Trẻ vị thành niên phạm tội sau thảm án Bắc Giang

Trong năm 2010, toàn TP.HCM xảy ra 150 vụ giết người. Thủ đoạn của đối tượng ngày càng tinh vi, táo bạo, liều lĩnh. Đáng chú ý ngày càng nổi lên những nhóm thanh thiếu niên, học sinh hư hỏng chỉ vì một xích mích hay va chạm nhỏ có thể dẫn đến đâm chém lẫn nhau.

Vụ Lê Văn Luyện gây ra vụ thảm sát tại tiệm vàng Ngọc Bích ở phố Sàn (Lục Nam, Bắc Giang) đã gây rúng động dư luận cả nước trong suốt thời gian qua. Sự việc khiến nhiều cơ quan, ban, ngành phải vào cuộc, lý giải về tính hung đồ của những sát thủ vị thành niên cũng như cách xử lý. Đi tìm lời giải cho tình trạng vị thành niên phạm tội hiện nay, PV Nguoiduatin.vn đã có cuộc trao đổi với ông Trương Văn Hòa, phó trưởng Phòng điều tra tội phạm và trật tự xã hội Công an TP.HCM.



Lê Văn Luyện là một ví dụ điển hình
- Ông có thể cho biết diễn biến tình hình tội phạm trong thời gian vừa qua tại địa bàn TP.HCM?
Trong năm qua, tình hình tội phạm vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt tình hình tội phạm sử dụng bạo lực gây ra các vụ án nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng do nguyên nhân xã hội có chiều hướng gia tăng. Trong năm 2010, toàn thành phố xảy ra 150 vụ giết người. Thủ đoạn của đối tượng ngày càng tinh vi, táo bạo, liều lĩnh. Đáng chú ý ngày càng nổi lên những nhóm thanh thiếu niên, học sinh hư hỏng chỉ vì một xích mích hay va chạm nhỏ có thể dẫn đến đâm chém lẫn nhau.
- Ông vừa nhắc tới tình hình tội phạm vị thành niên ngày càng gia tăng. ông có thể nói cụ thể hơn?

Theo tài liệu được công bố tại diễn đàn Quốc hội vừa qua, cho thấy tình hình tội phạm tuổi vị thành niên đang báo động. Với tình hình này, chỉ sau 5 - 10 năm nữa cả nước sẽ có gần 1 triệu người có tiền án tiền sự, trong đó có đến 200.000 trường hợp dưới 30 tuổi.
Tại TP.HCM, theo thống kê trong năm 2010, có 678 vụ đối tượng phạm tội chưa thành niên phạm pháp hình sự bị bắt xử lý, chiếm 18,67%. Trong 6 tháng đầu năm 2011 thì có 8 đối tượng phạm tội bị bắt có độ tuổi dưới 18 trong số 107 đối tượng. Tình hình tội phạm trong lứa tuổi vị thành niên diễn biến hết sức phức tạp và ngày càng gia tăng.
- Vừa qua dư luận rất bức xúc với vụ án giết người, cướp vàng ở Bắc Giang mà kẻ thủ ác lại chưa thành niên. Ông có nhận xét gì qua vụ việc này?
Vụ Lê Văn Luyện là vụ án đặc biệt nghiêm trọng. Tính chất đặc biệt của vụ án chính là Luyện chưa đủ tuổi thành niên. Vụ án này là ví dụ điển hình về tình hình tội phạm vị thành niên hiện nay, chúng ra tay hết sức độc ác dù tuổi còn nhỏ.


- Nhìn lại vụ Lê Văn Luyện có thể thấy điều còn nổi cộm nhất hiện nay chính là việc áp dụng hình phạt đối với Luyện. Điều này sẽ khiến cho các nhà làm luật nhìn nhận lại vấn đề xét xử tội phạm vị thành niên không, thưa ông?
Vụ án Lê Văn Luyện khiến cho chúng ta cần nhìn lại một số vấn đề còn đang bỏ ngỏ. Thứ nhất, luật pháp cần xử lý như thế nào đối với những đối tượng giết người máu lạnh ở lứa tuổi vị thành niên. Thứ hai là sự gia tăng và phức tạp của loại tội phạm này. Hiện tại, chúng ta không phải chỉ quan tâm đến một sát thủ như Luyện mà còn rất nhiều sát thủ sau Luyện. Không thể chỉ giải quyết theo kiểu chắp vá từng vụ mà phải có hướng giải quyết triệt để hơn đối với vấn đề này.

