesse Marie-Astrid và đó cũng là nơi họ đặt bút ký.
Chiếc du thuyền được neo ở vị trí gần sát biên giới giữa ba quốc gia, giữa dòng sông Moselle. Ban đầu, hiệp ước này bị đánh giá thấp. Các thủ tục quan liêu khiến cho việc bãi bỏ hoàn toàn biên giới giữa năm quốc gia sáng lập đã không được áp dụng cho mãi đến năm 1995.
Tuy nhiên, với đa số mọi người, ích lợi mà hiệp ước Schengen đem lại lớn hơn nhiều so với những phiền toái bất lợi. Hiệp ước Schengen đã ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày của tất cả các quốc gia thành viên khối Schengen với tổng dân số khoảng 400 triệu.
“Chúng tôi là người Pháp, đạp xe hơn 50 km tới đây chơi. Chúng tôi thường đạp xe tới đây vào những dịp nghỉ lễ”.
Cặp đôi du khách tới Schengen
Thanh bình Schengen
Bước tới giữa cầu, tôi đã nhìn thấy biển báo hết địa phận nước Đức, vậy là tôi đang bước vào lãnh thổ Luxembourg. Vì có hiệp định tự do đi lại giữa 27 nước châu Âu, nên có thể thấy những chiếc ô tô mang biển số của nhiều nước chạy qua không có rào cản nào cả, phổ biến là biển số của Đức, Pháp và Luxembourg.
Từ trên cầu, tôi cứ ngẩn ngơ ngắm nhìn dòng sông Moselle hiền hòa, đường biên giới tự nhiên giữa Đức và Luxembourg. Nếu không đi về hướng Luxembourg, không qua cầu, mà từ nhà ga Perl, bạn đi về bên trái một đoạn sẽ nhìn thấy biểu tượng tháp Eiffel và tấm pano quảng cáo quốc khánh Pháp 14/7 là biết ngay đó là lãnh thổ Pháp. Một vị trí có ý nghĩa lịch sử như vậy nhưng tôi không thấy có cột mốc hoành tráng nào đánh dấu biên giới ba nước Pháp-Đức-Luxembourg.
Đọc thông tin trên mạng, tôi thấy có một cột mốc nhỏ xíu đánh dấu ngã ba biên giới, nhưng tôi đi tìm khắp Schengen và hỏi cả người dân nơi đây, nhưng không ai biết.
Từ nhà ga Perl thuộc địa phận của Đức, bạn bước qua cầu là tới địa phận Schengen, nơi bạn có thể nhìn thấy khu vực sát bờ sông Moselle cắm cờ của các nước châu Âu cùng các bức ảnh ngoài trời về sự kiện ký kết hiệp ước Schengen năm 1985.
Hiệp ước Schengen là hiệp ước về tự do đi lại do hầu hết các nước châu Âu ký kết. Hiệp ước Schengen được thỏa thuận xong ngày 19/6/1990. Hiệp ước quy định quyền tự do đi lại của công dân các nước thành viên. Đối với công dân nước ngoài chỉ cần có visa của một trong các nước thuộc Khối Schengen là được phép đi lại trong toàn bộ khu vực Schengen.
Tính đến 1/1 năm 2023 tổng số quốc gia công nhận hoàn toàn hiệp ước này là 27 nước, được gọi là các quốc gia Schengen, trong đó có 22 nước thuộc khối Liên minh châu Âu: Ba Lan, Cộng hòa Séc, Hungary, Slovakia, Slovenia, Estonia, Latvia, Litva, Malta, Iceland, Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan, Đan Mạch, Hà Lan, Bỉ, Luxembourg, Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đức, Áo, Ý, Hy Lạp, Thụy Sĩ, Liechtenstein và Croatia.
Tôi gặp một số cặp vợ chồng trung tuổi hạnh phúc đạp xe quanh bờ sông. Họ cho biết: “Chúng tôi là người Pháp, đạp xe hơn 50 km tới đây chơi. Chúng tôi thường đạp xe tới đây vào những dịp nghỉ lễ”.
Một cặp đôi khác cho biết, nhà họ ở Pháp, cách đây hơn 100 km nên họ đến đây bằng ô tô và chở theo xe đạp, tới đây họ mới lấy xe đạp xuống đạp dạo chơi khắp thị trấn Schengen. Khi tôi hỏi vì sao họ tới đây, họ cho biết, họ có thói quen đi chơi vào cuối tuần, nên cứ cuối tuần là họ đạp xe đi chơi.
Không có du khách xa xôi nào như tôi tới đây, ngoài những du khách Pháp, Đức ngay gần biên giới. Đi bộ một lát đã tới Bảo tàng châu Âu mở cửa miễn phí cho du khách.
Tại đây, bạn có thể tìm hiểu các câu chuyện về việc hình thành Khối Schengen qua các màn hình tương tác bên trong và rất nhiều di tích bên ngoài bảo tàng. Đừng bỏ lỡ cơ hội bộ sưu tập mũ của nhân viên kiểm soát biên giới từ các quốc gia thành viên vào thời họ gia nhập khối.
Khuôn viên xinh xắn trước Bảo tàng châu Âu là nơi bạn có thể thưởng thức các món đặc sản của Luxembourg như các loại bánh mặn, bánh mỳ pate và đặc biệt là rượu vang trắng cremant ngon nức tiếng của Luxembourg.
Schengen nằm ở thung lũng Moselle ở Luxembourg, là quê hương của ngành sản xuất rượu vang rất phát đạt. Thung lũng này là trung tâm của ngành sản xuất rượu của Luxembourg.
Schengen nằm tách rời khỏi tất cả những tuyến giao thông chính, bạn chỉ có thể đến đó nếu bạn thực sự muốn đến bởi Schengen chỉ cách Luxembourg khoảng 35km.
Với tôi, được đi bộ, được đạp xe ở những đồi trồng nho và được thưởng thức ly rượu vang trắng ở Schengen là vô cùng tuyệt vời, chẳng gì hơn khi được thưởng thức hương vị thực sự của cuộc sống ở đây, ngôi làng nhỏ bé đã ghi dấu trong lịch sử.
VietBF@ Sưu tập
