Thực hư lời đồn thổi tang ký sinh chữa bách bệnh

Thời gian gần đây, người dân đổ xô đi mua tang ký sinh (tầm gửi mọc trên thân cây dâu) về chữa bách bệnh. Theo lời người rao bán, tang ký sinh là một loại dược liệu rất quý đã từng chữa khỏi bệnh cho cả những người lâm vào tình trạng "thập tử nhất sinh"...
Tang ký sinh chữa cả yếu sinh lý?!
Thời gian gần đây, người dân truyền tai nhau về một loại dược liệu quý có thể chữa bách bệnh đó là tang ký sinh. "Một đồn mười, mười đồn trăm", không cần biết thực hư công dụng của loại dược liệu này đến đâu nhưng rất nhiều người đã lùng mua về, rồi tự chữa bệnh.
Theo tìm hiểu của PV, trên phố Lãn Ông (Hà Nội) - thủ phủ của các loại thuốc đông y - rất nhiều người tìm đến hỏi mua tang ký sinh về làm thuốc chữa bệnh. Tại chợ thuốc đông y ở Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội), tang ký sinh cũng được nhiều người hỏi mua. Được biết, không ít người còn tìm lên vùng rẻo cao Sơn La, Yên Bái, Lai Châu… để mua tang ký sinh tươi về phơi khô dùng dần. Theo quảng cáo của người bán, tang ký sinh là một loại thuốc quý, có thể chữa bách bệnh, thậm chí chữa được cả yếu sinh lý?!
Rủ thêm một anh bạn đồng nghiệp đóng vai vợ chồng, chúng tôi tìm đến phố Lãn Ông và phố Thuốc Bắc (Hà Nội). Hai bên phố, các tiệm thuốc đông y mọc lên san sát nhau. Chủ một tiệm đông dược trên phố Lãn Ông đon đả mời chúng tôi mua với giá 50.000 đồng/ kg tang ký sinh tươi. Chủ cửa hàng khẳng định, tang ký sinh có thể chữa rất nhiều bệnh, cũng có thể hỗ trợ tăng cường sinh lý?! Hầu hết các cửa hàng đông dược ở phố này nhà nào cũng bán tang ký sinh tươi, khô.

Tang ký sinh được rao bán trên mạng 50 nghìn đồng/kg tươi

Theo các chủ cửa hàng đông dược trên phố Lãn Ông, tang ký sinh là dược liệu quý hiếm, không phải bất kỳ vùng đất nào cũng trồng được. 1kg tang ký sinh tươi có giá 50.000 đồng, loại tang ký sinh khô giá đắt gấp nhiều lần từ 420.000 - 450.000 đồng/kg. Phần lớn người bán đều khuyên khách nên dùng tang ký sinh để làm thuốc (sử dụng kèm theo các vị thuốc đông y khác) với lời đảm bảo, không khỏe không lấy tiền!
Trên mạng, chỉ một cú nhấp chuột là hàng loạt các shop đông y online quảng cáo, rao bán rầm rộ tang ký sinh với những tác dụng bổ gan, thận, mạnh gân xương, an thai, lợi sữa, dùng để chữa gân cốt tê đau, động thai… Theo quảng cáo của chủ nhân số điện thoại 091938xxxx trên trang muabanyduoc.com, tang ký sinh được trồng ở vùng Bảo Lộc, Lâm Đồng - "thủ đô dâu tằm" nên có công dụng tốt hơn ở các vùng đất khác, hàng chất lượng tốt. Nhận chuyển hàng tận nhà, đặt hàng trăm kg cũng có sẵn.
Sắm vai một người đang đi lùng mua dược liệu chữa bệnh hen suyễn và cao huyết áp, tôi bắt tay vào công cuộc tìm kiếm vị thuốc mang tên tang ký sinh. Thông tin dược lý được các chủ hàng đẩy lên thành công dụng thần kỳ như thần dược- chữa bách bệnh. Tôi gọi vào số điện thoại 091234xxxx của một người mang tên H. đăng thông tin mua bán trên mạng.
Nghe điện là một người đàn bà có giọng nói lanh lảnh. Sau một hồi thăm dò xác định đúng đối tượng đang có nhu cầu, bà H. chào bán hàng một cách xởi lởi: "Hàng khô thì em cần mua bao nhiêu cũng có, nhưng hàng tươi thì phải chờ, chị gom hàng xong sẽ gọi đến lấy." Người phụ nữ này còn tiếp thị, các tài liệu y học cổ truyền đều ghi ứng dụng lâm sàng của tang ký sinh là để trị cơ thể suy nhược, cao huyết áp, suy thận, co thắt mạch vành… Nói chung, dược liệu này có thể chữa bách bệnh!
Tuy nhiên, cũng vì người mua (là chúng tôi) đang "sốt xình xịch" cho nên, người bán đã tăng thêm nhiều công dụng cho tang ký sinh. Họ đẩy tang ký sinh lên cấp thần dược, trong đó có cả khả năng cải thiện chức năng đàn ông. Tất cả đều chưa có sự kiểm nghiệm của cơ quan y tế, nhưng người mua vẫn cứ mua, người bán vẫn bán đắt như tôm tươi.
Dược liệu quý nhưng nhiều tính năng bị thổi phồng
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thuần, PGĐ Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam, tang ký sinh là một dược liệu quý nhưng nhiều tính năng không như đồn thổi, đặc biệt công dụng quảng cáo yếu sinh lý chỉ là chiêu "làm hàng" của người kinh doanh.
Trong y học dân tộc, cây dâu chỉ có một số công dụng nhất định nhưng nhờ nó mà cây tầm gửi trở thành một loại biệt dược gọi là tang ký sinh chữa được rất nhiều bệnh. Vì theo sách đông y, cây tầm gửi phải sống nhờ vào cây dâu, hút được tinh cốt của cây dâu và hấp thụ phong khí của trời đất mới tạo nên tính của tang ký sinh và giúp cho tang ký sinh có công dụng hết sức kỳ diệu.
Hai bậc thánh y Việt Nam là Tuệ Tĩnh thiền sư và Hải thượng Lãn Ông đã rất "trọng dụng" vị thuốc này. Ngay cả danh y Cung Điền Hiền đời nhà Minh - Trung Quốc cũng ca ngợi công dụng chữa bệnh của tang ký sinh. Nó có tác dụng chữa các bệnh cao huyết áp, suy thận, co thắt mạch vành…nhất là những bệnh phong thấp, đau thần kinh toạ, cầm máu an thai và chữa ung nhọt.
Chúng tôi tìm đến lương y Đinh Ngọc Chất (ở Thanh Trì, Hà Nội) để được nghe ông chia sẻ về những bài thuốc quý từ tang ký sinh. Điều khiến chúng tôi ấn tượng nhất là ngay trước cửa nhà ông cây xanh um tùm phủ kín cổng ra vào. Đó là hai cây dâu nguyên sinh ông đã cất công mang từ Hà Giang về trồng. Nhưng điều đặc biệt lại ở chỗ những cây dâu không trồng một mình mà nó là "gốc" để tạo ra thuốc quý.
Ông đã mất ngót nghét 20 năm để tìm hiểu và trồng tang ký sinh. Ông đã từng sang Trung Quốc để học đông y và đi nhiều nơi tìm hiểu các cây thuốc. Suốt thời gian đó, ông thấy trên khắp cả nước không có một cây tầm gửi nào sống trên thân cây dâu. Trong khi sách đông y và trong bài thuốc gia truyền của ông cha để lại đều viết đây là một cây thuốc rất quý có thể chữa cả các bệnh hiểm nghèo. Thế là vừa đi khắp nơi làm nghề thuốc, ông vừa trồng cây tầm gửi trên cây dâu với hy vọng sẽ khôi phục được một loại thuốc cổ truyền quý giá.
Đến năm 1998, ông trở về nhà thì thấy tang ký sinh bắt đầu vươn cành và ra những chiếc lá non xanh. Ông ngỡ ngàng và sung sướng đến rơi nước mắt vì ước nguyện bảo tồn được cây thuốc quý cổ truyền đã thành công.

