Ngày bị cáo Lương Thị T, dân tộc Thái, trú tại thôn Nang Phai, xă Phúc Sơn, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái phải ra ṭa với tội danh “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”, hầu hết những người dự khán đều nh́n bị cáo với ánh mắt vừa giận, vừa thương hại với sự cảm thông, chia sẻ...
Án mạng giữa trưa vắng
Bị cáo Lương Thị T. (sinh năm 1965) là người dân tộc Thái, không biết đọc, biết viết, chỉ biết điểm chỉ thay chữ kư của ḿnh trong đơn đề nghị Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lư nhà nước tỉnh Yên Bái cử Trợ giúp viên tham gia tố tụng bào chữa bảo vệ quyền và lợi ích của ḿnh tại phiên ṭa h́nh sự, với tội danh “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”.
Năm 1985, bà Lương Thị T. kết hôn với ông Hoàng Văn N. khi mới tṛn 20 tuổi. Chỉ sau 10 năm chung sống, hai người đă có 5 người con. Những tưởng với bản chất cần cù, lam lũ, chịu thương, chịu khó của đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở miền núi vùng cao, ông Hoàng Văn N. sẽ cùng vợ và các con lao động sản xuất, đảm bảo cuộc sống, phát triển kinh tế gia đ́nh.
Nhưng ngược lại, ông N. lại không làm tṛn trách nhiệm của người chồng, người cha làm trụ cột trong gia đ́nh mà lại thường xuyên uống rượu say, quậy phá, đánh vợ, chửi con, hủy hoại tài sản đồ dùng trong gia đ́nh.
Bà con thôn xóm đều có chung nhận xét rằng khi nào người ông N. không có mùi rượu và không say mới… là chuyện lạ. Mỗi lần ông N. uống rượu say, bà Lương Thị T. và các con trở thành nạn nhân, là nơi gánh chịu trước những lời chửi mắng, sỉ vả, nhục mạ cùng với những hành động thượng cẳng chân, hạ cẳng tay của người mà bà T. gọi là chồng và các con gọi là cha.
Chính quyền địa phương đă phải không ít lần gọi ông N. lên nhắc nhở, răn đe, giáo dục song đâu lại vào đấy, mỗi khi ông N. rượu vào là lại quậy phá.
Thời gian cứ trôi theo như quy luật vốn có và bà Lương Thị T. cũng phải trải qua từng ấy năm lam lũ, cực nhọc, cam chịu trước những nỗi đau tủi nhục, ê chề về cả thể xác lẫn tinh thần bởi những hành vi bạo lực của chồng.
Đỉnh điểm là vào một buổi trưa tháng 7/2012, sau khi đi làm "đệ tử của lưu linh" về, thấy vợ đang nấu cơm, dáng vẻ khật khưỡng, giọng nói lè nhè, ông N. chửi vợ, vu cho vợ đi quan hệ bất chính mà không mang tiền về.
Trời đánh c̣n tránh bữa ăn, nhưng trong suốt bữa cơm, bà T. vẫn phải nuốt nước mắt vào trong bởi những lời xỉ mắng, nhục mạ của chồng. Cơm nước xong, ông N. lấy con dao thái rau lợn đi mài kèm theo lời đe dọa “Hôm nay có người chết với tao”.
Sau khi cho lợn ăn xong, trong lúc bà T. đang rửa tay th́ ông N. tiến đến túm tay và dùng dao cứa vào cổ bà T. Quá bất ngờ, bị đau, chảy máu, quay lại thấy chồng giơ dao định tiếp tục chém ḿnh, theo phản xạ, bà T. dùng hai tay đẩy mạnh vào ngực làm ông N. ngă ngửa xuống sàn bếp.
Không làm chủ được hành động của ḿnh, bà xông vào giằng được con dao từ tay ông N. và cứa mạnh vào cổ làm ông N. tử vong trên đường đưa đi cấp cứu, c̣n bà T. được đưa lên trạm y tế xă để khâu vết thương.
Vừa là hung thủ, vừa là nạn nhân
Cáo trạng số 52 ngày 19/11/2012 của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái đă truy tố bị can Lương Thị T. về tội “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”, theo khoản 1, Điều 95 Bộ luật H́nh sự. Tham gia tố tụng tại phiên ṭa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị cáo theo quy định của pháp luật,
Trợ giúp viên pháp lư đă phân tích sâu sắc, có sức thuyết phục về nhân thân bị cáo cũng như hoàn cảnh cuộc sống, nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội cùng với những t́nh tiết giảm nhẹ trách nhiệm h́nh sự theo quy định của pháp luật đối với bị cáo.
Bị cáo phạm tội cũng chính bởi xuất phát bị cáo là nạn nhân của bạo lực gia đ́nh. Tại phiên ṭa h́nh sự sơ thẩm, TAND tỉnh Yên Bái đă tuyên phạt bị cáo Lương Thị T. 6 tháng tù với tội danh trên.
Một vấn đề đáng quan tâm là qua vụ án này là cần phải tiếp tục quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nhất là pháp luật về h́nh sự, hôn nhân, gia đ́nh, pḥng chống bạo lực gia đ́nh một cách sâu rộng trong cán bộ và nhân dân nhất là ở vùng đồng bào dân tộc vùng cao, cùng với sự "vào cuộc" quyết liệt và kịp thời của chính quyền, tổ chức đoàn thể trong việc pḥng chống, ngăn chặn bạo lực gia đ́nh, góp phần giảm thiểu những hậu quả, hệ lụy xấu xảy ra từ bạo lực gia đ́nh như vụ án trên đây.
Ngọc Giang Sơn