Phát hiện xác tàu đắm từ Thế chiến II rò rỉ chất độc hại

[june04]

Con tàu V-1302 John Mahn bị đánh chìm xuống đáy Biển Bắc cách hơn 80 năm vẫn đang rò rỉ chất nổ và nguyên tố độc hại vào nước.

Xác tàu V-1302 John Mahn nằm dưới đáy Biển Bắc. Video: VLIZ

Các chất ô nhiễm nguy hiểm của xác tàu đắm tiếp tục ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật cũng như đặc điểm địa hóa của đáy biển gần đó, theo nghiên cứu mới được công bố hôm 18/10 trên tạp chí Frontiers in Marine Science.

"Công chúng thường khá quan tâm đến những con tàu đắm vì giá trị lịch sử, nhưng tác động môi trường tiềm tàng của chúng thường bị bỏ qua", tác giả nghiên cứu Josefien Van Landuyt, nhà kỹ thuật sinh học và vi sinh học tại Đại học Ghent của Bỉ, cho biết.

Xác của chiếc V-1302 John Mahn, nằm ở vùng Biển Bắc thuộc Bỉ, chỉ là một trong hàng nghìn xác tàu và máy bay nằm dọc theo đáy biển. Con tàu ban đầu hoạt động như một phương tiện đánh cá của Đức, nhưng sau đó được Hải quân Đức trưng dụng trong Thế chiến II như một tàu tuần tra.

Vào ngày 12/2/1942, 6 chiếc máy bay Hawker Hurricane của Lực lượng Không quân Hoàng gia Anh trong khi tuần tra bờ biển Bỉ đã tấn công V-1302 John Mahn. Hai quả bom trên không giáng xuống con tàu khiến nó chìm nhanh chóng, cướp đi sinh mạng của 11 thủy thủ và kéo theo hàng hóa của con tàu - đạn dược và than dự trữ - xuống đáy biển.


Mô phỏng máy bay ném bom đánh chìm tàu V-1302 John Mahn năm 1942. Ảnh: Fleet Air Arm Museum

Nhóm của Van Landuyt đã nghiên cứu tác động tiềm tàng của vụ đắm tàu này trong khuôn khổ dự án North Sea Wrecks. Mục tiêu của dự án là điều tra các xác tàu nằm trên đáy biển Biển Bắc - giáp với Bỉ, Na Uy, Đan Mạch, Hà Lan, Anh và Đức - tất cả đều tham gia vào Thế chiến II.

Các nhà nghiên cứu ước tính rằng, trên đại dương toàn cầu, những con tàu đắm từ cả hai cuộc chiến tranh thế giới chứa từ 2,5 triệu đến 20,4 triệu tấn sản phẩm dầu mỏ. Họ hy vọng dữ liệu do dự án thu thập được sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách quyết định các bước tốt nhất trong việc đối phó với xác tàu đắm ở Biển Bắc và bảo vệ hệ sinh thái của nó.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích các mẫu từ vỏ thép của con tàu cũng như lớp trầm tích xung quanh. Họ cũng thu thập mẫu ở một loạt địa điểm xung quanh con tàu theo các hướng và khoảng cách khác nhau để xem mức độ ô nhiễm kéo dài bao xa.

Các mẫu thử cho thấy nhiều kim loại nặng như niken và đồng cũng như asen và nhiều hợp chất gây nổ. Các hydrocarbon thơm đa vòng, hay PAH, là chất hóa học tự nhiên có trong xăng, than và dầu thô, cũng được tìm thấy.

Nhóm nghiên cứu nói rằng họ phát hiện nồng độ kim loại cao nhất gần hầm than của V-1302 John Mahn, nhưng nó cũng có trong trầm tích lắng đọng phía sau xác tàu. Các mẫu có nhiều hóa chất nhất cũng được đặt gần con tàu.

Các mảnh vỡ đã ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật xung quanh con tàu. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra Rhodobacteraceae và Chromatiaceae, những vi khuẩn phân hủy PAH trong các mẫu trầm tích chứa nhiều chất ô nhiễm nhất. Vi khuẩn khử sulfat Desulfobulbia cũng được xác định trong các mẫu lấy từ thân tàu, có khả năng gây ra sự ăn mòn của nó.

"Mặc dù xác tàu có thể hoạt động như một rạn san hô nhân tạo và có giá trị kể chuyện lịch sử to lớn, nhưng chúng ta không nên quên rằng chúng là những vật thể nguy hiểm do con người tạo ra, vô tình được đưa vào môi trường tự nhiên. Ngày nay, những con tàu đắm được trục vớt là vì lý do đó", Van Landuyt nói thêm.

Ngoài xác tàu, Biển Bắc còn chứa tới 1,6 triệu tấn đạn dược như đạn pháo và bom được ném xuống sau mỗi cuộc chiến tranh thế giới kết thúc. Chất nổ này cũng như các tác nhân chiến tranh hóa học khác có thể gây độc cho sinh vật. Những sản phẩm dầu mỏ cũng được biết là ảnh hưởng đến sự phát triển, sinh sản và ăn uống sinh vật biển.

Nghiên cứu này chỉ bao gồm các phân tích về vụ đắm tàu V-1302 John Mahn, nhưng Van Landuyt nhấn mạnh rằng cần lấy mẫu thêm nhiều xác tàu ở nhiều địa điểm khác nhau để có cái nhìn tổng quan hơn về tác động của chúng đối với Biển Bắc.