Tình thế an ninh nào khiến Hoa Kỳ đóng cửa ngoại giao?

Hà Tường Cát/Người Việt

HOA KỲ (NV) - Biện pháp đóng cửa hơn 20 cơ sở ngoại giao Hoa Kỳ và cảnh cáo dân chúng trong việc du hành đến vùng Trung Đông, Phi Châu và Nam Á, vừa được đưa ra vào cuối tuần trước, là một quyết định được xem là khá bất ngờ sau nhiều năm người ta thấy al-Qaeda đã không còn khả năng thực hiện những vụ tấn công khủng bố với quy mô phối hợp rộng lớn nữa.

Nhân viên an ninh canh gác có xe thiết giáp tăng cường, trước cổng vào Lãnh Sự Quán Hoa Kỳ ở Lahore, Pakistan, hôm Thứ Hai. Bộ ngoại giao Hoa Kỳ cho biết 19 đại sứ quán và lãnh sự quán ở Trung Đông, Phi Châu và Nam Á sẽ còn tiếp tục đóng cửa đến cuối tuần vì mối đe dọa của al-Qaeda. (Hình: Arif Ali/AFP/Getty Images)

Hơn nữa kể từ sau cuộc tấn công khủng bố 9/11 vào Hoa Kỳ năm 2001, chưa bao giờ có một lời cảnh cáo cụ thể với mức độ cao và nêu đích danh al-Qaeda như vậy. Mặc dầu không thể nào xác định thời gian, địa điểm, tướng Martin Dempsey, chủ tịch ủy ban tham mưu hỗn hợp, nhấn mạnh rằng mục tiêu khủng bố là “người Tây Phương chứ không chỉ nhắm vào quyền lợi của Hoa Kỳ.”

Hôm Thứ Năm tuần trước, tổ chức cảnh sát quốc tế Interpol, trụ sở tại Lyon, Pháp, báo tin cho các quốc gia thành viên phải đề phòng hết sức cẩn thận sau khi xảy ra một loạt các vụ giải thoát tù nhân ở Iraq, Lybia và Pakistan. Hàng trăm tù nhân có liên hệ với al-Qaeda cùng với các tội phạm nguy hiểm khác đã tẩu thoát chưa bắt lại được và Interpol nghi ngờ đây là một kế hoạch được tính toán cho những hành động sắp tới. Một ngày sau thông báo của Interpol, Hoa Kỳ đưa ra biện pháp cảnh cáo về an ninh, tuy nhiên người ta cho rằng hai sự việc này không hẳn có liên quan.

Imtia Gul, giám đốc Trung Tâm nghiên Cứu An Ninh ở Islamabad, Pakistan, cho rằng “Không nhất thiết là những sự kiện ở tất cả mọi nơi phải có liên quan, nhưng chỉ riêng tại Pakistan chúng ta đã thấy sự trỗi đậy của al-Qaeda địa phương và tình trạng cũng như vậy ở các nhóm al-Qaeda khác bây giờ đã phân chia thành các nhóm nhỏ hoạt động độc lập.”

Gordon Cordera, đặc phái viên phụ trách đề tài an ninh của BBC giải thích: “Hoa Kỳ nói đến sự đe dọa là nhằm mục tiêu ngăn chặn tiềm năng của các kế hoạch khủng bố. Công khai loan báo như vậy có nghĩa là để cho al-Qaeda hiểu rằng chúng tôi biết các anh đang định làm cái gì rồi.”

Thượng Nghị Sĩ Saxby Chambliss tiểu bang Georgia, thành viên cao cấp Cộng Hòa thuộc ủy ban tình báo Thượng Viện, trong chương trình “Meet The Press” của truyền hình NBC ngày Chủ Nhật, lần đầu tiên nói về nội dung này rõ hơn. Theo lời ông, quyết định ban hành biện pháp an ninh của Hoa Kỳ là căn cứ vào những tin tình báo về “những trao đổi bí mật gợi lại cho chúng ta thời điểm trước ngày xảy ra vụ 9/11.” Ông nói: “Đây là đe dọa đáng ngại nhất như tôi hiểu kể từ nhiêu năm.”

Cũng trên chương trình truyền hình này, Thượng Nghị Sĩ Richard Durbin tiểu bang Illinois, nhân vật số 2 của Dân Chủ ở Thượng Viện, giải thích: “Mối đe dọa cụ thể này mà chúng tôi đã được thuyết trình nhiều lần, đã lên tới một mức cao.” Ông cho biết tuần trước Phó Tổng Thống Joe Biden trình bày cho ông và các Thượng Nghị Sĩ khác biết tình hình, và xác định là 25 tòa đại sứ Hoa Kỳ ở nước ngoài được coi là đặc biệt dễ bị tổn thương.

21 cơ sở ngoại giao bị tạm thời đóng cửa ngày Chủ Nhật vừa qua ở 9 nước Trung Đông, 7 nước Phi Châu và 2 nước Nam Á. Hôm Thứ Hai bộ ngoại giao Hoa Kỳ cho biết 19 trong số đó sẽ còn phải tiếp tục đóng cho đến ngày 10 tháng 8 trong khi lời cảnh báo nên sẵn sàng đề phòng cho các công dân Hoa Kỳ du hành ở ngoại quốc còn có giá trị ít nhất là cho tới hết tháng 8. Nhưng Bộ này cũng nhấn mạnh rằng đây là sự gia hạn đề phòng căn cứ trên nhiều tin tức đáng nghi ngờ chứ không phải vì có thêm đe dọa mới.

