Thời gian qua trên báo mạng lề đảng có cả vài ngàn bài báo và ư kiến bạn đọc khắp nơi trong cả nước, trong đó có cả các ư kiến của các nhân vật nổi tiếng của Việt Nam về Bộ trưởng GTVT Định La Thăng. Khác hẳn với trước đây khi ngài BT mới nhậm chức là: các bài báo và ư kiến này hầu hết là những tiếng kêu phẫn nộ đầy thất vọng... Điều này thực ra không phải là lạ v́ ngay khi BT Thăng mới nhậm chức, giữa trong hàng trăm ư kiến ca ngợi và khấp khởi hy vọng, đă có rất nhiều ư kiến trung thực và thẳng thắn vạch ra bộ mặt thật và cảnh báo về con người thật của BT Thăng.
Vừa qua, báo chí lề đảng đăng tin BT. Thăng chủ tŕ một hội nghị về chất lượng các dự án GTVT. Ngài BT đă mạnh mẽ phê phán thậm tệ chất lượng các công tŕnh GTVT, và c̣n công bố trịnh trọng việc giao cho một Thứ trưởng dưới quyền phải chịu trách nhiệm toàn bộ về vấn đề này, nếu có ǵ xảy ra th́ ông này sẽ bị cách chức trước (?!).
Thực sự, phải khâm phục tài năng lèo lái, gian hùng của BT. Thăng, một con người khôn ngoan mánh khóe bậc đại sư phụ, với các tṛ mà người miền Bắc thường nói là “láu tôm, láu cá”, người miền Nam th́ nói là “đá cá, lăn dưa”, “ba sạo, ba trợn”. V́ ngài đă bắn một mũi tên trúng ba mục đích: một là sẽ được cánh hẩu bên báo chí lề đảng (mà ngài đă “nuôi dưỡng, chăm bẵm” bấy lâu nay) tôn sùng là “một vị BT dũng cảm, nói thẳng nói thật”; hai là đă cảnh báo rùm beng thiên hạ cho rơ là vấn đề “chất lượng thậm tệ” nêu trên hiển nhiên là thuộc trách nhiệm của ê kíp nhiệm kỳ trước chứ không phải do nhiệm kỳ của ngài gây ra; ba là đă đẩy trái bóng “trách nhiệm” về cho một người cụ thể (là Thứ trưởng dưới quyền, vị này cũng đă ở trong ê kíp nhiệm kỳ trước), cũng như đă chọn trước được một vật (người) thế mạng nếu trong nhiệm kỳ này xảy ra các sự cố liên quan đến chất lượng công tŕnh.
Hô hào để đánh bóng tên tuổi ḿnh và đẩy trách nhiệm cho người khác th́ như vậy, nhưng thiên hạ không phải ai cũng bị bịp, nhất là những người đă từng làm việc với Thăng. V́ họ biết tỏng trong thời gian trước vừa mới đây thôi, khi đang làm "vua" trong ngành dầu khí, Thăng đă quan tâm đến chất lượng các công tŕnh của ngành dầu khí như thế nào.
Xin đơn cử một vài công tŕnh đă góp phần tô bóng tên tuổi của Thăng như lọc dầu Dung Quất, đạm Cà Mau, điện Vũng Áng và Long Phú....
Lọc dầu Dung Quất tuy là một dự án có từ trước khi Thăng về dầu khí, nhưng một nhà máy lọc dầu hiện hữu cụ thể như Dung Quất hiện nay là tác phẩm chính của Thăng. Chỉ trong một vài năm tới đây thôi, theo các chuyên gia kỹ thuật có kinh nghiệm và lương tâm trong ngành dầu khí, thiên hạ sẽ được thấy nhà máy này vận hành tậm tọet với các chi phí sửa chữa phát sinh khủng khiếp như thế nào, nhưng cái nhỡn tiền đă thấy là vận hành theo mức độ b́nh thường như hiện nay th́ lỗ mỗi năm vào khoảng trên dưới ba ngàn tỷ đồng, càng vận hành nhiều hơn sẽ càng lỗ to hơn. Biết rơ căn bệnh cốt tử này, Thăng đă kịp vẽ ra bùa phép để chữa bệnh là: cố thuyết phục chính phủ cho được việc mở rộng lọc dầu Dung Quất, để lấy vốn của dự án mở rộng trám trét các lỗ thủng lớn về kỹ thuật công nghệ cho nhà máy hiện tại, đặc biệt là sự kén chọn quá mức chất lượng dầu thô đầu vào... Nếu ư đồ này trót lọt th́ chính phủ và có thể cả các nhà đầu tư dự án mở rộng sẽ ăn phải quả lừa đắng ngắt, v́ thực chất của dự án này như là cách "xẻo thịt của đứa con sẽ được sinh ra để trám vào các chỗ hoại tử của ông bố".
