Khốn khổ vì mỏ sắt Thạch Khê

Hàng trăm hộ dân sống quanh khu vực mỏ sắt Thạch Khê, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh đang sống dở chết dở, đứng trước nguy cơ đói ăn, bệnh tật chỉ vì chủ đầu tư không đủ vốn để đền bù và bố trí tái định cư cho họ.

Tính đến nay, mỏ sắt Thạch Khê - mỏ sắt lớn nhất Đông Dương - đã đi vào khai thác được 3 năm. Thế nhưng trong ngần ấy thời gian, hàng trăm hộ dân thuộc diện giải tỏa lại rơi vào cảnh đi không được, ở không xong. Đi không được vì không biết đi chỗ nào, ở không xong vì môi trường sống bị đe dọa nghiêm trọng, nguồn nước cạn kiệt, ô nhiễm kinh hoàng.

“Dự án làm hại dân”

Vừa cặm cụi xin nước về nấu ăn, cụ Phan Thị Tân (75 tuổi), ở xóm 1, xã Thạch Đỉnh, huyện Thạch Hà vừa chua chát nói: “Gần 3 năm ni rồi, từ ngày mỏ sắt Thạch Khê đi vào bóc đất tầng, đến nay ao hồ, sông suối cạn kiệt, giếng trơ đáy, cây cối chết khô, hoa màu cũng không làm được…”. Ông Bùi Quang Chiến, xóm trưởng xóm 1 thì cho biết: “Cuộc sống của chúng tôi chủ yếu dựa vào khoảng 30 ha đất trồng rau màu và cây ăn quả. Thế nhưng, những năm gần đây, tình trạng đất bị bỏ hoang, cây ăn quả chết hàng loạt vì thiếu nguồn nước ngầm đã khiến người dân chúng tôi sống dở chết dở”. Ông Nguyễn Đình Ân, nhà chỉ cách công trường mỏ sắt Thạch Khê chừng 100m và có nguy cơ sập bất cứ lúc nào, nói như mếu: “Dự án làm lợi cho dân đâu không biết nhưng làm hại cho dân thì ai cũng nhìn thấy từ lâu…”.

Giếng trơ đáy, cây cối chết khô, ruộng vườn trơ trọi vì mỏ sắt Thạch Khê bóc đất tầng phủ.

Theo ông Ân, từ đầu tháng 4/2010 đến nay, những người dân nơi đây không chỉ phải sống cảnh thiếu nước sinh hoạt, cây cối hoa màu chết khô mà còn phải chịu cảnh “bão cát” do Công ty sắt Thạch Khê bóc đất tầng phủ. Nơi đây hiện đang là một công trường nghi ngút cát bụi, máy móc ngày đêm đào sâu bám sát làng, từng dãy núi cát thải cao 40 - 50m liên tục hình thành. Lòng mỏ sâu đến 30 - 40m so với mặt đất nên đã hút cạn kiệt những mạch nước ngầm vốn ít ỏi của vùng đất bãi ngang này.

Chính quyền, người dân ngồi trên lửa

Điều khiến cả chính quyền địa phương lẫn người dân nơi đây bức xúc là trong khi chưa di dân ra khỏi vùng nguy hiểm, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần sắt Thạch Khê vẫn cho máy móc thiết bị khai thác rầm rộ, bỏ mặc cuộc sống bấp bênh của hàng trăm người dân. Không chịu được cảnh ô nhiễm, cuối tháng 4 vừa qua, hơn 250 người dân của 64 hộ thuộc xóm 1, xã Thạch Đỉnh (huyện Thạch Hà) đã kéo đến khu vực mỏ sắt Thạch Khê yêu cầu các đơn vị tạm dừng thi công, ngừng bơm nước, đồng thời giải quyết bồi thường, hỗ trợ tái định cư để người dân sớm ổn định cuộc sống. Thế nhưng đến nay, mọi chuyện vẫn không có gì thay đổi.

Gần 3 năm nay người hệ thống máy bơm nước của mỏ sắt hoạt động liên tục khiến nguồn nước ngầm giảm mạnh.... và người dân phải sống cảnh thiếu nước sinh hoạt.

Ông Nguyễn Đình Chuyên, Chủ tịch UBND xã Thạch Đỉnh cho biết, sau khi dự án mỏ sắt Thạch Khê hình thành và triển khai bóc đất tầng phủ, UBND huyện Thạch Hà đã giao cho UBND xã Thạch Đỉnh lên danh sách, xác định nguồn gốc đất và tài sản đất theo quy định của nhà nước để đền bù cho các hộ dân trong vùng giải tỏa. Theo đó, xã Thạch Đỉnh có trên 500 hộ dân nằm trong diện phải di dời, giải tỏa. “Đến nay, công tác kiểm đếm, áp giá đền bù cho các hộ dân đã hoàn tất nhưng phía công ty vẫn chưa cấp vốn để chi trả cho dân khiến chúng tôi như ngồi trên đống lửa”, ông Chuyên nói.

Ông Nguyễn Quốc Hương, Phó Chủ tịch UBND huyện Thạch Hà, bức xúc: “Theo cam kết đến cuối năm nay chúng tôi buộc phải hoàn tất việc di dời hơn các hộ dân đến 16 khu tái đinh cử nằm rải rác trên địa bàn 10 xã vùng biển. Thế nhưng, đến nay mới chỉ có 12 hộ được di dời, lý do chủ yếu là khu tái định cư chưa hoàn thành, dù theo cam kết lẽ ra lúc này đã được bàn giao cho người dân. Chủ đầu tư đã đẩy chúng tôi vào thế rất khó khăn”.

Thân Ba__DV