Bão số 1 đặc biệt, bất thường và cực đoan

[PinaColada]

Bão số 1 là cơn bão đầu tiên trên Biển Đông xuất hiện trong tháng 6 sau hơn 40 năm, là cơn bão gây mưa lớn nhất trong tháng 6 cho Trung Trung Bộ trong suốt 73 năm qua.
Sáng sớm ngày 10/6, vùng áp thấp trên khu vực Bắc Biển Đông mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) với cường độ mạnh cấp 6, giật cấp 8. Chỉ hơn một ngày sau đó, ATNĐ mạnh lên thành bão, có tên quốc tế là WUTIP. Đây là cơn bão số 1 trên Biển Đông năm 2025, đồng thời là cơn bão đầu tiên trên tây bắc Thái Bình Dương năm nay.


Bão số 1 gây mưa lũ kỷ lục ở miền Trung.
Dù không đổ bộ đất liền nước ta mà di chuyển theo hướng vòng cung lên Trung Quốc nhưng những thiệt hại mà bão số 1 gây ra ở miền Trung mang tính lịch sử.

Với đặc điểm vùng mây rất rộng, lệch tây hoàn toàn kết hợp với tốc độ di chuyển quá chậm và hướng di chuyển dọc theo bờ biển miền Trung, bão số 1 đã trở thành thiên tai “đặc biệt, bất thường và cực đoan”, theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia.

Theo ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, bão số 1 cùng những thiên tai mà nó gây ra rất hiếm gặp trong lịch sử khí tượng thủy văn khu vực miền Trung.

Đây là cơn bão đầu tiên trên Biển Đông xuất hiện trong tháng 6 sau hơn 40 năm, đồng thời là cơn bão đầu tiên gây mưa đặc biệt lớn cho Trung Trung Bộ trong tháng 6 kể từ năm 1952, với lượng mưa vượt xa các kỷ lục trước đây.

Ngay từ chiều tối ngày 10/6, khi chưa mạnh lên thành bão, mưa đã xuất hiện ở Huế và Đà Nẵng. Trong suốt 3 ngày từ chiều tối 10/6 đến chiều tối 13/6, một “bom nước” dữ dội đã trút xuống các tỉnh miền Trung, từ Hà Tĩnh kéo dài đến Quảng Ngãi và Kon Tum.

Cường độ mưa là rất lớn đến đặc biệt lớn với tổng lượng mưa phổ biến 250-550 mm, nhiều nơi trên 800 mm, riêng tại trạm Bạch Mã (Huế) đạt 1.203 mm/3 ngày, cao nhất lịch sử trong tháng 6, vượt kỷ lục 410 mm/một ngày tại Nam Đông năm 1983.

"Bất thường hơn, có tới 32 trạm ghi nhận mưa 6 giờ, vượt 200 mm, trong đó trạm Lộc Trì (Thừa Thiên Huế) ghi nhận tới 319,4 mm trong 6 giờ, mức cực đoan hiếm thấy trong chuỗi số liệu tháng 6", ông Khiêm nói.

Hoàn lưu bão cũng gây ra một đợt lũ lớn sớm và bất thường, tập trung từ ngày 11-14/6 trên các sông từ Nam Quảng Bình đến Quảng Nam, với đỉnh lũ phổ biến mức báo động 2-3, có sông vượt báo động 3. Riêng sông Thạch Hãn và sông Bồ xác lập đỉnh lũ cao nhất trong tháng 6 trong vòng 30 năm qua.

Theo báo cáo của các tỉnh/thành phố Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, bão số 1 và mưa, lũ đã gây thiệt hại rất nghiêm trọng ở các tỉnh miền Trung.

Mưa lũ đã cướp đi sinh mạng của 9 người (Quảng Bình 04, Quảng Trị 03, Huế 02). Mưa lũ cũng làm 5 ngôi nhà bị sập đổ ở Quảng Nam, 94 nhà bị hư hỏng, tốc mái.

Đến ngày 16/6 vẫn còn 59.988 ha lúa, hoa màu bị ngập (Nghệ An 426 ha, Quảng Bình 13.436 ha, Quảng Trị 25.372 ha, Huế 18.853 ha, Đà Nẵng 1.901 ha). Về thủy sản, khoảng 2.341 ha nuôi thủy sản bị thiệt hại do ngập, cuốn trôi, 324 lồng bè bị thiệt hại. Bão cũng khiến 8 tàu bị chìm và hư hỏng.

Miền Trung đang trải qua một mùa hè dị thường, hiếm thấy. Trước đó, trong tháng 5, Hà Tĩnh cũng trải qua mưa lũ lịch sử.

Đêm 24 và rạng sáng ngày 25/5, do ảnh hưởng của không khí lạnh kết hợp nhiễu động trong đới gió Đông hoạt động tại mực 1.500-3.000 m, tương tác với địa hình của khu vực đèo Ngang (phần giữa Hà Tĩnh và Quảng Bình), một “bom nước” đã trút xuống dữ dội tại địa phương này.

Theo số liệu của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, hầu hết trạm đo mưa tại địa phương ghi nhận lượng mưa trên 100 mm, trong đó 55/103 trạm có mưa trên 100 mm, 29/103 trạm có mưa trên 200 mm, 13/103 trạm có mưa trên 300 mm và 7/103 trạm có mưa trên 400 mm. Riêng tại xã Kỳ Giang, huyện Kỳ Anh, lượng mưa lên tới 601,4 mm.

Nhiều kỷ lục đã thiết lập trong đợt mưa rất lớn và rất bất thường này. Tại trạm Hương Khê ghi nhận lượng mưa 155,4 mm, vượt giá trị lịch sử được thiết lập cách đây 41 năm. Trên sông Ngàn Sâu ghi nhận lũ kỷ lục trong tháng 5.

Theo ông Mai Văn Khiêm, những đợt thiên tai này cho thấy sự dịch chuyển thời vụ và mức độ cực đoan của thời tiết khí hậu ngày càng bất thường và không còn quy luật.

VietBF@ sưu tập