Đạm Cà Mau cũng đă từng là nhiều đề tài hài hước châm biếm của công luận. Thăng "táo bạo, quyết đoán" sử dụng một anh tổng thầu "hùng mạnh" của một quốc gia "vĩ đại", hiện đại đến mức trong suốt giai đoạn đầu thi công dự án, các cán bộ, chuyên gia của họ mỗi sáng dậy, mỗi anh cầm một cái xẻng đi ra khu đất đă san nền của nhà máy đạm, để làm một cái việc đứng hàng thứ tư trong "tứ khoái" của con người (cái xẻng mang đi là để sau khi "làm xong" th́ xúc cát phủ lên), v́ tổng thầu này quy củ đến nỗi không cần xây dựng nhà vệ sinh cho chuyên gia của họ; nhân công th́ thuê cả tù thường phạm để làm; lănh đạo của tổng thầu chẳng hiểu ư nghĩa chữ "QA-QC" (chuẩn mực quốc tế về kiểm soát chất lượng công tŕnh) là ǵ. Thiết bị cung cấp th́ hầm bà làng, miễn sao nhà máy được lắp xong, cố gắng cầm cự chạy hết thời gian bảo hành, thế là Bên A và Bên B đều "phẻ", các khoản lại quả đă bỏ túi... Chỉ khổ cho những người vận hành buộc phải tiếp nhận công tŕnh mà không ai dám hó hé ǵ. Dư luận đă quá râm ran lan rộng rằng: nếu Cà Mau không phải là quê ngoại của Thủ tướng, th́ chẳng ông chủ đầu tư nào điên khùng quyết chí đến cùng bỏ ra gần tỷ USD để đầu tư hệ thống thiết bị tầm công xă của anh Tàu, để rồi sản phẩm bán ra th́ lănh đạo tập đoàn dầu khí hiện nay phải nghĩ ra bằng được cách mà bù lỗ khủng, chưa kể những phát sinh chi phí sửa chữa sự cố chắc chắn sẽ xảy ra dài dài như mọi công tŕnh của Tàu đă và đang thực hiện ở Việt Nam.
Nói đến dự án
nhà máy điện Long Phú, nhiều người am hiểu kinh tế, luật đấu thầu và hợp đồng kinh tế Việt Nam nói rằng nó sẽ là một khúc xương to đùng mắc ở họng ĐLThăng (không dễ ǵ Thăng khạc ra và đỗ thừa cho nhiệm kỳ kế tiếp Thăng của tập đoàn dầu khí được). Một dự án lớn với tổng mức đầu tư vào khoảng trên 1,6 tỷ USD mà phê duyệt xong thiết kế kỹ thuật, th́ phê duyệt luôn hợp đồng thiết kế mua sắm xây dựng chỉ trong ṿng 2 tuần, bỏ qua tất cả các khâu như đấu thầu, xét thầu, đàm phán thương thảo, thiết kế chi tiết, tŕnh duyệt, v.v..., mà thông thường cách bước này có làm nhanh, có lương tâm và nghiêm túc cũng phải mất 9 tháng. Chính với "ư chí quyết liệt" (câu nói cửa miệng của Thăng) nhưng rất "thần thoại" của Thăng, Thăng đă ép tổng thầu là tổng công ty trong ngành dầu khí và quyết ấn định giá trị hợp đồng thiết kế mua sắm xây dựng nhà máy điện Long Phú là 1,2 tỷ USD. Đă vậy, Thăng c̣n trân tráo lớn tiếng tuyên bố trước công luận và báo cáo với chính phủ rằng nếu hợp đồng này với thiết bị xuất xứ từ G7 và EU, không rẻ hơn "MỘT TRĂM TRIỆU USD" so với hợp đồng tương tự do tập đoàn điện lực đă kư kết (giá trị vào khoảng trên 1,3 tỷ USD)... th́ Thăng sẽ tự nguyện "từ chức". Sau tuyên bố này, tập đoàn điện lực tưởng thật, đă hốt