Có đến 70% mẫu vũ khí do Trung Quốc sản xuất được sao chép từ Nga biến Trung Quốc trở thành công xưởng sao chép vũ khí lớn nhất thế giới. Nền công nghiệp quốc pḥng Trung Quốc được h́nh thành dưới sự bảo trợ về mọi mặt từ Liên Xô, tất nhiên không thể tránh khỏi những ảnh hưởng từ đường lối phát triển, cách thiết kế vũ khí từ Liên Xô. Trong quá tŕnh hợp tác kỹ thuật quân sự giữa hai nước những năm 1950, Liên Xô cung cấp giấy phép sản xuất như tên lửa chống hạm P-15 Termit, máy bay chiến đấu Mig-15.
Những năm 1990 khi Nga-Trung nối lại quan hệ sau khi Liên Xô sụp đổ sự hợp tác kỹ thuật quân sự giữa hai nước có những chuyển biến mới. Đặc biệt sau khi Nga cung cấp giấy phép sản xuất
tiêm kích Su-27 cho Trung Quốc với tên gọi J-11 đă mở đường cho một làn sóng sao chép vũ khí Nga một cách dữ dội. Những sản phẩm đ́nh đám mà Trung Quốc sao chép từ Nga tạo nên một cuộc tranh căi gay gắt giữa 2 nước về quyền sở hữu trí tuệ.
Sao chép từ các mẫu vũ khí mua được từ Nga
Tiêm kích J-11B
J-11B chính là sản phẩm sao chép gây nhiều tranh cải nhất giữa Nga-Trung sau khi Nga cung cấp giấy phép sản xuất tiêm kích Su-27 cho Trung Quốc với tên gọi J-11. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành chưa được 100 chiếc trong số lượng thỏa thuận 200 chiếc giữa đôi bên, Trung Quốc đă đơn phương chấm dứt hợp đồng và sao chép thành J-11B.

Hợp đồng cung cấp giấy phép cho Trung Quốc từ một thương vụ ngon ăn trở thành “quả đắng”cho công nghiệp quốc pḥng Nga. Hậu quả của thương vụ này c̣n tiếp diễn cho đến tận hôm nay, ngoài những thiệt hại về kinh tế, quyền sở hữu trí tuệ của các nhà sáng chế Nga c̣n bị xâm hại một cách nghiêm trọng.
Tiêm kích J-16
Sau khi sao chép thành công Su-27 thành J-11B đă tạo nhiều tiền đề cho Trung Quốc trong việc tiếp tục sao chép vũ khí Nga bất chấp những phản đối từ Moscow. Trung Quốc đă mua được từ Nga 76 chiếc tiêm kích Su-30MKK và 24 chiếc Su-30MK2 không có ǵ ngạc nhiên khi Trung Quốc sao chép mẫu tiêm kích này thành J-16.
Tháng 6/2012, mẫu tiêm kích J-16 xuất hiện bên ngoài nhà máy chế tạo máy bay Thẩm Dương không nằm ngoài dự đoán của các nhà phân tích quân sự thế giới. Thật khó để phân biệt sự khác nhau giữa Su-30MKK của Nga và J-16 của Trung Quốc.
Hệ thống pḥng không tầm xa HQ-9
Ban đầu, hệ thống tên lửa pḥng không này được phát triển dựa trên tên lửa pḥng không Patriot của Mỹ mà Trung Quốc t́m hiểu được từ một bên thứ 3 nào đó. Tuy nhiên, tính năng của hệ thống này khá hạn chế và không đáp ứng được các tiêu chuẩn của tên lửa pḥng không hiện đại.

