Ukraine triển khai chiến dịch “Thành phố Sạch” bắt giữ và truy tố hàng loạt quan chức làm rúng động chính trường thủ đô Kiev, nhưng đây thực sự là cuộc đấu tranh vì minh bạch hay chỉ là nước cờ chính trị? - tờ Kyiv Post đặt câu hỏi.
Một đòn bất ngờ
Vào ngày 6/2/2025, một loạt cuộc khám xét và bắt giữ đã diễn ra tại thủ đô Kiev của Ukraine, nhắm vào nhiều nghị sĩ Hội đồng thành phố và các quan chức trong chính quyền thành phố. Đây là một phần trong chiến dịch chống tham nhũng mang tên “Thành phố Sạch” do Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố viên Chống Tham nhũng Chuyên biệt (SAPO) phát động.
Trong quá trình điều tra, lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 6,4 triệu USD tiền mặt, 630.000 Euro và 800.000 Hryvnia được cất giấu trong các két sắt ngân hàng — một con số gây choáng váng, khiến dư luận phẫn nộ.
Theo NABU, đây là một tổ chức tội phạm có hệ thống, hoạt động nhằm chiếm đoạt các khu đất công có giá trị cao ở Kiev khi đất đai trở thành tài sản đắt giá trong bối cảnh dân số đô thị ngày càng tăng. Trong số các nghi phạm có các cựu nghị sĩ, Phó Thị trưởng Kiev, một số nghị sĩ đương nhiệm và các giám đốc doanh nghiệp công.
Người đứng đầu đường dây này được xác định là Denys Komarnytsky – một nhân vật có ảnh hưởng từng gắn bó với cựu Thị trưởng Leonid Chernovetsky và tiếp tục duy trì quyền lực thời Thị trưởng Vitali Klitschko. Komarnytsky từng là thành viên hội đồng thành phố Kiev và thậm chí còn được gọi là “thị trưởng trong bóng tối”. Tuy nhiên, sau khi bị điều tra, ông này đã nhanh chóng bỏ trốn ra nước ngoài vào tháng 3, khiến dư luận thêm bất bình.
Bóng dáng chính trị phía sau chiến dịch
Điều đáng chú ý là hầu hết các quan chức bị điều tra đều có liên hệ mật thiết với Thị trưởng đương nhiệm Vitali Klitschko. Ngay sau khi chiến dịch nổ ra, ông Klitschko lên tiếng trên Telegram, cam kết sa thải những người có liên quan và tiếp tục công cuộc “làm sạch chính quyền thành phố”.
Danh sách các quan chức bị bãi nhiệm bao gồm Phó Thị trưởng Kiev Petro Olenych, phó giám đốc các doanh nghiệp công như “Kyivblagoustrii” và “Quỹ Nhà ở Đặc biệt”, cũng như nhiều cán bộ phụ trách quy hoạch và đất đai của thành phố.
Ông Klitschko khẳng định: “Chúng tôi phải thừa nhận và sửa chữa sai lầm. Bảy quan chức đã bị sa thải vì liên quan đến ‘vụ đất đai’. Công cuộc làm sạch chính quyền sẽ tiếp tục".
Hai cựu quan chức Kiev liên quan đến chiến dịch “Thành phố Sạch” Denys Komarnytsky (phải) và Leonid Chernovetsky. Ảnh Kyiv Post
Tuy nhiên, cánh đối lập chính trị cho rằng, những hành động này mang tính “giữ thể diện” hơn là trách nhiệm thực chất. Điển hình là vụ từ chức của Tổng thư ký Hội đồng Thành phố Volodymyr Bondarenko – một đồng minh thân cận của ông Klitschko. Sau khi hội đồng không thể bãi nhiệm ông qua bỏ phiếu, Bondarenko từ chức “tự nguyện”, và Thị trưởng Klitschko cũng không bảo vệ ông.
Nghị sĩ Alina Mykhailova, thành viên đảng Holos và cũng là quân nhân chỉ trích: “Họ dàn dựng vở kịch: từ chức tự nguyện. Không phải bị sa thải trong ô nhục mà là rút lui trong danh dự".
Đối đầu với trung ương
Tình hình càng trở nên căng thẳng khi Tổng thống Volodymyr Zelensky vào cuối năm ngoái bổ nhiệm ông Tymur Tkachenko – một cựu đồng minh của Klitschko – làm người đứng đầu Cơ quan Quân quản Kiev (KMA). Đây là cơ quan có quyền lực lớn, chồng lấn với vai trò thị trưởng.
Các cố vấn của ông Klitschko lập tức phản đối gay gắt, cho rằng đây là một bước đi chính trị nhằm thâu tóm quyền lực ở thủ đô.
Điều này không phải là chưa từng có tiền lệ. Ở các địa phương khác như Chernihiv, nhiều thị trưởng đối lập đã bị cách chức và được thay thế bằng những người được chính quyền trung ương của Tổng thống Zelensky bổ nhiệm. Việc Tổng thống Zelensky chỉ tiếp thống đốc khu vực, mà không gặp thị trưởng trong các chuyến thăm, cho thấy sự rạn nứt ngày càng rõ ràng giữa chính quyền trung ương hay cụ thể là ông Zelensky và Thị trưởng Kiev Klitschko.
Thủ đô Kiev không chỉ là trung tâm hành chính mà còn là chiến trường chính trị quan trọng nhất của Ukraine. Từ thời Tổng thống Leonid Kuchma đến Petro Poroshenko, mọi tổng thống Ukraine đều cố gắng kiểm soát vị trí thị trưởng hoặc đảm bảo ứng viên của mình chiến thắng.
Với cuộc khủng hoảng hiện nay, câu hỏi đặt ra là: Liệu chính quyền Zelensky có thể thay thế ông Klitschko bằng một nhân vật “trung thành” hơn? Mặc dù mức độ tín nhiệm của Tổng thống Zelensky đã tăng sau các đối đầu quốc tế, nhưng việc tìm một ứng viên thị trưởng có thể thuyết phục cử tri thủ đô không phải chuyện dễ – nhất là trong bối cảnh niềm tin chính trị đang xuống thấp, Kyiv Post cho biết.
Cuối cùng, tờ báo kết luận rằng, chiến dịch “Thành phố Sạch” có thể là bước đi cần thiết để chống tham nhũng, nhưng cũng không thể phủ nhận yếu tố chính trị trong toàn bộ sự việc. Với những thay đổi trong nội bộ chính quyền thành phố và căng thẳng gia tăng với trung ương, Kiev đang trở thành một điểm nóng mới trong ván cờ quyền lực của Ukraine. Và người dân thủ đô – như thường lệ – là những người vừa kỳ vọng, vừa hoài nghi khi đứng giữa lằn ranh của sự minh bạch và những toan tính chính trị.
VietBF@ sưu tập