hoảng, vội qua dầu khí học tập..., họ mới vỡ lẽ ra đó là sự quảng cáo dối trá. V́ bây giờ đây, sự thực là ǵ: sau 15 tháng kể từ ngày hợp đồng nêu trên được Thăng phê duyệt, chưa có bất cứ hợp đồng cung cấp thiết bị chính nào được kư kết, mà giá trị ước tính đă vọt lên trên 1,3 tỷ USD (đó là sự thật, có tài như thánh cũng không ai "ém" được sự thật này!), mà hàng hóa phần lớn cũng sẽ xuất xứ từ anh bạn Tàu vĩ đại. Vậy Thăng có tự "từ chức" không khi Thăng đă nhảy vọt lên ghế BT và đă "thành công" trong việc đẩy quả đắng lại cho nhiệm kỳ hiện nay của lănh đạo dầu khí? Không chỉ vậy, các nhà chuyên môn kinh tế - kỹ thuật am hiểu về ngành điện nói rằng, chắc chắn giá trị thực sự của hợp đồng nêu trên khi quyết toán sẽ đội giá lên trên 1,4 tỷ USD với thiết bị xuất xứ từ Tàu, và trên 1,6 tỷ nếu đúng thiết bị xuất xứ từ EU, G7.
Dự án nhà máy điện Vũng Áng mặc dù điều kiện khởi đầu có khác Long Phú, nhưng vào giai đoạn thực hiện chính, nó cũng là tác phẩm của Thăng, với hệ thống thiết bị hầm bà làng, cũng xuất xứ của anh bạn Tàu, có nhiều nhà thầu phụ cũng là anh Tàu. Vậy mà hiện nay đă bị đội giá hợp đồng tổng thầu đến vài ngàn tỷ đồng và "được" điều chỉnh tiến độ chậm đi cả năm trời. Rồi đây, khi quyết toán, Bộ tài chính sẽ được biết chính xác giá trị thực vượt giá trị hợp đồng đă kư vài ngàn tỷ đồng với con số chính xác là bao nhiêu, sẽ chẳng thể nào mà dấu được. Với cơ sở nền tảng như vậy, nhà máy điện Vũng Áng cũng sẽ sập lụi chẳng hơn ǵ các nhà máy điện (như nhà máy điện Hải Pḥng) của tập đoàn điện lực đă được thực hiện bởi tổng thầu Trung Quốc.
Cũng như các quan chức khác, không vị nào là không hô hào câu cửa miệng là "bảo đảm chất lượng". Vậy chẳng lẽ Thăng không biết cái cách làm việc đạp lên mọi quy luật kinh tế kỹ thuật khách quan của Thăng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả kỹ thuật lẫn kinh tế sao? Thực ra Thăng rất biết rơ, nhưng Thăng c̣n biết rơ làm kiểu như vậy khoản bỏ túi của Thăng sẽ dầy hơn, cái thơm th́ Thăng hưởng, c̣n quả đắng th́ nhiệm kỳ kế tiếp sẽ phải gánh. Tại sao khoản bỏ túi Thăng dầy hơn? Xin thưa: Thăng đại tài đă kịp sáng tác ra cái cơ chế
"phát huy nội lực trong tập đoàn dầu khí", nó là sản phẩm quái thai của kinh tế thị trường và thực chất là trái với cơ chế của chính phủ là "phát huy nội lực của toàn bộ đất nước" chứ không phải đóng cửa riêng cho ḿnh anh dầu khí. Và từ đó các hợp đồng dự án mức khủng được ban phát cho các đệ tử ruột và cánh hẩu trong ngành dầu khí, và khoản lại quả tất nhiên càng dầy hơn, càng kín đáo hơn. Mặt khác, chơi với anh Tàu th́ cái khoản "chăm sóc khách hàng" của anh này cho các "thượng đế" tại Việt Nam là "nhất" thế giới, không một Hăng tiên tiến thuộc khối G7 nào bằng!
