Hồi tôi c̣n nhỏ, cái thời mà nhà nào cũng ăn cơm độn hay bo bo trừ bữa, khoai ḿ là thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày. Nhà tôi luôn có sẵn cái bàn bào khoai ḿ, hôm nào ngán khoai luộc th́ má sẽ mài khoai để chế biến nhiều món ăn chơi.
Món ăn từ khoai ḿ không khó làm, chủ yếu là ngâm khoai để loại bỏ độc tố và mài thật nhuyễn. Cho dù là nấu bất cứ món ǵ, trước khi chế biến, khoai ḿ phải được lột sạch vỏ, cắt bỏ đầu đuôi, ngâm nước vài tiếng hoặc ngâm qua đêm (thay nước thường xuyên), rồi mới vớt ra, nếu làm bánh th́ mài nhuyễn, c̣n luộc, nấu chè hoặc nấu canh th́ để nguyên, xắt nhỏ.
Món đơn giản nhất là khoai ḿ nấu nước cốt dừa. Để khoai ngon, khi vắt nước dừa nên lấy cả nước dảo và nước cốt, nước dảo cho vào luộc chung với khoai. Phần nước cốt nấu riêng, nêm muối, đường cho vừa vị mặn ngọt, thêm ít bột năng để nước cốt sền sệt. Khi khoai vừa chín tới, chắt bỏ nước, sau đó cho nước cốt dừa vào nấu lửa nhỏ cho khoai chín nhừ, nước cốt ngấm vào khoai. Thường khi luộc nếu nhà có lá dứa má tôi sẽ cho vào nồi khoai, ăn rất thơm.
Phần sơ chế, tôi chỉ có nhiệm vụ lột vỏ, v́ nó đơn giản và dễ làm, c̣n mài khoai th́ má tôi chẳng cho tôi đụng vào, bởi đ̣i hỏi "tay nghề". Khi bào phải cầm nghiêng củ khoai, chà khoai vào bàn bào cho ra bột, đụng sợi chỉ cứng th́ rút ra. Ngày nay, nếu muốn tiết kiệm thời gian th́ có thể xay khoai ḿ bằng máy, nhưng khoai khi xay mịn sẽ không c̣n sợi như mài th́ sẽ mất ngon. Sau khi mài xong, cho khoai vào bao vắt khô nước rồi mới tùy món mà chế biến.
Món nhà tôi thường ăn nhất là bánh cay, có người gọi là bánh khoai ḿ chiên và bánh càng cay càng ngon. Món này làm khá đơn giản. Khoai ḿ sau khi mài, vắt ráo sẽ được trộn chung với bột nghệ, ớt băm, hành lá xắt nhuyễn, muối, đường, bột ngọt, sau đó vắt thành từng miếng nhỏ. Bắc chảo dầu nóng, thả bánh vào chiên vàng, muốn bánh không bị ngấy dầu mỡ th́ phải cho dầu ngập bánh, chiên chín vớt ra để trên giấy thấm dầu. Khi chiên cũng phải canh trở mặt thường xuyên, cho bánh chín đều bên trong mà không bị khét bên ngoài. Bánh này nên ăn nóng, lúc vừa chiên xong, để lâu bánh sẽ bị nguội và cứng, ăn không ngon.
Những ngày có nhiều thời gian, má sẽ làm bánh tằm khoai ḿ. Món này hơi mất công. Khoai sau khi mài, vắt ráo sẽ trộn chung với nước dảo và nước cốt dừa, đường, bột năng, nhồi thật đều. Chia khoai thành 2 hoặc 3 phần tùy theo muốn pha mấy màu, thường má tôi không dùng phẩm màu mà chỉ lấy nước lá dứa. Cách lấy nước lá dứa cũng rất dễ, chỉ cần rửa sạch lá, cắt nhỏ, nếu không có máy xay th́ giă nhuyễn, vắt lấy nước cốt. Dùng nước này pha vào một phần bột, một phần để nguyên. Thoa một lớp dầu ăn vào khuôn, cho từng loại bột vào, lần lượt đặt vào xửng hấp chín, thấy bột trong là được. Sau khi hấp xong, lấy bánh ra xắt thành sợi hoặc vo viên tṛn tùy thích, rồi lăn qua dừa bào để bánh bám đều dừa. Má tôi c̣n rang mè, trộn với muối rắc lên bánh, không th́ cứ để vậy ăn vẫn ngon.
Bánh tằm khoai ḿ.
Sau này tôi biết thêm một cách làm bánh nữa, đó là bánh khoai ḿ đậu xanh nướng. Để làm bánh, lấy khoai ḿ ngâm, rửa sạch, mài ra bột, vắt khô nước. Đậu xanh ngâm mềm, hấp chín, nêm vào ít muối, tán nhuyễn. Cho khoai và đậu xanh vào thố, cho nước cốt dừa, bột năng, sữa đặc, đường, muối, vani vào nhồi đều, kỹ hơn th́ có thể cho vào máy xay. Bật ḷ nướng trước cho nóng, lấy bơ hoặc dầu ăn thoa đều khuôn, lót giấy nến lên, trút hỗn hợp bột đă trộn vào, cho vào ḷ nướng khoảng 60-90 phút là bánh chín. Bánh này không nên ăn vội mà để nguội, cho vào tủ lạnh 3-4 tiếng lấy ra bánh sẽ dẻo lại, ăn rất béo, thơm.
Khoai ḿ- món ăn dân dă trở thành quà vặt khoái khẩu của nhiều người.
Khoai ḿ, với những món bánh thơm ngon dân dă - giờ đă là món quà vặt khoái khẩu của nhiều người. Bất cứ lúc nào, bạn cũng có thể mua bánh khoai ḿ, khoai ḿ hấp, hay bánh tằm khoai ḿ ở những hàng quán ngoài đường. Nhưng với nhiều người như gia đ́nh tôi, bánh khoai ḿ tuyệt nhất vẫn là khoai nhà tự làm, vừa ngon vừa hợp khẩu vị các thành viên.
(Theo PNO)