Chính phủ Na Uy mới đây vừa ban hành một quyết định mang tính lịch sử: cho phép trẻ 6 tuổi được phép quyết định giới tính của chính mình. Na Uy là đất nước giàu có, tiến bộ và là một trong 5 nước trên thế giới cho phép người trưởng thành được chuyển giới một cách hợp pháp mà không cần tới sự cho phép của bác sĩ.
Trong ảnh chụp hộ chiếu, Anna Thulin-Myge năm nay 10 tuổi có vẻ ngoài như mọi cô bé khác với mái tóc vàng dài, mượt, cả cái tên cũng giống như mọi cô bé khác, chỉ có điều ở cột giới tính của em lại là “M”. “Có nghĩa là nam ạ,” Anna nói. “Mấy tuần nữa em sẽ có hộ chiếu mới, và lúc đó sẽ đổi thành F.”
Na Uy, đất nước giàu có, tiến bộ của khoảng 5 triệu dân mới đây đã trở thành nước thứ 5 trên thế giới cho phép người trưởng thành được chuyển giới một cách hợp pháp mà không cần sự chấp thuận của bác sỹ hoặc can thiệp, cùng với Argentina, Ireland, Đan Mạch. Cho đến giờ, chỉ có Na Uy và Malta áp dụng quyền này với cả trẻ nhỏ.
Nhưng khác với Malta - nơi cho phép cha mẹ hoặc người giám hộ thay mặt cho con mình yêu cầu thay đổi giới tính tại tòa, Na Uy là quốc gia duy nhất cho phép trẻ em cũng có thể tự trải qua những thủ tục hành chính này như người lớn. Nếu được bố mẹ đồng ý, trẻ em Na Uy ngay từ 6 tuổi từ nay có thể tự xác nhận mình là nam hay nữ, thay cho giới tính được ghi nhận khi mới sinh. Và Anna là một trong số 9 đứa trẻ đã thực hiện quyền lợi chuyển giới này kể từ khi luật được áp dụng từ tháng Sáu, 2016.
Dù các nhà làm luật thừa nhận còn vài vướng mắc quanh việc chuyển đổi giới tính ở trẻ nhỏ nhưng thật sự khi được đưa ra bàn thảo, luật này không gặp phải nhiều chỉ trích, tranh cãi, được Quốc hội Na Uy thông qua với tỷ lệ phiếu bầu là 79-13. “Tôi đã gặp nhiều người trẻ cho biết luật mới đã khiến cuộc sống của họ dễ dàng hơn nhiều,” Bộ trưởng Bộ Y tế Bent Hoie, thành viên Đảng Bảo thủ, một trong những người dẫn dắt xúc tiến luật này cho biết.
Không cần thiết phải phẫu thuật hay tham dự những buổi tư vấn, thủ tục yêu cầu chuyển giới được thực hiện chỉ đơn giản như điền tờ khai hoàn thuế. Hầu hết trong số 250 người Na Uy đã nộp đơn là người trưởng thành, và cho đến thời điểm này, chưa có một yêu cầu nào bị từ chối.
Chẳng bao lâu nữa, Anna sẽ nhận được giấy xác nhận chính thức từ chính quyền cho giới tính nữ mà từ lâu cô bé đã biết là của mình. “Khi còn nhỏ, em đã thích mặc váy, chơi búp bê, nên em thật sự cho rằng mình đã luôn là một cô gái.” Mẹ của Anna, chị Siri Oline Myge, xác nhận điều này. “Tôi đã thấy Anna khác biệt từ trước khi con bé lên 3,” chị nói. “Con bé muốn cặp tóc và thật sự không vui khi bị cắt tóc.”
Anna sống cùng mẹ, bố dượng và ba người anh chị em. Khi Anna lên 5 tuổi, những người họ hàng và hàng xóm đã nói với mẹ của bé rằng cô đang nuông chiều một ý nghĩ nguy hiểm, và buộc tội cô về việc cho phép con trai nghĩ mình là con gái; thậm chí các nhân viên xã hội đã được gọi đến, giám sát gia đình cho đến khi bác sỹ thuyết phục được họ rằng giới tính nữ của Anna xác thực. Trong suốt khoảng thời gian đó, Anna đã phải sống trong cảm giác mơ hồ và bị chối bỏ khi bị buộc phải đến trường với cái tên Adrian. Sau khi chính thức đổi tên vào tháng Bảy, 2013, Anna bắt đầu mặc váy và bị bắt nạt, đến mức phải chuyển sang trường mới, nơi không có bạn học nào biết bé từng là Adrian.
Hiệp hội vì Sự Đa dạng Giới tính của Na Uy, nơi giúp thảo luật, đã thành công trong việc vận động giảm độ tuổi từ 7 xuống 6 để những đứa trẻ có thể bắt đầu đi học một cách thoải mái và suôn sẻ, không phải gặp những phiền phức như Anna. Thậm chí có những ý kiến ủng hộ cho rằng Na Uy nên cho phép việc này ở trẻ em dưới 6 tuổi, vì giới hạn tuổi chỉ cho thấy chúng ta không tin tưởng ở trẻ nhỏ.
Tuy vậy, ngoài một số nhóm tôn giáo hết sức phản đối thì thực tế cũng có cả những nhóm ủng hộ lên tiếng cho rằng luật cho phép việc chuyển giới được thực hiện rất đơn giản này là hơi quá vội vàng, và lo rằng có thể gây phản tác dụng. Được dẫn ra để chứng minh cho lo lắng này là trường hợp một người đàn ông Đan Mạch sau khi chuyển giới hợp pháp thành công theo chính sách tương tự như tại Na Uy, đã khỏa thân trong phòng thay đồ nữ. “Chúng tôi đã cố gắng trong rất nhiều năm để xây dựng nhận thức và sự thấu hiểu,” Mikael Scott Bjerkeli nói. “Nhưng những việc như thế này xảy ra, khi ai đó cởi hết quần áo, có thể khiến những người khác lại nghĩ tất cả rốt cuộc cũng chỉ là trò đùa.” Ông cho rằng cần thiết phải có việc tư vấn kỹ càng, thấu đáo trước khi cho phép chuyển đổi giới tính.
Quay trở lại với Anna, cô bé cho biết mình đã nghĩ rất lâu và rất kỹ, và dự định sẽ tiêm hormone để trì hoãn việc dậy thì cho đến khi đủ lớn để thực hiện phẫu thuật chuyển giới. “Em thật sự không hề nhớ Adrian,” cô bé nói. “Bởi em thật sự luôn muốn trở thành Anna, và bây giờ đã là Anna, một cô gái, em không muốn trở lại thành một cậu con trai.” Mẹ của bé, chị Siri Oline Myge cũng tràn đầy hy vọng sự công nhận hợp pháp mới có nghĩa con mình có thể hướng tới tương lai bớt được nhiều hiểu nhầm và nghi ngại, bởi “phải mất rất nhiều thời gian con tôi mới có thể tự tin trở lại.”