Ông Trương Văn Hòa

Phải có các biện pháp ngăn chặn, phòng ngừa
- Ông có thể cho biết nguyên nhân sâu xa của tình hình tội phạm vị thành niên hiện nay?
Nguyên nhân sâu xa nhất chính là công tác giáo dục thanh thiếu niên còn buông lỏng. Nhiều gia đình chạy theo cuộc sống làm ăn kinh tế, thiếu quan tâm đến con cái, phó mặc việc giáo dục cho nhà trường, xã hội. Việc phối hợp giữa gia đình - nhà trường - xã hội trong việc giáo dục thanh thiếu niên chưa đồng bộ, còn nhiều bất cập thiếu sót. Một số ngành, một số địa phương chỉ coi trọng thành tích mà chưa chú trọng công tác giáo dục đạo đức.
Đạo đức xã hội, nhất là văn hóa ứng xử trong giao tiếp hằng ngày xuống cấp. Do ảnh hưởng lối sống thực dụng đua đòi, chạy theo lối sống hưởng thụ, ảnh hưởng văn hóa phim ảnh đồi trụy, bạo lực dễ đưa đẩy thanh thiếu niên vào con đường phạm tội.
- Vậy hướng giải pháp cho vấn đề này như thế nào thưa ông?

Trước mắt chúng ta cần tạo môi trường sống vui chơi sinh hoạt, giải trí lành mạnh cho thanh thiếu niên với nội dung phong phú, phù hợp, định hướng cho thanh thiếu niên vào những hoạt động hữu ích cho xã hội. Chủ động trong công tác nắm tình hình, nhất là tình hình nghi vấn trong số đối tượng thanh thiếu niên có thể bị lợi dụng hoặc có nguy cơ hoạt động phạm tội, kịp thời phát hiện những nghi vấn để đấu tranh ngăn chặn không để đối tượng gây án. Các tuyến địa bàn, tụ điểm, khu vực phức tạp thường xảy ra các vụ phạm pháp hình sự do thanh thiếu niên gây ra, cần có kế hoạch đấu tranh, xóa bỏ các tụ điểm phức tạp về hình sự, không để bọn tội phạm có cơ sở ẩn náu, hoạt động.
Các trường hợp đối tượng phạm tội nhưng chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự hoặc gây thương tật cho nạn nhân chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, thì cho dù vi phạm pháp luật lần đầu cũng phải áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục, trại giáo dưỡng.


Các cơ quan thực thi pháp luật cũng cần có sự phối hợp với báo chí, truyền hình, truyền thanh để tổ chức giáo dục tuyên truyền rộng rãi trong thanh thiếu niên nâng cao nhận thức, cảnh tỉnh thanh thiếu niên học tập, rèn luyện xây dựng lối sống lành mạnh không để kẻ xấu xúi giục lôi kéo hoặc sa ngã vào con đường phạm pháp. Tăng cường công tác phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, nhà trường và gia đình trong việc quản lý giáo dục thanh thiếu niên. Chú ý kiểm tra các đối tượng thanh thiếu niên có những biểu hiện xấu và có khả năng mang theo dao, mã tấu, hung khí (cất giấu trong người, ở xe gắn máy) để ngăn chặn, xử lý hành chính.
Nếu chúng ta thực hiện tốt được các biện pháp trên, tôi tin tình trạng trẻ vị thành niên phạm tội sẽ giảm rõ rệt.
- Xin cảm ơn ông!

Cần tăng cường sự quan tâm đối với trẻ có hoàn cảnh đặc biệt Theo thạc sĩ tâm lý Huỳnh Anh Bình, xét về tâm lý, vị thành niên là lứa tuổi nổi loạn, bất trị, phát triển mạnh mẽ về tâm, sinh lý. Cách giáo dục ở nhà trường chỉ đáp ứng được phần nào trong việc dạy chữ, còn gia đình thì ít khi hiểu được tâm lý của con trẻ. Đặc biệt là những em có hoàn cảnh đặc biệt lại càng dễ bị ảnh hưởng bởi nhóm bạn và xã hội nên dẫn đến tình trạng bạo lực học đường như hiện nay. Vì muốn chứng tỏ, muốn được người khác chú ý nên các em làm những việc gây sốc, hoặc những chuyện chưa đúng đắn với lứa tuổi. Các em cá biệt không thể chứng minh được điều tích cực, sẽ tìm cách chứng minh ở những mặt tiêu cực. Do tác động của phim ảnh, trào lưu văn hóa độc hại, game online, sự ruồng bỏ của gia đình, các em dễ sa chân vào các nhóm bạn xấu, để chứng tỏ được mình trong nhóm bạn xấu, các em sẽ đi cướp giật, đâm chém, thậm chí là giết người.

Hiền My