Hoa Kỳ và Việt Nam vừa tiến hành dự án xử lư ô nhiễm dioxin từ chất diệt cỏ (chất độc da cam) tại Đà Nẵng. Đây là lần đầu tiên một dự án như vậy được thực hiện kể từ khi cuộc chiến tranh Việt Nam kết thúc năm 1975.
Dự án do Bộ Quốc pḥng Việt Nam và Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) cùng thực hiện tại sân bay ở trung tâm thành phố Đà Nẵng.
Hàng triệu người bị khuyết tật do ô nhiễm từ chất diệt cỏ phun xuống Việt Nam thời chiến tranh.
Hoa Kỳ và Việt Nam vừa tiến hành dự án xử lư ô nhiễm dioxin từ chất diệt cỏ (chất độc da cam) tại Đà Nẵng. Đây là lần đầu tiên một dự án như vậy được thực hiện kể từ khi cuộc chiến tranh Việt Nam kết thúc năm 1975.
Dự án do Bộ Quốc pḥng Việt Nam và Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) cùng thực hiện tại sân bay ở trung tâm thành phố Đà Nẵng.
Trong thời gian chiến tranh Hoa Kỳ đă đổ xuống hàng triệu galon chất diệt cỏ tại các rừng rậm ở Việt Nam nhằm phá hủy nơi ẩn náu của đối phương.
Việt Nam vẫn nói rằng vài triệu người đă bị ảnh hưởng do tác nhân cam, trong đó có 150 ngàn trẻ em sinh ra bị khuyết tật.
Buỗi lễ khai trương dự án diễn ra tại sân bay Đà Nẵng nơi từng là kho chứa chất diệt cỏ của quân đội Hoa Kỳ trước khi phun xuống các khu rừng nơi quân đội miền Bắc ẩn nấp.
Hợp tác
Chính phủ Mỹ đă cung cấp 41 triệu đô la Mỹ cho dự án xử lư dioxin này. Dự án được hai công ty của Mỹ thực hiện cùng với Bộ Quốc pḥng Việt Nam và dự kiến hoàn tất vào năm 2016.
73 ngàn mét khối đất và trầm tích bị ô nhiễm sẽ được đào lên và đốt ở nhiệt độ cao để phân hủy dioxin, qua đó trở nên an toàn cho việc sử dụng trong công nghiệp và thương mại theo tiêu chuẩn môi trường của Việt Nam và Hoa Kỳ, thông cáo báo chí từ Sứ quán Mỹ tại Hà Nội cho biết.
Đại sứ Mỹ tại Hà Nội, ông David Shear, gọi "Đây là một ngày lịch sử đối với Hoa Kỳ và Việt Nam". Ông cũng nói rằng việc động thổ là "những bước đầu tiên để vùi lấp tàn dư của quá khứ.”
Phần đóng góp của phía Bộ Quốc pḥng Việt Nam trong dự án này bao gồm việc dọn sạch bom ḿn chưa nổ trong khu vực sân bay và xây dựng trạm điện cho quy tŕnh xử lư ô nhiễm.
Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư kư Hội nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam, ông Trần Xuân Thu, cho biết dù "việc làm này hơi muộn nhưng vẫn có ích lợi."
"Đây là bước đầu chính phủ Hoa Kỳ tỏ ra có trách nhiệm và tham gia, chúng tôi hết sức hoan nghênh. Đã đến thời điểm phải giải quyết công việc này.
"Việc đưa công nghệ mới trong giải độc điểm nóng dioxin lần đầu tiên ở VN chắc chắn sẽ có kết quả tốt và hy vọng sẽ nhân rộng. Ngoài sân bay Đà Nẵng, còn hai sân bay nữa [Biên Hòa và Phù Cát], cùng hơn 20 điểm nóng khác cũng đang làm," ông Thu nói.
Bồi thường
Tuy nhiên ông nhấn mạnh "công việc này tách biệt khỏi quá trình khiếu kiện đòi công lý cho nạn nhân chất độc da cam ở Việt Nam, mà chúng tôi cho là chưa được quan tâm đúng mức. Chúng tôi sẽ tiếp tục kiện cho tới khi nào đạt được công lý."
Hoa Kỳ trước đây đă từng giúp ngân sách cho một số dịch vụ xă hội tại Việt Nam nhưng đây là lần đầu tiên tham gia trực tiếp vào công việc xử lư ô nhiễm.
Việt Nam và Hoa Kỳ nối lại quan hệ ngoại giao vào năm 1995 - 20 năm sau khi cuộc chiến kết thúc - và đang có quan hệ mật thiết hơn trong những năm gần đây trước những quan ngại về t́nh trạng Trung Quốc nhận chủ quyền tại các vùng lănh thổ có tranh chấp ở Biển Đông.
Cho tới nay, Hoa Kỳ đă bồi thường cho cựu chiến binh Mỹ bị nhiễm chất diệt cỏ nhưng chưa bồi thường cho nạn nhân Việt Nam. Một vụ kiện các công ty của Mỹ do nhóm các nạn nhân Việt Nam khởi tố đă bị ṭa án tại Mỹ bác bỏ hồi năm 2007.
Đối với nhiều người Việt vấn đề chất da cam/dioxin là chuyện công lư và họ tin rằng Hoa Kỳ có thể làm nhiều hơn nữa để giúp trong vấn đề này.
BBCNews