...Khi ở Huế, Trịnh Công Sơn thường tới nhà Ngô Vũ Bích Diễm - người ông viết tặng ca khúc Diễm Xưa. Lúc ấy, Dao Ánh là em gái Diễm vẫn là cô gái bé nhỏ chạy quanh chị.
Khi biết Trịnh Công Sơn và Diễm không thể vượt qua được những cách ngăn để đến với nhau, Dao Ánh đă viết thư an ủi Trịnh Công Sơn. Bức thư đầu tiên họ gửi cho nhau vào năm 1964, khi ấy, Trịnh Công Sơn 25 tuổi, vừa tốt nghiệp trường Sư phạm Quy Nhơn, lên dạy học ở Blao (Bảo Lộc, Lâm Đồng). C̣n Ngô Vũ Dao Ánh khi ấy 16 tuổi, nữ sinh trường Đồng Khánh.
Trong những bức thư, Dao Ánh giăi bày t́nh cảm, an ủi nhạc sĩ sau khi ông chia tay Diễm. Thư qua lại, họ nảy sinh t́nh cảm, và dường như những ǵ mà Trịnh Công Sơn dành cho Dao Ánh sâu đậm hơn mối t́nh với chị gái của bà.
Những năm tháng ấy, Trịnh Công Sơn sống đơn độc trên một triền đồi mây mù bao phủ. Niềm vui của ông là đón nhận những bức thư từ cô gái Huế gửi tới. Có những bức thư Trịnh Công Sơn đọc đi đọc lại tới thuộc ḷng từng dấu chấm, dấu phẩy, được ông gấp cẩn thận để dưới gối.
Nhiều đêm ngủ, Trịnh Công Sơn thường mơ thấy cô gái Huế. Trong bức thư ngày 2/9/1964, ông viết:
“Anh hơi lạ lùng là suốt những ngày lên đây anh thường nằm mơ có Ánh. Có Ánh rất yên lành qua những con đường xa lạ của một mùa hè đă qua mà phượng vẫn c̣n đỏ ngời. H́nh như trời vừa qua một cơn băo lụt nên con đường có vẻ xơ xác. Ánh mặc áo nâu, tóc mềm như mây có cả chiếc nơ màu nâu nhạt cài lên rất huyền hoặc. Anh c̣n nhớ là suốt con đường đi đó không khí bỗng ấm áp vô cùng. Anh đă trở dậy trong sự trống vắng dai dẳng ở đây”.
Những bức thư của Dao Ánh là niềm mong mỏi, là bầu bạn, nguồn động viên quan trọng với Trịnh Công Sơn trong mấy năm ông dạy học ở Lâm Đồng.
Trong một bức thư hôm 26/2/1965, Trịnh Công Sơn viết:
“Anh đọc thư Ánh từ chiều hôm qua. Cũng như tháng 8 năm ngoái, thư Ánh vẫn là thư đầu tiên trong những ngày ṃn mỏi của anh ở đây. Anh đă đọc thư bao nhiêu lần. Và để mừng những tờ thư đó, anh đă mặc áo ấm vào đêm, uống thật say một ḿnh rồi trở về cầm những tờ thư c̣n thơm mùi thơm quen thuộc đó mà ngủ. Bạch lạp th́ cháy âm thầm trên giấc ngủ đó của anh".
Trịnh Công Sơn cũng thường chia sẻ với Dao Ánh về một cuốn sách ông mới đọc, một bài hát mới sáng tác, những cảm xúc trong buổi sớm, chiều tà hay đêm khuya, khi thời tiết, thiên nhiên có sự thay đổi.
Dao Ánh là nguồn cảm hứng cho Trịnh Công Sơn viết nhiều ca khúc như Tuổi Đá Buồn, Mưa Hồng, C̣n Tuổi Nào Cho Em,, Như Cánh Vạc Bay , Lời Buồn Thánh, Chiều Một Ḿnh Qua Phố, Ru Em Từng Ngón Xuân Nồng....
Những ḍng thư năm 1965 thể hiện điều đó:
“Những ngày này anh vẫn chưa làm được ǵ ngoài phí bỏ những giờ dài dẳng để ngồi đốt thuốc và nh́n hoài khoảng đất trời trước mặt. Anh đă viết xong một bản nhạc cho Ánh. Ru Măi Ngàn Năm hay Ru Em Từng Ngón Xuân Nồng”.
Những bức thư mà Trịnh Công Sơn viết không chỉ thể hiện t́nh cảm nhớ nhung của một người con trai gửi người con gái. Ở đó, ông giăi bày nhiều suy nghĩ, tâm trạng, quan điểm của ḿnh, qua đó, có thể cho thấy chân dung tuổi trẻ của vị nhạc sĩ tài hoa.
Trịnh Công Sơn thường xuyên nhắc tới sự cô đơn của ḿnh. Khi mới tới Blao, Trịnh Công Sơn viết cho Dao Ánh:
“Vùng đất này như một miền bỏ hoang mà anh đă hiện diện ở đây làm loài củi mục. Suốt ngày im câm như một số phận không tên, không tuổi, không c̣n dĩ văng - tương lai”.
Một ḍng thư viết năm 1964 cho thấy Trịnh Công Sơn giai đoạn đó luôn luôn dằn vặt, trăn trở, cố định nghĩa bản thân ḿnh:
“Anh có cảm giác ḿnh là một hóa - thân - phiền - muộn treo lửng lơ trong một khoảng không nào đó. Không là đỉnh cao. Không là vực sâu. Một cái ǵ mang mang không rơ ràng”.
Giữa căn nhà chênh vênh ở triền dốc, buổi chiều chỉ có tiếng gió hú năo nuột về “ru anh ngủ”, Trịnh Công Sơn tâm sự với người yêu:
“Anh cảm thấy như ḿnh càng ngày càng đi vào những bất lực và vô vọng to tát hơn. Càng cố vùng vẫy th́ càng bị siết lại hay càng bị ngợp chới với hơn”.
Những ḍng thư như những vần thơ, đẹp đẽ, lăng mạn, nhưng cũng chất chứa bao suy tưởng. Bức thư viết tại Blao ngày 17/2/1965 với những con chữ đẹp và buồn nao ḷng:
“Đêm đă dày. Trăng sáng mênh mông trên vùng đồi đă ngủ mê. Anh mong vào giấc ngủ này có năm ngón tay dài giá rét. Ánh cũng đă ngủ rồi có lẽ thế. Bây giờ anh c̣n ai c̣n ai. Ánh đă xa rồi làm sao nghe được những lời kêu rên âm thầm này, như ngôn ngữ của một loài kiến nhỏ. Anh gọi Ánh bằng niềm hư - vô - thần - thoại yêu dấu. Anh sẽ nằm nhắm mắt và ngủ, giấc ngủ có những chồi -non - ngón - tay - mùa - xuân - thần - thoại. Ôi hư vô đă đầy một đời người”.
Trong những bức thư gửi Dao Ánh, Trịnh Công Sơn cũng thường xuyên bày tỏ những nghi ngại về cái kết hạnh phúc cho cả hai. Ông luôn tin sự tan vỡ, đau khổ là điều khó tránh khỏi. Năm 1967, nhạc sĩ chủ động chia tay Dao Ánh v́ nghĩ không thể mang lại hạnh phúc như người yêu mong muốn. Dao Ánh sang Mỹ học tập, lập gia đ́nh. Giữa hai người vẫn giữ mối quan hệ thân thiết, trân trọng nhau.
VietBF@sưu tập
