Bay Vút tổng kết những sự kiện nổi bật nhất tại Việt Nam trong năm qua.
Thay đổi bộ máy lãnh đạo cấp cao
Diễn ra từ ngày 11-19/1với gần 1.400 đại biểu đại diện cho hơn 3,6 triệu đảng viên, Đại hội Toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam có nhiệm vụ bầu cử và sắp xếp lại nhân sự Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa mới (nhiệm kỳ 2011-2015), đồng thời đưa ra những chiến lược về phát triển kinh tế xã hội trong mười năm 2011-2020.
Đại hội đã bầu ra Ban chấp hành Trung ương gồm 175 ủy viên chính thức và 25 ủy viên dự khuyết. Bộ Chính trị khóa XI gồm 14 người, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, và có 5 ủy viên mới.
Kết quả bầu cử Ban Chấp hành Trung ương khóa XI được giới quan sát cho rằng thể hiện sự đổi mới và cải tổ chính trị ở Việt Nam. Tỉ lệ đại biểu trẻ đắc cử (dưới 50 tuổi), bao gồm cả ủy viên trung ương chính thức và dự khuyết, tăng lên (đạt 18%). Riêng tỉ lệ đại biểu nữ đắc cử đạt gần 10% so với 8% tại Đại hội Đảng lần trước. Việc một số người đứng đầu các viện nghiên cứu trúng cử vào BCH Trung ương cho thấy Việt Nam ngày càng chú trọng phát triển nền kinh tế dựa vào tri thức.
Kỳ họp thứ I Quốc hội khóa XIII diễn ra từ 21/7 đến 6/8 đã bầu ông Nguyễn Sinh Hùng làm Chủ tịch Quốc hội và ông Trương Tấn Sang làm Chủ tịch nước. Ông Nguyễn Tấn Dũng tiếp tục được bầu làm thủ tướng thêm một nhiệm kỳ 5 năm với tỷ lệ phiếu tín nhiệm lên tới 94%.
Biển Đông dậy sóng
Năm 2011 là năm nhiều sóng gió tại Biển Đông, khu vực dồi dào tài nguyên thiên nhiên đồng thời cũng là nơi có nhiều tuyến hàng hải quan trọng. Biển Đông đã trở thành một trong những điểm nóng vì một số quốc gia Châu Á, bao gồm Trung Quốc, Việt Nam, Phillipines, Malaysia, Bruinei và Đài Loan cùng đưa ra các tuyên bố chủ quyền chồng lấn nhau.
Việt Nam cho biết, kể từ năm 2009, có rất nhiều thuyền đánh cá nước này bị tàu Trung Quốc bắt giữ trong các vụ tranh chấp lãnh hải tại Biển Đông.
Đặc biệt, quan hệ Việt Nam- Trung Quốc đột ngột xấu đi và gia tăng căng thẳng khi liên tiếp vào cuối tháng 5 và đầu tháng 6/2011, các tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam bị các tàu hải giám, tàu đánh cá và tàu ngư chính của Trung Quốc quấy nhiễu khi đang hoạt động trong vùng biển mà Việt Nam khẳng định là Khu vực Đặc quyền Kinh tế của mình.
Tình trạng căng thẳng ngoài Biển Đông bùng nổ trên Internet khi nhiều trang mạng của chính phủ hai nước bị các tin tặc của đối phương tấn công. Nhiều hành động sau đó của các nước có liên quan như tập trận, cử tàu có vũ trang tới các vùng biển tranh chấp, biểu tình phản đối... khiến Biển Đông luôn là một điểm nóng.
Riêng tại Việt Nam, có thể nói vấn đề chủ quyền biển đảo là chủ đề nóng trong năm 2011, được thể hiện rõ ở việc nhiều lãnh đạo cấp cao nhất đã lên tiếng công khai về vấn đề này.