Ông cho biết, đã có nhiều bệnh nhân thoát khỏi "lưỡi hái của tử thần" từ phương thuốc có vị tang ký sinh và ông cũng thấy ngỡ ngàng trước những trường hợp bệnh nhân được chữa khỏi bệnh.
Ông kể: Năm 1998, chị Nguyễn Thị Phương (40 tuổi) - kế toán nhà máy Pin Văn Điển bị đau thần kinh tọa đã chữa khắp nơi nhưng không khỏi. Ông cắt cho thang thuốc trong đó có 30g tang ký sinh, chị Phương uống, sau 10 ngày khỏi hẳn bệnh. Vào năm 2002, một người thợ xây dựng quê ở huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang, làm tại nhà tôi bị ốm gần chết, 2 chân bị liệt nhũn, người yếu đến mức không đứng nổi, cả ngày anh ta không ăn được một chút cơm, sau khi uống hết 3 thang thuốc có nhiều tang ký sinh thì anh này khỏi hẳn.
Cấy ghép thành công với cây dâu, lương y Đinh Ngọc Chất đã thực hiện cấy ghép tiếp cây tầm gửi trên cây gạo. Cũng nhờ cây tầm gửi ký sinh cây gạo mà ông đã chữa cho một người cháu trong Buôn Mê Thuột khỏi bệnh sơ gan cổ trướng trong giai đoạn cuối. Giống cây này hiện được ông trồng nhiều ở vườn thuốc trong Chùa Hương và Buôn Mê Thuột.
Tuy nhiên, PGS.TS Nguyễn Duy Thuần cho biết, ông chưa biết đến tài liệu khoa học nào nghiên cứu tầm gửi cây gạo. Khi nghe PV trình bày một số tác dụng chữa bệnh của tầm gửi cây gạo đã tìm hiểu qua dân gian, thì PGS.TS Nguyễn Duy Thuần nói: "Không thể phủ nhận giá trị của y học dân gian vì người ta thường nói y học dân gian là một bộ phận của y học cổ truyền. Nhưng y học dân gian chỉ là kinh nghiệm chữa bệnh của một nhóm người hay một khu vực nào đó. Nếu muốn y học sử dụng như một loại thuốc phổ biến thì cần phải có sự nghiên cứu theo quy trình khoa học cụ thể".
Theo dân gian thì loại cây này có thể có tác dụng chữa được một số bệnh. Tuy nhiên, có tác dụng hay không, chữa được bệnh gì, cách uống thế nào, liều lượng ra sao thì cần có sự phân tích, nghiên cứu trên cơ sở khoa học mới có thể khẳng định được. Ngoài việc xác định tác dụng của loài cây này, thì việc nghiên cứu trên cơ sở khoa học còn có mục đích đặc biệt quan trọng là để xác định độ an toàn của nó. Vì trong tự nhiên có rất nhiều cây cỏ có tác dụng làm mát cơ thể và cũng không có hại gì. Tuy nhiên, có một số loại cây được cho là có tác dụng chữa bệnh lại có thể gây tác dụng phụ mà có khi đến 20 năm sau khi uống mới có biểu hiện.

Ngân Giang