Fox News nói rằng họ dẫn một nguồn tin yêu cầu không tiết lộ xuất xứ, cho biết bà Susan Rice, Cố Vấn An Ninh Quốc Gia, là người đóng vai trò chính trong những biện pháp an ninh hiện nay. Bà Rice năm ngoái đã bị những người Cộng Hòa chĩa mũi dùi phê phán mạnh mẽ trong vụ khủng bố tấn công lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Benghazi, Libya, vì lời loan báo sự việc không chính xác lúc ban đầu. Hậu quả của chuyện này là bà đã phải rút lui khỏi chức vụ Ngoại Trưởng do Tổng Thống Obama đề cử vì dự đoán những trở ngại không vượt qua khỏi trong quá trình chuẩn nhận tại Thượng Viện. Bà vừa rời khỏi chức vụ đại sứ tại Liên Hiệp Quốc khi Tổng Thống chỉ định làm Cố Vấn An Ninh Quốc Gia, một chức vụ không cần phải qua thủ tục chấp nhận của Thượng Viện.

Theo Fox News, bà Rice lần này không muốn trở lại mắc phải rắc rối như vụ Benghazi hồi năm ngoái và rút được kinh nghiệm về hành động bất ngờ của al-Qaeda. Hôm Thứ Bảy bà chủ tọa một buổi họp thảo luận về vấn đề an ninh với các giới chức cao cấp, gồm cả Ngoại Trưởng John Kerry và Giám Đốc Tình Báo Quốc Gia James Clapper.

Cũng theo nguồn tin Fox News thì biện pháp an ninh của Hoa Kỳ một phần do từ loạt tấn công của al-Qaeda vào các nhà tù trong vòng hơn một tháng qua ở Afghanistan, Iraq, Palistan. Hai vụ đáng chú ý nhất là ở Benghazi, Libya và Aleppo, Syria với hàng trăm thành viên đặc vụ al-Qaeda được giải thoát và những đương sự này có thể trở lại “chiến trường” hoạt động, như nhận thấy bằng các lời trao đổi gia tăng mà tin tình báo đã tiếp nhận được.

Một nhà ngoại giao ở Trung Đông nói với Fox News rằng lãnh tụ al-Zawahiri cũng yêu cầu al-Qaeda ở Trung Đông phải tăng hoạt động sau khi nhiều thủ lãnh bị tiêu diệt, hầu hết do các cuộc xạ kích bởi máy bay không người lái.

Nói chuyện trên chương trình “This Week” của truyền hình ABC, Dân Biểu Dutch Ruppenrberger, thành viên Dân Chủ cao cấp trong ủy ban tình báo Hạ Viện, xác nhận là những trao đổi tiếp nhận được là giữa các lãnh đạo al-Qaeda ở bán đảo Á Rập trong đó có Yemen và những tin tình báo ấy cho thấy sự sửa soạn một vụ tấn công lớn. Al-Qaeda ở Yemen là nhóm nguy hiểm nhất, đã âm mưu nhiều vụ tấn công vào Hoa Kỳ. Dân Biểu Cộng Hòa Pete King tiểu bang New York, chủ tịch tiểu ban nội an Hạ Viện về tình báo và phản tình báo, nói rằng các đe dọa có ấn định thời điểm nhưng không biết được địa điểm.

Một yếu tố quan trọng khác là tháng Ramadan vừa chấm dứt có nghĩa là người Hồi Giáo không còn chịu những hạn chế về ăn uống và hoạt động. Đồng thời 7 tháng 8 là ngày kỷ niệm 15 năm vụ tấn công khủng bố năm 1998, do al-Qaeda phối hợp cùng lúc đánh vào hai tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Kenya và Tanzania.

Theo CNN, một thông điệp chuyển đi giữa các thành viên đặc vụ al-Qaeda mà tình báo Hoa Kỳ thâu nhận được đã dẫn tới biện pháp đóng cửa những cơ sở ngoại giao ngày Chủ Nhật. CNN nói rằng theo yêu cầu của một giới chức chính phủ, họ không phổ biến nội dung chi tiết của thông điệp này vì tính nhạy cảm của tin tình báo.

Anh và Pháp cũng có ra một số chuẩn bị phòng ngừa và đối phó, chẳng hạn Pháp ra lệnh cấm công dân mình tới Benghazi và một số nơi ở châu Phi, vì từ trước đến nay nhiều vụ khủng bố của al-Qaeda đã xảy ra tại các nơi không có sự đề phòng và kiểm soát chặt chẽ được như Hoa Kỳ.

Theo thống kê của truyền hình al-Jazeera thì trong hơn 20 năm qua, 12 vụ khủng bố quan trong, 20%, do thành phần đầu não al-Qaeda điều động; 15 vụ, 25%, do các chi nhánh địa phương al-Qaeda thực hiện; 32 vụ, 54%, do những nhóm có ít nhiều liên hệ hoặc với sự khuyến khích của al-Qaeda.

Al-Jazeera cho rằng mặc dầu chính quyền Obama tuyên bố sẽ hạn chế sử dụng máy bay không người lái, hai cuộc xạ kích tại Yemen tuần trước đã làm 9 người thiệt mạng. Các nạn nhân là thành phần khủng bố hay không thì việc này cũng đều tiếp đạn cho al-Qaeda và đồng minh tăng hành động trả thù.

Andrey Chaplygin viết trên nhật báo Novyye Izvestiya ở Nga: “Sự lo ngại của Hoa Kỳ là đúng. Dù có hay không có tin tình báo đầy đủ giá trị tin cậy, sự kiện hàng trăm khủng bố thoát ra khỏi nhà tù là rủi ro lớn đáng phải đề phòng”. (HC)