Đặc biệt, trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội Việt Nam khóa 13 vào ngày 25/11, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định chủ trương của Việt Nam là đàm phán để đòi lại chủ quyền tại quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc đã dùng vũ lực chiếm đoạt từ năm 1974. Tuyên bố này được giới quan quan sát xem là rất hiếm hoi và là một bước đi táo bạo, xét từ góc độ mối quan hệ ‘16 chữ vàng’ và ‘tinh thần 4 tốt’ giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Một số chuyên gia nước ngoài nhận định việc lần đầu tiên các quan điểm về chủ quyền Hoàng Sa của Việt Nam được đưa ra tại một sự kiện chính thức như vậy cho thấy Việt Nam đang tìm cách củng cố tuyên bố mạnh mẽ đối với quần đảo Hoàng Sa để thoát khỏi tầm ảnh hưởng ngầm của Trung Quốc.
Biểu tình ôn hòa phản đối Trung Quốc
Vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông cũng dẫn đến một hoạt động chính trị vốn rất hiếm khi xảy ra ở Việt Nam là biểu tình.
Ngay sau sự kiện tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam bị tàu Trung Quốc quấy nhiễu cuối tháng 5, hàng ngàn người tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã tham gia tuần hành và biểu tình phản đối Trung Quốc vào đầu tháng 6. Các cuộc biểu tình tại Việt Nam rất hiếm thấy nên giới phân tích cho rằng hoạt động này được chính quyền ngầm cho phép để kín đáo tỏ thái độ không bằng lòng đối với Bắc Kinh.
Hoạt động này diễn ra đều đặn vào các dịp cuối tuần tại Hà Nội nhưng ở TP Hồ Chí Minh, sau hai cuộc biểu tình đầu tháng Sáu đã không còn hoạt động tương tự diễn ra.
Tại Hà Nội, sau 10 cuộc biểu tình “xuất phát từ tinh thần yêu nước và tâm lý bức xúc của quần chúng nhân dân” để “phản đối Trung Quốc xâm phạm chủ quyền biển, đảo của Việt Nam”, đến ngày 18/8, chính quyền thành phố chính thức yêu cầu “chấm dứt mọi hoạt động tụ tập, biểu tình, tuần hành tự phát” trên địa bàn thủ đô. Lý do mà chính quyền thành phố đưa ra là “những cuộc tụ tập, biểu tình, tuần hành tự phát đã gây ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội; tiềm ẩn các yếu tố gây mất ổn định chính trị; tác động tiêu cực tới việc thực hiện đường lối, quan hệ đối ngoại của Đảng, Nhà nước”.
Dư luận cho rằng có thể chính quyền Việt Nam lo ngại những cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc sẽ dần chuyển sang màu sắc chính trị. Bên cạnh đó, chính quyền Việt Nam cũng phải cân nhắc không làm mất lòng ‘người láng giềng khổng lồ’, đồng thời tránh bộc lộ các điểm yếu của mình với người dân.
Sau cuộc biểu tình lần thứ 11 diễn ra tại Hà Nội hôm 21/8 và bị lực lượng an ninh trấn áp mạnh với hơn 40 người biểu tình bị tạm giữ, hoạt động biểu tình khép lại với cuộc đối thoại giữa những người biểu tình và đại diện cao nhất của chính quyền thành phố là Bí thư Thành ủy.
Điều đáng nói là, từ thực tiễn biểu tình trong mùa hè 2011, chính quyền Việt Nam đã nhận ra nhu cầu phải hợp thức hóa hoạt động này, thể hiện qua việc Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chủ động yêu cầu Bộ Công An soạn thảo dự luật biểu tình.
Tại kỳ họp Quốc hội khóa 13 vào cuối tháng 11, Thủ tướng Dũng chính thức lên tiếng ủng hộ việc xây dựng dự luật này dù trước đó, đây là một chủ đề nóng, gây tranh cãi gay gắt tại diễn đàn Quốc hội. Ngay sau đó, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết đưa dự luật này vào chương trình chuẩn bị xây dựng luật và pháp lệnh nhiệm kỳ 13 nhằm thể chế hóa Điều 69 của Hiến pháp năm 1992, tạo công cụ pháp lý để công dân thực hiện quyền của mình và Nhà nước quản lý, kiểm soát hoạt động biểu tình theo đúng pháp luật.