Vận may đă đến với Trung Quốc vào những năm 1990, Bắc Kinh đă đạt được thỏa thuận mua bán hai tiểu đoàn
tên lửa pḥng không tầm xa S-300PMU1. Ngay lập tức các kỹ sư Trung Quốc đă mổ xẽ S-300 để nghiên cứu.
Không lâu sau đó vào năm 1999, biến thể HQ-9A sao chép S-300 đă xuất hiện biến nó thành đứa con lai “Nga-Mỹ” HQ-9A có h́nh dáng xe phóng và ống phóng, tên lửa giống y hệt S-300 của Nga trong khi đó nó lại sử dụng kiểu dẫn đường tương tự như Patriot của Mỹ.
Việc Trung Quốc sao chép S-300 đă gây nhiều thiệt hại cho Nga trên phương diện xuất khẩu. Ngay sau khi sao chép thành công Trung Quốc đă đem hệ thống tên lửa pḥng không HQ-9A tham gia đấu thầu trong chương tŕnh mua sắm hệ thống pḥng không tầm xa của Thổ Nhĩ Kỳ.
Sao chép bằng các hoạt động gián điệp công nghiệp
Ngoài việc sao chép những vũ khí đă mua được từ Nga, Trung Quốc c̣n sao chép cả những mẫu vũ khí chưa hề được xuất khẩu cho nước này. Bằng các hoạt động gián điệp công nghiệp ráo riết hoặc mua lại thông qua một bên thứ ba, Trung Quốc đă sao chép được một số vũ khí của Nga mà không cần phải mua nó và cái đích của các hoạt động này là từ “mỏ vàng” công nghệ ở Ukraine.
Tiêm kích trên hạm J-15
Sau một thời gian dài không thuyết phục được Moscow bán tiêm kích trên hạm Su-33, Trung Quốc đă lặn lội sang “cầu cạnh” Ukraine bán nguyên mẫu T-10K của Su-33 mà nước này đang nắm giữ. Trong lúc kinh tế đang khó khăn lại được Trung Quốc trả một đống tiền cho một mẫu tiêm kích đang nằm không thật khó để Ukraine từ chối nó.

Không lâu sau đó, mẫu thử nghiệm tiêm kích trên hạm do Trung Quốc sản xuất đă xuất hiện với tên gọi J-15. Khi h́nh ảnh của tiêm kích J-15 xuất hiện không khó khăn ǵ để nhận ra nó là một bản sao của tiêm kích trên hạm Su-33 của Nga. Mặc dù tính năng của loại tiêm kích sao chép này vẫn là một ẩn số song việc Trung Quốc sao chép nó tiếp tục gây nhiều thiệt hại cho Nga về mọi mặt.
Tên lửa đạn đạo chiến thuật M20
Xuất hiện tại triển lăm quốc pḥng IDEX-2013 tại Dubai, UAE, tên lửa đạn đạo chiến thuật M20 lập tức thu hút sự chú ư đặc biệt của giới quân sự thế giới. M20 thu hút sự quan tâm của dư luận không phải đặc tính kỹ thuật ưu việt của nó mà v́ nó giống tên lửa đạn đạo chiến thuật 9K720 Iskander của Nga một cách kỳ lạ.

Mặc dù nhà sản xuất Trung Quốc giới thiệu đây là hệ thống tên lửa đạn đạo chiến thuật do họ tự thiết kế và sản xuất. Nhưng vấn đề đáng quan tâm ở đây là các nhà thiết kế Trung Quốc lại có cùng một ư tưởng như các nhà thiết kế Nga hay đây chỉ là một động thái nhằm che đậy cho hành động “chôm” ư tưởng người khác.
Cho dù M20 mới chỉ xuất hiện ở dạng mô h́nh nhưng điều đó cho thấy các nhà sản xuất Trung Quốc đă sẳn sàng để cho ra đời một biến thể Iskander “made in China” Không chỉ dừng lại ở mức độ sao chép vũ khí để cung cấp cho quân đội, cái đích mà Trung Quốc hướng tới chính là thị trường xuất khẩu.
Nếu không thể xuất khẩu vũ khí th́ nền công nghiệp quốc pḥng hùng mạnh của Trung Quốc chỉ là hạng “hai lúa” mà thôi. Vũ khí Nga vốn đă nổi tiếng trên thế giới nên việc sản xuất những mẫu vũ khí giống của Nga sẽ tạo được sự quan tâm của quốc tế theo kiểu “đốt cháy giai đoạn”.
Sao chép vũ khí Nga mang lại lợi ích trước mắt là có vũ khí để trang bị cho quân đội và xa hơn nữa là hướng tới thị trường xuất khẩu nhưng điều đó lại cho thế giới thấy một điều là công nghiệp quốc pḥng Trung Quốc chỉ là nền công nghiệp “sao chép” không hơn không kém, thật khó để nhận ra đâu là bản sắc riêng của công nghiệp quốc pḥng Trung Quốc.
TM