Nói về đệ tử, các đệ tử của Thăng đương nhiên là nhiều v́ "quần thần" nào mà chẳng mong và t́m mọi cách để được ḷng "vua", th́ bổng lộc cả đời ăn không hết. Đệ tử ruột trong nhóm hàng đầu của Thăng như mọi người được biết và ấn tượng là
Vũ Đức Thuận và
Trịnh Xuân Thanh. Hai cán bộ đảng viên này làm việc trong DNNN mà tính cách như những đại ca giang hồ táo tợn, vô văn hóa, ḷn trên nạt dưới, coi cấp dưới như nô bộc, được chính Thăng sự phụ cứu vớt, lôi về, thổi lên thành 2 lănh tụ hàng đầu của tổng công ty xây lắp dầu khí. Cũng nhờ uy thế như ông vua tuyệt đối của Thăng trong tập đoàn dầu khí mà Thanh và Thuận đă có những miếng mồi béo bở và khủng tại tất cả các dự án lớn trong tập đoàn dầu khí. Hai học tṛ này cũng giống y như sư phụ, cũng "nổ", luồn lách, hối lộ với uy lực của đồng tiền mạnh như sóng thần, với các thủ đoạn đâm xỉa, trấn, trị... để leo cao.... dưới sự phù phép của sư phụ. Chỉ chút xíu nữa thôi, nếu tập thể lănh đạo tỉnh Bắc Ninh không tỉnh táo và đồng ḷng, th́ Thanh đă leo lên ghế phó chủ tịch tỉnh Bắc Ninh và kế ngay đó ủy viên trung ương đảng rồi, th́ giấc mộng leo cao như Thăng sẽ thành sự thật (nhưng đó là ác mộng cho đất nước). "Nổ" và "thần thoại", chính Thăng, Thanh, Thuận là đồng tác giả của dự án vĩ đại
"ṭa nhà dầu khí 102 tầng" (ư nghĩa của nó là "có một, không hai") tại Hà Nội, với giá trị khoảng 1,2 tỷ USD. Ngay khi huênh hoang phát ra công luận thông tin này, nhiều chuyên gia kinh tế có uy tín tại Việt Nam và Việt kiều là b́nh luận rằng: đây là một dự án lừa bịp kiểu "dự án thép chục tỷ USD của công ty Eminence tại Thanh Hóa", hoặc là dự án hoang tưởng của những người Việt bị khiếm khuyết về trí tuệ... Thật may mắn cho Thăng, chính phủ đă nhận ra điều này và chỉ đạo tập đoàn dầu khí phải rút ra khỏi dự án này. Đâm lao phải theo lao và gỡ gạc danh dự, bộ ba đồng tác giả này lại tŕnh chính phủ cho tiếp tục dự án với quy mô "thấp" hơn và tổng mức đầu tư nhỏ lại cỡ 600 triệu USD... Nhưng dư luận cho rằng, ngay cả khi teo lại c̣n cỡ này, cũng vẫn là sự hoang tưởng với tài năng thực của những con người cụ thể như Thanh, Thuận. Nhưng thực ra thiên hạ đâu có biết ư đồ sâu xa của các tác giả, v́ nếu được thực hiện dự án này, ngoài khoản khủng phần trăm bỏ vào túi các tác giả, th́ tổng công ty xây lắp dầu khí c̣n che lấp được các lỗ hổng khổng lồ về tài chính (tính chất tương tự lọc dầu Dung Quất), mà nếu để thanh tra nhà nước nhảy vào tổng công ty lúc này th́ Thanh, Thuận ngồi bóc lịch là cái chắc, mà để đến nước này th́ sự phụ cũng không khỏi lung lay...