Dịch chân tay miệng ở Việt Nam
Trong năm 2011, số ca mắc bệnh tay chân miệng tại Việt Nam tăng vọt làm số trẻ tử vong gia tăng mạnh.
Theo bác sĩ Babatunde Olowokure, chuyên gia nghiên cứu dịch bệnh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, những bệnh nhân tử vong chủ yếu do bị nhiễm loại vi-rút nguy hiểm trong số hai loại vi-rút gây ra căn bệnh này.
Ông Olowokure nhận định chính phủ Việt Nam đã rất nỗ lực trong việc hạn chế sự lây lan của dịch bệnh thông qua việc tuyên truyền kiến thức cho người dân trên các phương tiện truyền thông đại chúng cũng như cung cấp thông tin dịch bệnh tới các trường học, nhà trẻ, nơi có nhiều trẻ trong độ tuổi nhiễm bệnh nhất.
Kinh tế : lạm phát, sốt vàng, vỡ tín dụng đen
Theo hãng tin AFP, lạm phát của Việt Nam ở mức rất cao, thậm chí lên đến 23% trong tháng 8/2011. Trong đó, các mặt hàng thực phẩm tăng giá nhiều nhất, 34%.
Trước đó, trong tháng 5/2011, Liên Hợp Quốc nhận định Việt Nam là một trong 5 quốc gia có tỉ lệ lạm phát cao nhất thế giới.
Để giúp người dân phần nào vượt qua khó khăn, chính phủ Việt Nam đã gia tăng mức lương tối thiểu ở một số thành phố lớn. Tuy nhiên, việc tăng lương vẫn không đủ bù đắp chi tiêu cho người dân và gây ảnh hưởng tới các doanh nghiệp bởi gia tăng chi phí nhân công.
Sự trượt giá nhanh chóng của đồng tiền khiến rất nhiều người dân Việt Nam nghĩ tới việc dự trữ vàng. Điều này khiến cho cầu về vàng tăng vọt trong khi nguồn cung có hạn, dẫn đến giá vàng tăng rất cao so với mặt bằng chung của thế giới.
Cơn sốt vàng góp phần đẩy mức lạm phát lên cao và chính phủ Việt Nam đã kêu gọi người dân không nên chỉ đầu tư vào vàng để giúp ổn định nền kinh tế.
Nhằm đa dạng hóa các hình thức đầu tư, nhiều người dân tham gia vào các đường dây tín dụng đen có lãi suất rất cao, thậm chí lên đến 12%/tháng (144%/năm tính theo lãi đơn và 290% tính theo lãi kép). Với hy vọng đồng tiền sẽ ‘sinh sôi, nảy nở’ lên gấp nhiều lần chỉ trong một thời gian ngắn, họ đã vay tiền ngân hàng, bạn bè, người thân... để đổ vào các đường dây tín dụng đen.
Tuy nhiên, việc chính phủ gia tăng mạnh mẽ lãi suất cơ bản và thắt chặt tín dụng của các ngân hàng để góp phần giải quyết lạm phát đã dẫn đến sự sụp đổ của hàng loạt đường dây tín dụng đen có quy mô từ hàng chục đến hàng trăm triệu đô-la, khiến rất nhiều người bị mất trắng toàn bộ tài sản.
Trước tình hình đó, các cuộc điều tra đặc biệt đã được tổ chức nhằm đưa những kẻ lừa đảo ra trước pháp luật.
Australia tăng viện trợ cho Việt Nam
Trong năm 2011, chính phủ Australia quyết định gia tăng viện trợ nước ngoài thêm gần 500 triệu đô-la so với trước đây, chủ yếu dành cho các nước láng giềng trong khu vực, trong đó có Việt Nam.
