Đi tìm bánh cuốn Hà Thành

[Hanna]

Bánh cuốn Thanh Trì nổi tiếng trên đất Hà Thành không biết có từ bao giờ, nhưng đã là người Hà Nội, thì hầu hết đã từng thưởng thức món ăn dân dã này.


Xưa kia, Thanh Trì là một huyện của tỉnh Hà Đông với đồng lúa bát ngát xanh nhờ vị ngọt phù sa sông Hồng bồi đắp. Vùng đất mà người nông dân gieo cấy những loại gạo tẻ thơm nổi tiếng như: gạo tám xoan, gạo dự, gạo râu… nhưng đứng đầu bảng phải nói đến là gạo tám xoan. Gạo này làm bánh cuốn thì chắc chắn đoạt giải… quán quân. Gạo xay xát dần sàng, nhặt hết sạn, thóc, sau đó vo kỹ đem ngâm nước khoảng 5 - 6 giờ rồi đem xay thật mịn.

Bánh tráng mỏng như tờ “pơ- luya”, lấy ra mâm, cho thìa hành khô đã phi với mỡ thơm lừng rồi cuốn lại, xếp từng lớp trên đĩa sứ. Bánh trong, bóng mượt, tráng đến đâu, khách ăn đến đấy còn nóng hổi.


Nhớ lại một buổi sáng mùa xuân thập kỷ 60 của thế kỷ trước, ngày ấy tôi mới xa Hà Nội, nhân dịp về Thủ đô, trở lại phố xưa, nhớ món điểm tâm sáng, tôi ngược lên phố Nguyễn Hữu Huân vào quán bánh cuốn mà tôi đã từng ăn.

Cũng quán bánh cuốn này lần đầu tiên đến thưởng thức, bà chủ miệng mời khách, tay tráng bánh và xếp vào đĩa sứ. Những chiếc bánh ken dày vào nhau, trên rắc một lớp dày ruốc tôm tơi xốp như bông, xong lấy kéo cắt thành 3 khúc. Nước chấm là loại nước mắm hảo hạng độ mặn vừa phải và nhỏ… mấy giọt cà cuống - như người ta nhỏ thuốc… đau mắt. Con cà cuống có 1 cái bọng to cỡ hạt đỗ xanh nằm trong bụng, có chất dịch màu hanh vàng trong suốt. Có lẽ phải có khoảng 100 con cà cuống thì mới có được một lọ “pelixinin” nước.

Mùi cà cuống từ bát nước chấm lan tỏa lên khứu giác. Khách bộ hành ngang qua bắt gặp mùi thơm cà cuống níu kéo chẳng thể bỏ qua. Gắp miếng bánh cuốn chấm vào bát nước mắm dậy mùi cà cuống, thong thả thưởng thức miếng bánh vừa dai, vừa ngậy chất mỡ với hành khô phi thơm cùng vị ngọt của ruốc tôm, mùi thơm đặc trưng của cà cuống hơi tê tê cay cay nơi đầu lưỡi…, chỉ một lần ăn có thể nhớ…suốt cuộc đời! Ngoài đĩa bánh cuốn và bát nước chấm hảo hạng đó, không pha tạp một thứ gia vị nào khác, bà chủ quán giới thiệu với tôi rằng: Đây đích thực là bánh cuốn Thanh Trì - món điểm tâm nổi tiếng của người Tràng An. Chú ăn một lần rồi sẽ nhớ mãi đấy!

Vậy nên, sáng xuân ấy tôi trở lại phố xưa để thưởng thức món ăn cũ cho đỡ nhớ!

Đã nửa thế kỷ trôi qua, bánh cuốn Thanh Trì còn đó, nhưng hương vị xưa còn đâu? Cà cuống thì tuyệt chủng khi thuốc trừ sâu, diệt cỏ và phân hóa học lan tràn trên những cánh đồng. Bánh cuốn thì pha tạp thêm đĩa rau thơm, nước chấm thì thêm đu đủ, cà rốt ngâm dấm, tỏi…

Phải chăng tôi là người… hoài cổ? Quả thực ngày nay vất vả lắm mới có thể tìm thấy bánh cuốn mang thương hiệu Thanh Trì trên đất Hà thành. Cái hồn cốt của tiền nhân đã thấm đẫm trong một món quà quê. Hương quê trong văn hóa ẩm thực nó tinh tế làm sao. Ước gì nó sống lại trong nhịp sống hiện đại.

Phạm Bá Dực
BVPL