Giấc mơ lá phong và phần khuất ít ai kể
Trong mắt nhiều người ở Việt Nam, Canada là xứ sở lá phong bình yên, nhà cửa sạch đẹp, phúc lợi tốt, con cái có tương lai. Nhìn hình trên mạng, ai cũng thấy “đẹp, sang, an yên”. Nhưng chỉ khi sống rồi mới hiểu, đằng sau những bức ảnh lung linh là những ngày dài chống chọi với lạnh giá, nỗi nhớ nhà, áp lực tiền bạc và một đống giấy tờ không bao giờ dứt. Canada không phải địa ngục, nhưng cũng chưa bao giờ là thiên đường.
Mùa đông postcard và mùa đông thật sự
Tuyết rơi trong hình luôn trắng tinh, lãng mạn; tuyết rơi ngoài đời là những buổi sáng mở mắt ra đã thấy cả sân, cả xe bị chôn dưới một lớp dày. Mỗi lần ra khỏi nhà là một “nghi lễ”: quét tuyết, cạo băng kính, khởi động xe thật lâu. Có hôm gió tạt vào mặt buốt đến chảy nước mắt, chỉ muốn quay đầu chạy về chăn ấm. Đường trơn, ngày ngắn, nắng ít… nhiều người bảo mùa đông ở Canada không chỉ làm tê cóng tay chân mà còn dễ làm đông luôn cả cảm xúc.
Tiền nhà, tiền bill và cái bàng hoàng ở quầy tính tiền
Canada lương cao hơn Việt Nam, nhưng chi phí sinh hoạt cũng “nuốt” nhanh hơn. Tiền thuê nhà, điện, gas, internet, bảo hiểm… cái gì cũng tăng. Đi chợ chỉ định mua vài món lặt vặt, đến quầy tính tiền nhìn hóa đơn là hết hồn. Một bữa ăn đơn giản cho cả nhà bỗng thành “đặc sản giá cao”. Ai mới sang thường có cảm giác: đi làm cả tháng, trả hết các loại bill xong, nhìn lại số dư trong tài khoản mà thở dài.
Mạnh mẽ là lựa chọn chứ không phải tính cách bẩm sinh
Sống xa quê, xa cha mẹ, xa bạn bè, có những hôm không ai kể cũng thấy lòng chùng xuống. Nhớ tô phở đầu ngõ, nhớ tiếng nói cười trong nhà, nhớ cảm giác chỉ cần đau ốm là có người thân cạnh bên. Ở Canada lâu dần, ai cũng học cách tỏ ra mạnh mẽ, nhưng đêm xuống vẫn có lúc tủi thân, nhất là những dịp lễ Tết, nhìn con cái lớn lên trong một nền văn hóa khác mà thấy mình lưng chừng giữa hai thế giới.
Đi làm nơi xứ tuyết: không có “việc nhẹ lương cao”
Cuộc sống ở đâu cũng cần lao động, nhưng ở Canada, “ngồi không” là khái niệm xa lạ. Người lớn đi làm full-time, nhiều khi kiêm luôn part-time; người có con nhỏ thì sáng đưa con đi học, chiều đón về, tối lại tranh thủ làm thêm hoặc học nâng cấp. Không dễ để cân bằng giữa công việc, gia đình, bản thân. Có những ca làm đêm, những giờ tăng ca, những hôm vừa hết ca lại vội vã về nhà nấu cơm cho con. Ở xa xứ, mỗi đồng kiếm được đều có mồ hôi phía sau.
Canada – thiên đường của… giấy tờ
Ai từng xin PR, thi quốc tịch, gia hạn giấy phép lao động, làm thuế, đổi bằng lái… đều hiểu cảm giác “sống chung với paperwork”. Mỗi giai đoạn cuộc đời gắn với một chồng hồ sơ, hết form này đến form khác. Học bằng lái xe là cả quá trình thi lý thuyết, thi thực hành, đặt lịch, đóng phí. Giấy tờ không phải để hành dân như ở nhiều nơi khác, nhưng sự chi li, chi tiết của nó cũng đủ khiến người mới tới choáng ngợp. Không hiểu luật thì dễ rơi vào trạng thái lo lắng, sợ sai, sợ thiếu.
Xe hư, bảo hiểm và những “cục tiền không thấy đường ra”
Ở nhiều thành phố Canada, xe hơi gần như là bắt buộc. Nhưng đi kèm với nó là bảo hiểm mỗi năm một cục tiền khá lớn, nhiều khi đóng đều đều mà chẳng bao giờ… được dùng đến. Xe mà hư, sửa chữa đôi khi bằng cả tháng lương. Mùa đông, đường trơn, đá văng, muối rải, xe xuống cấp nhanh, tiền bảo trì thay nhớt, thay vỏ, thay thắng… cứ thế đội lên. Nhiều người đùa: “Cứ mỗi lần mở mail thấy giấy bảo hiểm là tim rớt một nhịp.”
Ở đâu cũng khổ, chỉ khác nhau khổ kiểu nào
Dưới các bài chia sẻ về đời sống Canada, luôn có hai luồng ý kiến. Một bên bảo: “Khó quá thì về Việt Nam sống”, “Không ai dí súng bắt ở lại”. Bên kia nhắc lại những lần vượt biên, những người đã nằm lại giữa biển chỉ để đổi lấy hai chữ tự do, nhắc rằng ở Việt Nam giờ cũng đâu dễ thở với lạm phát, thiên tai, hệ thống xin – cho chồng chéo. Sự thật là: ở đâu cũng có cái lo, cái khổ của nơi đó; chỉ là mỗi người chọn kiểu khổ mà mình chịu được và tin là xứng đáng. Với nhiều gia đình đang ở Canada, tất cả những mệt mỏi trong tuyết lạnh, hóa đơn, giấy tờ… đều là cái giá cho một tương lai ổn định hơn cho con. Họ ít than vãn, nhưng đôi khi cũng cần được nói ra để những ai ở xa thôi thần thánh hóa xứ người, và những ai đang cùng cảnh ngộ cảm thấy mình không cô đơn.
Ở lại, không phải vì Canada hoàn hảo
Canada không phải chỗ “sướng quá nên rảnh sinh chuyện than thở”, cũng không phải nơi “khổ quá mà phải bỏ đi”. Đó là một đất nước bình thường, có an ninh, có phúc lợi, có mùa đông khắc nghiệt, có giá cả đắt đỏ và có rất nhiều cơ hội cho ai chịu học, chịu làm. Những người Việt đang sống ở đây mỗi ngày vẫn dậy sớm dọn tuyết, đi làm, nuôi con, đóng thuế, gửi tiền về cho cha mẹ, góp phần nhỏ bé của mình vào xã hội mới. Họ không cần ai thương hại, cũng không cần ai dạy phải biết ơn thế nào. Họ chỉ mong một điều đơn giản: khi nói về Canada, hãy nhìn cả mặt sáng lẫn mặt tối. Bởi chỉ khi nhìn trọn vẹn, ta mới hiểu hết giá trị của những cuộc đời Việt đang kiên nhẫn bám trụ nơi xứ tuyết xa xôi ấy.
