Sáng nay 21/11, tại phiên khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần 27 tại Malaysia, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đă có bài phát biểu mà Trung Quốc không thể ngờ tới. Ông Dũng khẳng định một trong những thách thức an ninh nghiêm trọng nhất đối với khu vực ASEAN hiện nay là những diễn biến ngày càng phức tạp ở biển Đông. Thủ phạm gây nên phức tạp là Trung Quốc.
Các lănh đạo ASEAN, trong đó có Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc ngày 21-11 tại Malaysia - Ảnh: Q.Trung
Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam nhấn mạnh việc bồi đắp, tôn tạo và xây dựng quy mô lớn các đảo, đá và các hoạt động đơn phương khác ở Biển Đông đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, làm gia tăng căng thẳng, xói ṃn ḷng tin, gây quan ngại sâu sắc cho cộng đồng quốc tế, và có thể dẫn đến nguy cơ quân sự hóa và xung đột trên biển, đe dọa ḥa b́nh và ổn định khu vực.
Bồi đắp đảo gây xói ṃn ḷng tin
"Việc bảo đảm ḥa b́nh, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của ASEAN cũng như các nước trong và ngoài khu vực đồng thời thể hiện uy tín và vai tṛ trung tâm của ASEAN", Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói.
Theo Thủ tướng, ASEAN đă có nhiều nỗ lực trong việc xử lư vấn đề Biển Đông, kể cả bày tỏ quan ngại và lập trường chung về vấn đề này, gần đây nhất là tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 26 (tháng 4/2015) và Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 48 (tháng 8-2015).
Để duy tŕ an ninh, ḥa b́nh, ổn định ở Biển Đông, Thủ tướng kiến nghị ASEAN cần tiếp tục đoàn kết, thống nhất và thực hiện một số công việc sau:
- Kịp thời lên tiếng bày tỏ quan ngại chung về những diễn biến phức tạp và hành động đơn phương ở Biển Đông, cùng với những hệ lụy xấu và rất nguy hiểm của nó.
- Thúc đẩy việc tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp ḥa b́nh, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tự kiềm chế, không có hành động gây phức tạp và căng thẳng thêm t́nh h́nh.
- Đẩy mạnh thực hiện các biện pháp xây dựng ḷng tin, giảm căng thẳng và ngăn ngừa xung đột thông qua các cơ chế của ASEAN. Theo hướng đó, Việt Nam đề nghị ASEAN cùng với Trung Quốc cam kết không theo đuổi - không có hành động quân sự hóa ở Biển Đông.
- Tăng cường trao đổi và thúc đẩy Trung Quốc thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố của các bên về ứng xử ở Biển Đông (DOC), trước mắt tập trung cụ thể hóa điều 5; trao đổi thực chất, sớm thông qua Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).
Các nhà Lănh đạo ASEAN chia sẻ quan ngại sâu sắc về các diễn biến phức tạp ở Biển Đông, nhấn mạnh giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp ḥa b́nh phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm đạt được COC, kêu gọi các bên tự kiềm chế và không tiến hành các hoạt động có thể làm phức tạp t́nh h́nh hoặc gia tăng căng thẳng, nhất trí cần phát huy vai tṛ của ASEAN trong việc xử lư vấn đề này.
Cũng tại hội nghị này, các nhà Lănh đạo ASEAN c̣n trao đổi sâu rộng vấn đề khủng bố quốc tế.
Kết hợp hài ḥa các lợi ích
Chia sẻ về ư nghĩa của việc h́nh thành Cộng đồng ASEAN 2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thể hiện nhận thức chung và quyết tâm của các quốc gia thành viên ASEAN trong việc nâng liên kết và hợp tác lên tầm cao mới, phản ánh sự trưởng thành mạnh mẽ của Hiệp hội sau 48 năm phát triển, khẳng định giá trị của đoàn kết, thống nhất và vai tṛ trung tâm của ASEAN.
Về giai đoạn phát triển tiếp theo của ASEAN, Thủ tướng chia sẻ nhận thức chung xây dựng Cộng đồng ASEAN là một tiến tŕnh liên tục và việc thông qua Tầm nh́n ASEAN 2025 và các kế hoạch triển khai cụ thể tại hội nghị này sẽ định hướng và tạo thuận lợi cho ASEAN liên kết sâu rộng hơn, đóng vai tṛ quan trọng hơn ở khu vực.
Bên cạnh thành công, Thủ tướng cho rằng ASEAN đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ bên ngoài cũng như những hạn chế của chính ASEAN; do đó, trong thời gian tới, ASEAN cần phát huy xung lực mới cũng như các giá trị và phương cách ASEAN, kết hợp hài ḥa lợi ích quốc gia với lợi ích chung của ASEAN.
Thủ tướng nhấn mạnh một số ưu tiên và trọng tâm của ASEAN, bao gồm có biện pháp và nguồn lực thích đáng triển khai hiệu quả Tầm nh́n Cộng đồng ASEAN 2025 và các Kế hoạch Tổng thể trên từng trụ cột, tăng cường đoàn kết, thống nhất lập trường chung, nâng cao năng lực, phát huy vai tṛ trung tâm của ASEAN, nhất là xử lư những thách thức lớn đối với ḥa b́nh, an ninh và phát triển ở khu vực cũng như trong quan hệ với các đối tác đối thoại, tiếp tục dành ưu tiên cao cho việc duy tŕ ḥa b́nh và ổn định ở khu vực.
Therealtz © VietBF