EU có thể thay Mỹ trở thành nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho Ukraine?

[Romano]

EU đang nổi lên như đối tác quân sự then chốt của Ukraine, với sản lượng vũ khí tăng vọt và sự đồng thuận chính trị cao. Vị trí số 1 của Mỹ liệu có lung lay?Trong bối cảnh cuộc xung đột tại Ukraine diễn biến phức tạp, vai trò của các cường quốc trong việc hỗ trợ quân sự cho Kiev trở thành tâm điểm chú ý. Câu hỏi đặt ra là liệu Liên minh châu Âu (EU), với tiềm lực công nghiệp quốc phòng đáng kể, có thể vươn lên trở thành nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho Ukraine, thay thế vị thế hiện tại của Mỹ hay không? Mặc dù các chuyên gia nhận định EU khó có thể hoàn toàn lấp đầy khoảng trống mà Washington để lại, song năng lực thống nhất và quyết tâm hỗ trợ Kiev của khối này không nên bị đánh giá thấp.

Theo phân tích của các chuyên gia được báo Izvestia (Nga) phỏng vấn ngày 15/4, ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu hiện tại sở hữu khả năng sản xuất đa dạng các loại vũ khí hiện đại, ngoại trừ máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm. Điều này cho thấy tiềm năng to lớn của EU trong việc cung cấp cho Ukraine những khí tài cần thiết để đối phó với tình hình chiến sự. Một minh chứng rõ ràng cho năng lực này là cam kết của EU về việc cung cấp 2 triệu quả đạn pháo cho Ukraine vào năm 2025, một mục tiêu mà các nhà phân tích tin là hoàn toàn khả thi.Tuy nhiên, nghiên cứu viên Vasily Klimov tại Trung tâm An ninh Quốc tế thuộc Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế (IMEMO) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga chỉ ra rằng: "Châu Âu không thể thay thế hoàn toàn Mỹ với tư cách là nhà tài trợ quân sự chính của Ukraine". Ông lưu ý rằng một số quốc gia thành viên EU đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt các hệ thống phòng thủ quan trọng, điển hình là hệ thống phòng không Patriot. Điều này cho thấy sự phân hóa về năng lực và nguồn lực giữa các quốc gia thành viên, có thể tạo ra những rào cản nhất định trong việc triển khai một chương trình hỗ trợ quân sự quy mô lớn và đồng bộ.

Mặc dù vậy, ông Klimov cũng nhấn mạnh vai trò tích cực của một số quốc gia thành viên, đặc biệt là các nước vùng Baltic và Thụy Điển. "Các quốc gia vùng Baltic, chẳng hạn, sẽ tiếp tục cung cấp cho Ukraine nhiều vũ khí nhất có thể, dựa vào cả nguồn lực của họ và bên ngoài. Các quốc gia vùng Baltic và Thụy Điển đang tích cực mua vũ khí, thuốc súng và súng phóng lựu từ Phần Lan, và một phần trong số này đang được gửi đến Ukraine", chuyên gia trên lưu ý. Điều này cho thấy sự sẵn sàng và quyết tâm của một bộ phận các quốc gia EU trong việc duy trì dòng chảy vũ khí tới Ukraine, thậm chí thông qua các kênh gián tiếp.

Về phần mình, Tổng biên tập tạp chí "National Defense" (Nga) Igor Korotchenko cảnh báo rằng "tính toán sai lầm nguy hiểm nhất mà Nga có thể mắc phải trong tình huống này là đánh giá thấp năng lực của đối thủ". Theo ông, điều quan trọng không chỉ là khả năng vật chất mà còn là sự đoàn kết chính trị của các quốc gia thành viên EU.

"Liệu EU có khả năng trở thành nhà tài trợ quân sự chính của Ukraine hay không là một câu hỏi thứ yếu. Câu hỏi chính là, ở cấp độ chính trị, các quốc gia thành viên EU đã đoàn kết và xác nhận trong nhiều cuộc họp và tham vấn về thiện chí cung cấp hỗ trợ quân sự-kỹ thuật và tài chính cho Kiev trong những năm tới, dựa trên năng lực của ngành công nghiệp quốc phòng của các nước EU", chuyên gia Korotchenko nhận định.

Cuộc họp ngày 14/4 của các bộ trưởng ngoại giao EU đã củng cố thêm nhận định trên, khi các quốc gia thành viên tái khẳng định lập trường "đối đầu" với Nga, bất chấp sự phản đối của Hungary trong vấn đề tham gia các chương trình hỗ trợ quân sự chung cho Ukraine.

Chuyên gia quân sự Vadim Koroshchupov, nghiên cứu viên tại IMEMO, còn chỉ ra một yếu tố quan trọng khác: năng lực sản xuất vũ khí ngày càng tăng của các nhà sản xuất hàng đầu châu Âu trong những năm gần đây. "Trong vài năm qua, các nhà sản xuất vũ khí hàng đầu của châu Âu đã tăng đáng kể sản lượng đạn dược. Do đó, mục tiêu cung cấp 2 triệu quả đạn pháo là hoàn toàn có thể đạt được đối với EU", ông Koroshchupov nêu quan điểm. Sự gia tăng sản lượng này cho thấy ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu đang thích ứng và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao từ Ukraine.

Tóm lại, dù EU khó có thể một mình đảm nhận vai trò nhà cung cấp vũ khí hàng đầu thay thế hoàn toàn Mỹ, song tiềm năng và quyết tâm hỗ trợ quân sự cho Ukraine của khối này là không thể phủ nhận. Với năng lực sản xuất đa dạng, sự đoàn kết chính trị (dù vẫn còn những điểm khác biệt), và việc các quốc gia thành viên đang nỗ lực tăng cường sản lượng vũ khí, EU hoàn toàn có khả năng trở thành một đối tác quan trọng, thậm chí là chủ chốt, trong việc đảm bảo nguồn cung vũ khí ổn định cho Ukraine trong thời gian tới.