GS. Ngô Bảo Châu: Sự nghiệp đến từ "mót lượm" hằng ngày

Trong khuôn khổ Gặp gỡ Việt Nam lần thứ IX tại TP Quy Nhơn, sáng 13/8, tại Trung tâm Văn hóa tỉnh, GS Ngô Bảo Châu đã có cuộc giao lưu, trò chuyện thân mật với hàng ngàn giáo viên, học sinh Bình Định, cùng sự góp mặt của gần 20 học sinh Việt Nam từng đoạt giải thưởng từ các cuộc thi Olympic quốc tế. Điểm nhấn của cuộc giao lưu là khi GS. Ngô Bảo Châu đọc bài thơ tâm đắc Hai con sên đi đưa ma (dịch từ thơ của Jacques Prévert, Pháp) như một lời nhắn gửi.
Thành, bại đều xuất phát từ nhận thức
Trong buổi giao lưu, GS Ngô Bảo Châu đã có những phút trải lòng đầy xúc động.

Giáo sư bắt đầu bằng câu chuyện về đất nước Hy Lạp vốn được gọi là cái nôi toán học và về 3 nhà toán học nổi tiếng của thế giới với những thất bại, thành công hay quá trình nhận thức của con người. “Sự thành-bại của con người xuất phát từ nhận thức. Nếu chúng ta có nỗ lực, có nhận thức sẽ mở ra một con đường mới, chân trời mới cho mục tiêu mà các bạn hướng tới” - GS Châu nói.Thấy các bạn trẻ băn khoăn về định hướng cho việc theo các môn học tự nhiên, GS Châu vấn an: “Tuổi thơ tôi chưa hẳn gọi là đam mê Toán học”. Bố tôi đưa ra “thực nghiệm” cho môn Toán của ông khi tôi là học sinh lớp 6. Từ đó tôi chỉ “học mót” Toán từ bố và học trò của ông. Sự nghiệp Toán học đến với tôi có lẽ xuất phát từ sự nhận thức mà tôi “mót lượm” hằng ngày qua bố và học trò của bố”…
Gần 20 học sinh Việt Nam đạt các giải thưởng Olympic quốc tế đã có mặt tại Quy Nhơn để cùng giao lưu với các nhà bác học đoạt giải thưởng Nobel. Ngô Phi Long, đến từ Sơn La, giành HCV Olympic quốc tế môn Vật lý cùng nhiều bạn khác đã đưa ra những câu hỏi “sát sườn” với GS. Ví như: Khả năng toán học và giải thưởng toán học, cái nào đến trước với GS, Công trình đạt giải thưởng Fields - nghĩ về nó bao lâu và mất bao nhiêu thời gian?
GS Ngô Bảo Châu cho hay ông đến với Fields mất khoảng 16 năm ông hóm hỉnh: những câu hỏi mà các bạn đưa ra rất hồn nhiên, có điều sự hồn nhiên đó đang đụng vào những hạn chế mà nền giáo dục Việt Nam đang gặp phải. “Theo tôi, giữa học, thi và thành tích - một người muốn học giỏi chính người đó phải giải phóng tâm lý về bằng cấp. Hãy đặt việc học, giá trị của việc học và sự cao quý của việc học thì tự khắc kết quả sẽ đến với người đó. Đó chính là mục đích!”.
Chốt lại buổi trò chuyện, GS Ngô Bảo Châu đọc một bài thơ mà ông vô cùng tâm đắc dành riêng cho học sinh Bình Định để thay lời nhắn nhủ về tinh thần lạc quan, bài thơ Hai con sên đi đưa ma. Đồng thời gửi tặng một số cuốn sách Toán học của ông đến học sinh hiếu học của miền đất võ.
Trước sự kiện có ý nghĩa đặc biệt với thầy và trò này, Giám đốc Sở GD&ĐT Bình Định Trần Đức Minh xúc động nói: “Ngành giáo dục Bình Định vinh hạnh được đón các nhà bác học, giáo sư nổi tiếng đến từ 30 quốc gia thế giới. Đặc biệt hữu ích, khi thầy và trò Bình Định được trực tiếp trò chuyện và lắng nghe những trải nghiệm quý báu của GS Ngô Bảo Châu.
Bài thơ con sên đi đưa ma (thơ Jacques Prevert)
Một tối thu/ hai con sên/ đi đưa ma/một chiếc lá
Cái vỏ ốc/ nhuộm cho đen/còn ăng ten/ cuộn khăn trắng
Nhưng tiếc rằng/ khi tới nơi/ thì mùa xuân/tới trước rồi
Những chiếc lá/ mới quyên sinh/ nay hồi sinh/ xanh mượt mà
Hai con sên/ vì chậm chân/ mà đến muộn/ thấy tủi thân
Ông mặt trời/ nở nụ cười/ nói khe khẽ/ này sên ơi
Ngồi xuống đây/ làm cốc bia/ cho khỏi khát
Rồi tối nay/ nếu cậu thích/ lấy xe buýt/ đi Pa ri.
Dọc trên đường/ phong cảnh đẹp/ rồi thì dẹp/ trò đưa tang
Đi đưa ma/ mắt trắng dã/ ôm quan tài/ thật buồn bã
Hãy tươi nỏ/ mầu cuộc sống/ cùng cây cỏ/ và chim muông
Cùng nhau ca/ca thật vang/ vang bài ca/ của mùa hạ
Rồi cùng uống/ cùng cụng ly/ trong mê ly/ của cuộc sống
Hai con sên/ quay về nhà/ thấy cảm động/thấy hạnh phúc
Hơi phê phê/ hơi say say/ nhưng thật may/ở trên cao/ có trăng sao/dẫn đường
tm