Nói đến
đệ tử ruột của Thăng, nhiều quan chức lănh đạo hiện nay đều biết đến sự nổi tiếng và tài năng của
Lê Hồng Tịnh, mặc dù Tịnh chỉ là đệ tử hàng thứ 2 của Thăng. Cũng giống đến tầm 90% tài năng của Thanh, Thuận (như ḷn, lách, lèo, lái, hối lộ....), nhưng Tịnh nổi bật hơn nhờ có chất văn hóa gần giống như một trí thức hơn Thanh và Thuận. Có một sự nổi bật của Tịnh là tài đánh hơi trước các hiểm họa và kịp thời luồn nhanh thoát hiểm như lươn của Tịnh. Bằng sức mạnh đô la của Tịnh, Tịnh đă được Thăng kết vào hàng đệ tử ruột (mặc dù sau Thanh, Thuận khá lâu). Ngay cả khi Tịnh đang là trưởng ban, đang quậy nát dự án điện tua bin khí Nhơn Trạch của dầu khí với các vi phạm thô bỉ các nguyên tắc tài chính và hợp đồng kinh tế, thủ tục đấu thầu, cấu kết với các nhà thầu cánh hẩu thổi giá để ăn phần trăm cao (mà nếu để thanh tra nhảy vào th́ Tịnh và vài đại ca khác đă tiếp tay cho Tịnh, đi bóc lịch là cái chắc) th́ đă được sư phụ phù phép xóa lấp và thổi lên ghế tổng giám đốc tổng công ty điện lực dầu khí. Do tại cương vị mới, Tịnh vẫn không thay đổi được bản chất, "làm" quá lộ liễu, "ăn" quá dầy và liều lĩnh (mặc dù "chia" cũng ṣng phẳng), dư luận phản ứng sắp đến cơ bùng nổ, có thể ảnh hưởng tới uy tín của Thăng, th́ sự phụ Thăng với tài năng bậc thầy (mang tầm cỡ chính phủ) đă thổi Tịnh lên ghế phó chủ tịch tỉnh Hậu Giang. Khoảng 3 năm quậy tại tỉnh Hậu Giang, yếu điểm tử huyệt của Tịnh ngày càng bộc lộ, uy tín ngày càng xuống dốc th́ cũng bằng "tài năng" ḷn lách kết hợp sự phụ hỗ trợ, Tịnh trúng cử đại biểu quốc hội và được thổi lên ghế ủy viên thường trực ủy ban KHCNMT quốc hội. Nhờ đó, UBND tỉnh Hậu Giang thở phào nhẹ nhơm. Nhưng các chính khách sành sỏi b́nh luận và cũng chính miệng Tịnh nói ra: Tịnh sẽ không dừng lại ở đây! Gần đây nhất, khi đi thăm một số cơ sở của tập đoàn điện lực, Tịnh khoe là Tịnh sẽ ngồi ghế chủ tịch tập đoàn điện lực, một vị trí tuy lúc này có nhiều khó khăn, nhưng rất ngon ăn (v́ Tịnh khoe đă có "núi" để chống lưng) và đầy quyền lực trong khối DNNN, tức là Tịnh sẽ bắt đầu vị trí xuất phát như sư phụ Thăng. Thật đại tài!
Những sự kiện nêu trên chỉ là vài nét chấm phá về tài năng của BT Thăng và một vài trong những đệ tử ruột của ngài BT. Dân lành không biết th́ bị lừa bịp, nhưng những quan chức có quyền có tầm quyết định biết rất rơ nhưng lại dung dưỡng nó, v́ có lừa dối mới tham nhũng được, có tham nhũng được mới có những phong b́ dầy... hối lộ (ḷng tham là cố hửu, biết bao nhiêu cho đủ), hoặc những người có tâm th́ thế quá yếu, đành khoanh tay thúc thủ. Chỉ khổ cho dân lành, luôn luôn nuôi hy vọng, rồi lại thất vọng tràn trề. Những kẻ như nêu trên đang tiếp tục leo cao (nhiều chính khách biết rơ, mục tiêu của ĐL Thăng là ủy viên BCT, phó thủ tướng kinh tế, cái ghế của PTTg Hoàng Trung Hải hiện thời; Thanh, Thuận, Tịnh no nê, thừa tiền, đô rồi, bây giờ mục tiêu sẽ vào lănh đạo ở các Bộ và ghế ủy viên TW đảng...).
Những tài năng như của các nhân vật nêu trên đang góp phần làm đất nước kiệt quệ, dân mất ḷng tin vào đảng, chính phủ. Dân lành đang mong mỏi các lănh tụ có đức có tầm có tài thực sự của đất nước: đă nói nhiều rồi, nay hăy dũng cảm mạnh mẽ và sáng suốt thực thi các biện pháp cụ thể để vạch mặt, loại bỏ các sâu mọt đục ruỗng đất nước như các nhân vật và sự kiện (chỉ là ví dụ) nêu trên!
Trung Trực