Theo đó, trong năm tài chính 2011-2012, Việt Nam sẽ nhận 137,9 triệu đô-la viện trợ, tăng hơn 10 triệu đô-la so với năm tài chính 2010-2011.
Kế hoạch viện trợ cho Việt Nam của Australia trong giai đoạn 2010-2015 sẽ tập trung vào việc phát triển nguồn nhân lực thông qua các chương trình học bổng, cải cách cơ sở hạ tầng, chính sách và phát triển bền vững môi trường.
Hòa giải giữa cựu chiến binh Việt Nam và Australia
Một cuộc hòa giải chính thức giữa các cựu chiến binh Australia-Việt Nam đã được lên kế hoạch nhằm đánh dấu 50 năm ngày Australia tham chiến tại Việt Nam.
Ông Don Rowe - Chủ tịch hội Cựu Chiến binh Australia (RSL), bang New South Wales, cho biết trước đó, kế hoạch này nhận được sự quan tâm của chính phủ Việt Nam cũng như sự ủng hộ nhiệt tình của hội cựu chiến binh nước này.
Về phía Australia, Ngoại trưởng Kevin Rudd rất ủng hộ việc hòa giải. Trong một chuyến thăm Việt Nam, ông Rudd cùng với một số cựu chiến binh Australia đã tới thăm địa danh Long Tân, nơi binh lính Australia từng chiến đấu trước đây. Trong thời gian này, ông Rudd thông báo chương trình tài trợ của Australia nhằm phục hồi chức năng vận động cho những nạn nhân chiến tranh.
Tuy nhiên, trong tháng 10/2011, RSL đã quyết định bãi bỏ kế hoạch ký kết Biên bản Ghi nhớ với Hội Cựu chiến binh Việt Nam do vấp phải sự phản đối từ một số cựu chiến binh Australia.
Ông Ron Rowe nhận định mặc dù điều này có thể ảnh hưởng tới kế hoạch hòa giải giữa hai nước nhưng trong tương lai, nó vẫn có thể được thông qua.
Hội Cựu Chiến binh Australia bỏ kế hoạch ký hợp tác với Việt Nam
Học giả Việt Nam phản đối chiêu bài hợp pháp hóa bản đồ ‘đường lưỡi bò’ của Trung Quốc
Năm 2011, học giả Việt Nam trong và ngoài nước đã thành công trong việc phát hiện và lên tiếng phản đối hành động được cho là “núp bóng khoa học để mưu đồ chính trị” của Trung Quốc.
Hai tạp chí khoa học hàng đầu là Nature và Science đã đăng một số bài viết của học giả Trung Quốc trong đó có kèm bản đồ ‘đường lưỡi bò’ khẳng định chủ quyền Trung Quốc đối với phần lớn Biển Đông. Cụ thể, tháng 9/2010, Nature đăng bài ‘Tác động của biến đổi khí hậu tới nguồn nước và nông nghiệp ở Trung Quốc’; tháng 7/2011, Sciene đăng bài ‘Lịch sử nhân khẩu Trung Quốc và những thách thức trong tương lai’. Cả hai bài viết đều không liên quan tới vấn đề tranh luận về chủ quyền.
Trước những thư phản đối từ các học giả người Việt, ngày 20/10/2011, Nature cho đăng liền một bài xã luận và bài viết của phóng viên David Cyranoski vạch trần âm mưu hợp lí hóa bản đồ ‘đường lưỡi bò’ bằng con đường khoa học chính thống.
Tạp chí Science trước đó, ngày 30/9/2011, đăng thư của ban biên tập, đại ý nói bản đồ ‘đường lưỡi bò’ đăng kèm trong bài viết không phản ánh quan điểm của tạp chí này về vấn đề chủ quyền nhưng từ chối đăng thư phản đối của học giả Việt Nam.
Gần đây nhất, trong tháng 12, sau những trao đổi qua lại, cuối cùng Tạp chí Science điện tử cũng quyết định đăng tải bức thư của nhóm học giả Việt Nam phản đối bài báo của học giả Trung Quốc có đính kèm bản đồ ‘đường lưỡi bò’.
Học giả Việt ở Australia phản đối ‘đường lưỡi bò’ trên tạp chí Science
Lũ lớn nhất trong 10 năm
Những trận mưa lớn bất thường trong tháng 10 và 11 cùng với lũ lụt đã tạo nên đợt lũ lụt lớn nhất trong 10 năm qua và ảnh hưởng lớn tới Việt Nam.
Lũ lụt tại vùng đồng bằng sông Mekong ở khu vực phía Nam Việt Nam đã khiến 78 người thiệt mạng, trong đó có 65 nạn nhân là trẻ em dưới 16 tuổi. Hơn 125 nghìn ngôi nhà và 10 nghìn héc-ta diện tích trồng lúa đang bị ngập trong biển nước.
Tại khu vực miền Trung, mưa lớn cộng với việc hồ thủy điện miền Trung đồng loạt xả lũ khiến hàng trăm nghìn gia đình ở vùng hạ du bị ngập nặng.
Đầu tháng 11, tỉnh Thừa Thiên-Huế chìm trong biển nước, giao thông chia cắt, có nơi ngập đến 2 m.
Theo AFP, tổng cộng có hơn nửa triệu người Việt Nam bị ảnh hưởng bởi lũ lụt.
Việt Nam quyết tâm xây nhà máy điện hạt nhân với Nhật Bản
Trước nhu cầu năng lượng, Việt Nam đã thể hiện quyết tâm xây dựng nhà máy điện hạt nhân bằng hiệp định giữa hai chính phủ Việt Nam và Nhật Bản về hợp tác phát triển và sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hoà bình vào ngày 20/01/2011.
Bất chấp sự cố khủng hoảng do động đất và sóng thần tại nhà máy hạt nhân Fukushima ở Nhật, ngày 2/11/2011, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký kết với Thủ tướng Nhật Yoshihiko Noda bản thỏa thuận mới về hợp tác xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại tỉnh Ninh Thuận với công nghệ của Nhật.
Được biết công nghệ hạt nhân sử dụng tại Việt Nam tiên tiến và khác với công nghệ ở khu phức hợp điện hạt nhân Fukushima.
Theo dự kiến, nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận I và II sẽ khởi công vào năm 2014 và đi vào hoạt động vào năm 2021 và 2022 với công suất mỗi tổ máy là 1.000MW (tổng công suất của hai nhà máy lên đến 4.000MW).
Bảo vệ đa dạng sinh học tại Việt Nam
Năm 2011 là năm mà Việt Nam được Quỹ Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) nhắc đến hai lần trong các bản tin trên thế giới.
Tháng 10, WWF xác nhận thông tin con tê giác một sừng cuối cùng ở Việt Nam bị bắn chết tháng 4/2011 để lấy sừng. WWF đồng thời công bố bản báo cáo chi tiết cho rằng cơ quan hữu trách của Việt Nam đã thất bại trong việc kiểm soát việc săn bắn loài tê giác cũng như thiếu các nỗ lực bảo tồn thích hợp khiến môi trường sinh thái của loài này bị thu hẹp.
Tháng 12, ba loài chỉ có tại Việt Nam cùng với hơn 200 loài động thực vật khác tại các nước trong lưu vực sông Mekong được WWF mới phát hiện: thạch sùng ngũ sắc ở Hòn Khoai, một loài nhông cát tự nhân bản không cần con đực và loài ‘chim hót lá’.
Các chuyên gia của WWF cũng cảnh báo rằng đa dạng sinh học ở lưu vực sông Mekong nói chung và các loài mới phát hiện nói riêng có thể đang bị đe dọa nghiêm trọng do tình trạng phát triển nhanh nhưng thiếu bền vững và cả nạn săn bắt bừa bãi.
Theo bayvut
11 sự kiện nổi bật tại Việt Nam 2011
